Geenstijl

Arthur van Amerongen & Het Dossier Timmermans

Omdat ik de reaguurders beloofd had tot en met de verkiezingen over Frans Timmermans en zijn campagne te gaan schrijven, zit ik nu met de gebakken peren. Het is zaterdagochtend en vanuit mijn werkplek kijk ik, zwetend tussen twee loeiende ventilatoren, uit op een knus en gezellig strandje vol Portugezen. De zee lonkt, maar het is all work, no play (makes Tuurtje a dull boy). Ik bijt mijn tanden stuk op het dossier Timmermans. Ik volg de beste man al 15 jaar maar  deed dat altijd op columnesque wijze, met veel kwinkslagen en gebbetjes en vrijblijvende voorspellingen. In mijn enthousiasme ben ik een paar keer in de fout gegaan. Zo schreef ik een Europees verbod op transvetten in friet ten onrechte toe aan Frans Timmermans. 

En op 17 mei 2019 schreef ik: *Volgende week valt het doek voor ons aller Frans. Dit is dan ook mijn laatste stuk over de Heerlense Bruce Springsteen. *

Ik was er van overtuigd - op basis van analyses van de bookmakers en in internationale kranten, en dus niet aan de hand van de jubelende advertorials in de blaadjes van de Vlaamse kartelmedia - dat Timmermans nooit en te nimmer de opvolger van Jean-Claude Juncker zou worden (ik kreeg gelijk) en dat hij vervolgens zwaar teleurgesteld geruisloos van het internationale toneel zou verdwijnen. Not. 

Tijdens zijn campagne voor het voorzitterschap van de Europese commissie werd de sukkelige, houterige en vooral saaie kantoorklerk Frans opgepimpt tot een rockstar. Hij kopieerde gebaartjes van zijn grote idool Bruce Springsteen (met name de gebalde vuist) en een team visagisten, diëtisten en kledingadviseurs begon aan zijn uiterlijk te werken. Kijk hem hier schijnen in DWDD. 

Op een gegeven moment was The Boss een stuk magerder geworden en ik vermoedde dat Frenske een maagballon had laten inbouwen, en anders slikte hij gewoon ordinaire pep, zeg maar de afslankpillen die huisvrouwen vroeger kregen en die ‘mother’s little helper’ werden genoemd omdat ze er zo hard en vrolijk van gingen poetsen.

Jan Dijkgraaf schreef de afgelopen week in zijn briefje dat Timmermans na de bekendmaking van zijn kandidaatstelling voor de Linkse Walm ging bergwandelen met zijn zoon. Het zal me dan ook niet verbazen als Timmermans er op 22 augustus, als zijn lijsttrekkerschap officieel wordt bevestigd, een stuk fitter zal uitzien.

En mocht hij er gewoon voor kiezen de vertrouwde Humpty Dumpty te blijven, dan wordt het straks vreselijk lachen als hij tijdens de verkiezingscampagne het wellicht verzwaarde podium moet delen met die andere Limburgse buongustaio: Huubke Bruls. Ik vind net als heel Nederland - minus de quinoakauwers van GroenLinks en Mastodon - grappen over moddervette mensen hartstikke leuk en van alle tijden. Ain’t no shaming like fatshaming. 

Het is natuurlijk nog niet zeker dat Bruls de lijsttrekker gaat worden van het op sterven na dode CDA, maar de spindoctors van de VVD en alles rechts daar van liggen nu al in deuk: twee roomblanke Limburgse cisgender kamerolifanten die de burger oproepen gezonder te  te gaan leven om het klimaat te redden. Inkoppertje! Op social media word ik vaak aangevallen vanwege mijn vetschamen van Frenske & Huubke. 

“Misschien hebben die arme kerels wel een hele nare ziekte onder de leden, of een medische afwijking, meneer van Amerongen. Daar mag u niet mee spotten”. 

“Ze lijden aan de ziekte van Michelin, Fleur” antwoord ik dan. Nunc est bibendum: nu is het tijd om te drinken.

Er was tijdens de mislukte campagne in 2019 ook veel gedoe rond de baard van Frenske. Die wisselde per week: van een Vader Abraham-baard tot een Kabouter Plop/Paulus de Boskabouter-ringbaard. Van de een op de andere dag was The Boss ineens weer spiegelglad geschoren. Het montuur van de bril wisselde steeds, net als de kleding. Op bezoek in een Rotterdamse volkswijk liep hij ineens in een bomberjack en droeg hij een baseballpetje dat je bij rappers, Mocro’s en dopedealers ziet. Frenske groeide in zijn rol. Check die winnende fotoserie van David van Dam. Timmermans - met een carbon footprint die in de buurt komt van ons aller Floortje - bereisde heel Europa per vliegtuig en liet zich als een popster toejuichen door zijn socialistische broeders en zusters. Frenske manifesteerde zich als de redder van joden, moslims, vrouwen, invaliden, homo’s, potten en mensen van kleur. Frenske als de redder van Europa. Het werd steeds pijnlijker om te zien, die Europese rock’n roll-toernee van The Boss from Heerlen. Alles was nep, zoals in The Truman Show. De enige die er heilig in geloofde dat hij zijn baasje Juncker ging opvolgen, was hij zelf. Het dieptepunt voor Timmermans moet zijn thuiswedstrijd in Maastricht zijn geweest, in de Muziekgieterij.  

Spetterend Slotakkoord PS-Campagne, brulde de PvdA, die op 350 enthousiaste bezoekers had gerekend. Er waren in totaal 32 bezoekers. We kijken even naar de treurige foto’s. Zo mogelijk nog droeviger waren de PvdA-schotten op het podium, zodat Frenske niet het idee kreeg in een volkomen lege Muziekgieterij te staan. Hier een foto vanuit een andere hoek. Van die 32 bezoekers in Maastricht was de helft PvdA-vrijwilliger en de andere helft aanhanger van de Rainbow Rose, een of ander vaag letterbakclubje

Timmermans - omringd door jaknikkers en paladijnen - ging ervan uit de opvolger van zijn baasje Jean-Claude te worden, maar had buiten de Fransen en de Duitsers gerekend. Een zware inschattingsfout. Het fopbaantje van klimaatklerk greep Frenske gretig aan en nam, tot het uiterste getergd, met zijn groene terreurbewind gigantisch wraak op de onderdanen van de EU. Timmermans weet dat hij in 2024 met lege handen komt te staan in Brussel en maakt zich nu op voor een ongekende wraakexpeditie door zijn vaderland. De gekwetste buffel, die al ontploft als een journalist weigert hem met excellentie aan te spreken, ligt op ramkoers. Frenske is net als in 2019 omringd door sycofanten. Sycofant is een moeilijk woord voor slijmer, strooplikker, pluimstrijker, hielenlikker en kontkusser. Hij liet zich wederom gek maken: “U wordt de nieuwe premier van Nederland, excellentie, het staat in de sterren geschreven”.

De afgelopen jaren reisde onze klimapaus rond de wereld als een vorst en ging overal de rode loper uit. Journalisten hingen aan zijn lippen, want Frenske verkondigde de goede boodschap. Dat wordt tijdens de campagne in dit najaar wel anders. Dan beseft Timmermans dat zijn leven niet de grote Truman Show is. Hij gaat keihard worden aangepakt door de concurrenten en door een klein deel van de journalistiek. Timmermans is namelijk Kaag met een baard, een regent die het leven van de kleine man op alle mogelijke manieren zuur maakt.

Het afgelopen etmaal heb ik me serieus verdiept in Frans Timmermans. Zo luisterde ik drie uur lang naar het Marathoninterview met Frenske, van 29 december 2012. Timmermans was sinds anderhalve maand minister van Buitenlandse Zaken in Rutte II. Hij reageert, met een paar glazen chardonnay achter de kiezen, bijna giftig wanneer de interviewster vraagt waarom hij zo slecht tegen kritiek kan en waarom hij zo’n kort lontje heeft. IK KAN JUIST HEEL GOED TEGEN KRITIEK, JUFFROUW! Ook de opmerking van journaliste Ellen van Dalen dat Timmermans in zijn loopbaan volgens mensen die hem goed kennen over lijken gaat, valt in slechte aarde. Let wel, dit is anderhalf jaar voor zijn larmoyante MH17-toespraak bij de Verenigde Naties. Timmermans noemt zichzelf een open boek en zegt verder dat hij al zijn hele leven moeite heeft met welke vorm van gezag dan ook, iets wat niet bleek uit zijn rol als slippendrager van Jean-Claude Juncker. 

Niet voor niets twiette Boris van der Ham dat Frenske van het type “naar beneden trappen en naar boven likken” is.  Verder in het Marathoninterview heel veel gejubel over zijn helden Maarten van Traa en Max van der Stoel, die hij zijn politieke vader noemt. Het gaat ook over zijn eigen vader, Herman, die als nachtwaker begon op de Nederlandse ambassade in Parijs en daarna onder andere bode was op diplomatieke vertegenwoordigingen in Brussel, Rome, Iran, Pakistan en Berlijn. De laatste post van Herman Timmermans zou kanselier bij het Nederlands consulaat in Sao Paulo zijn geweest, maar de man is onvindbaar op social media, op 2 foto's na. 

Timmermans tegen de Correspondent: ‘Ja, god, ik moet ook erkennen dat er een zekere geldingsdrang is. Mijn vader werkte op een gegeven moment bij Buitenlandse Zaken, maar in een administratieve functie. Dat was in de tijd dat je in die organisatie voortdurend het gevoel kreeg dat je er wel was, maar eigenlijk niet meetelde. Hij was een man voor wie de sociale omgeving ontzettend belangrijk was. Het gevoel te krijgen dat je van de tweede categorie bent, was erg moeilijk, maar daar kwam hij elke dag mee thuis. Daar zijn we mee opgevoed. Dat wilden wij niet. Ik wil dat ook voor niemand. Niet voor mezelf, maar ook voor andere mensen niet. Dat zit er sterk in bij mij.’

De Groene Amsterdammer over Timmermans: Als zoon van een bode en nachtwaker op verschillende ambassades in Europa schuurde hij altijd tegen de elite aan, maar hoorde er nooit echt bij. De echte diplomatenkinderen gingen naar grotere feestjes en hadden hun eigen sinterklaasfestijnen waar de kinderen die niet tot ‘ons soort mensen’ behoorden van werden geweerd. 

Na het Marathoninterview - die aflevering met mij, de volksschrijver, is wat minder pretentieus - bekeek ik De Europeaan, een Teledoc van maar liefst 1,5 uur.  

Vervolgens een profiel van bijna 3 kwartier van Timmermans, in 2014 gemaakt door Eva Jinek. Toen College Tour uit 2014, waarin Frenske de bips wordt schoongelikt door kwezel Twan Huys. Ter afsluiting nog Missie Europa uit 2007 en Wat drijft Frans Timmermans uit 2014.  Voor het slapen gaan las ik nog zijn autobiografisch kleinood Glück Auf!: het relaas van een Limburgse Europeaan.

Over het gedweep met de mijnen, schreef Tommy Wieringa een geestige column: 

Frans Timmermans’ grootvader van vaderskant was mijnwerker. Zijn grootvader van moederskant was ook mijnwerker. In interviews heeft Frans Timmermans het vooral over zijn mijnwerkende grootvaders omdat die zijn fanatieke identificatie met de gewone man legitimeren. Dat zijn vader een keurige ambtenarenloopbaan doorliep bij de diplomatieke dienst, komt in zijn kraam minder goed te pas. Op zijn Facebookpagina schrijft Frans Timmermans ook over zijn grootmoeder, ‘de dochter van een arme varkensboer’. Geen gewone varkensboer, een arme varkensboer. Frans Timmermans is trots op zijn povere afkomst. Hij staat dicht bij het volk omdat hij eruit voortkomt. Een familiegeschiedenis van armoede en knechting geeft wat diepte aan zijn biografie. En maakt zíjn prestaties extra knap. Het is heel interessant om eens op zijn Facebookpagina rond te neuzen. Daar baadt hij in de voortdurende aandacht van zijn duizenden volgers, een lauwe regen van aanmoediging en bevestiging. In reactie op zijn bericht over zijn grootmoeder, die van de arme varkensboer, schrijft een vrouw over haar Limburgse jeugd met zeven broers en zusters en een vader die omkwam in de mijn, waarop Frans Timmermans antwoordt: ‘Jeanny, wat een aangrijpend verhaal. Dank dat je dit met ons hebt willen delen.’ Emo-Frans; de grote trooster in zijn katholieke praatgroep.

Vanwaar dat sadomasochisme, Van Amerongen, hoor ik de reaguurder denken. Waarom bent u zo geobsedeerd door die man? Nou, omdat hij de belangrijkste Nederlandse politicus in de wereld is en omdat hij nu premier van het treurige moederland wil worden. Ik zou Frenske Mein liebster Feind kunnen noemen: mijn liefste vijand. Dat is de titel van een schitterende documentaire van regisseur Werner Herzog over acteur Klaus Kinski. Samen maakten ze vijf krankzinnige films: Aguirre, der Zorn Gottes, Nosferatu – Phantom der Nacht, Woyzeck, Fitzcarraldo en Cobra Verde. De haat-liefdeverhouding tussen Herzog en Kinski staat centraal in Mein Liebster Feind, die u hier kunt zien.

De titel ‘Mijn liefste vijand’ dekt de lading echter niet want ik beschouw Frenske helemaal niet als een vijand en ik was nooit intiem met hem, op wat borrels in het EP na, toen ik nog met Edith Mastenbroek was getrouwd. Eerder is hij de treurige oom die op verjaardagsfeestjes flauwe kantoormopjes vertelde en aan wie je je toch ging hechten, zoals je je aan een wrat of een steenpuist op je gat kunt gaan hechten.

Frenske leeft in een megalomane waan, die volgens vriend en vijand voortkomt uit zijn diepgewortelde minderwaardigheidscomplex, als zoon van een Limburger die altijd de onderknuppel op consulaten en ambassades was. Frenske is wraakzuchtig. En wraak is het belangrijkste motief van Timmermans om premier te worden. 

Tijdens de research kwam ik hem regelmatig tegen in de Roda JC-sfeer. Hugo Camps schreef ooit: VVV is zo’n clubje dat ­politici aantrekt als oogverblinding. Vooral katholiek links laat zich er graag fêteren. Thijs Wöltgens was zowat de enige fractieleider die stadion De Koel nauwelijks van binnen heeft gezien. De PvdA-man hield afstand van de massa, uit verlegenheid vooral. Misselijkmakend is het om te zien hoe Europees Commissaris Frans Timmermans (PvdA) zich in het Limburgse sportgeweld bij Roda JC stort. Verkleed zowaar. Wat een applausschooier.

Frans Timmermans roept altijd dat hij een homme des lettres is, en spiegelt zich graag aan André Malraux. Nou kan Timmermans hele mooie speeches schrijven, maar het enige gedicht dat hij - bij mijn weten - schreef, heeft nooit Gerrit Komrij's Nederlandse Poëzie Van De 19de T/M De 21ste Eeuw In 2000 En Enige Gedichten gehaald. 

Leest en huivert. 

Gedicht

*Degradatie *

Vijf jaar ouder dan ik nu
Drie jaar na de koel
Veertig jaar ondergronds
Sjtup tot in zijn keel
Schiethouwer Heijnis
Opa Cor voor mij
Achterop zijn fiets
Samen naar Kaalhei
Bobby Kennedy was dood
Praag geknecht, Parijs ontvlamd
In Heerlen rookte nog de koel
De rijkste stad van Nederland
Op de tribune: jaberdien
Alpinopet en sigaret
Of bolknak, hofnar
Sigarenbandje is voor mij
Aan de overkant de diekköp
Van gemeente en de koel
Wij staan, zij zitten
Zij kijken, wij zien
Kerkraads en Hollands
Klanken door elkaar
Opa klinkt nog Zaankants
Ook na vijftig jaar
Het wonder komt in '72
Als Heerlen is gedegradeerd
Door de sluiting van de mijnen
Maar ons Roda promoveert
De mijnstreek werd ontmanteld
Of eigenlijk ontmand
Behalve dan bij Roda
Die mannen hielden stand
U zegt: "Het is maar voetbal,
Vals koempelsentiment"
Een halve eeuw geen mijnen
Je zou denken dat het went
Het was een degradatie
Zo structureel en diep
Men beloofde ons promotie
Tot het anders liep
De vraag zal altijd blijven:
Is er hard genoeg geknokt?
Om degradatie te voorkomen
Na de sluiting van de mijnen

In het volgende feuilleton ga ik mij eens wat meer verdiepen in Frenske’s jeugd en in de rol van zijn vader, de nachtwaker en de bode die zijn gezin in het midden van de jaren zeventig in de steek liet en vervolgens hertrouwde met een Duitse vrouw. Frans noemt zichzelf een open boek, maar dáár schrijft hij met geen woord over in zijn memoires. En juist dáár zit de pijn.