Geenstijl

Onzekerheid is het voorportaal van angst - en angst is de slechtste raadgever

We hebben het eens onder elkaar gezet en opgeteld maar kunnen maar tot één conclusie komen: we weten het niet meer. En als wij het niet meer weten, weet niemand het nog. Waar we aan toe zijn, bedoelen we. Twaalf jaar zonder visie bestuurd door een premier die daar pijnlijk trots op is - "Visie als een olifant is die het zicht belemmert" - begint de burger danig op te breken. Onderhand weet niemand in Nederland nog waar ie aan toe is.

Niet alleen de burger begint het op te breken, ook zijn eigen partij. Zo iets een testament is van wat voor beroerde shopkeeper Mark Rutte is, dan is het wel de kaalslag bij zijn eigen vvd. Jarenlang is nergens in geïnvesteerd, behalve in reclamecampagnes. De ene prominent na het andere talent verdween en werd vervangen door adjudantjes, secondantjes en overige achterbankers. Er werd alleen geoogst op de joviale grijns van rubberen Rutte en zijn bereidheid principeloos water bij elk smaakje politieke wijn te gieten. Het resultaat werd louter geteld in hoeveel stemmen het oplevert, en nu is dus zelfs Dilan Yesildinges minister. Een beter voorbeeld dat vlotte woorden bij de voormalige liberalen verder geen enkele diepgang, inhoud of actie behoeven is er niet. De vvd staat voor Vooruitschuiven Van Dossiers.

Dat eeuwige geschuif veroorzaakt schade. Het leidt tot onzekerheid over de (on)betaalbaarheid van energievoorziening en het levensonderhoud, onredelijke angsten over het klimaat leiden tot onredelijke eisen, groeiend gebrek aan woningen wakkert woede aan en een uitverkoop van democratische en rechtstatelijke principes verkruimelt het vertrouwen. Prijsstijgingen en tekorten, vrijheidsbeperkingen en eisen, oplopende sentimenten bij afnemende bewegingsruimte, Langzaam komt het allemaal samen maar als je naar een visie zoekt, moet je niet bij Mark wezen maar naar de oogarts.

Rijendik staan Nederlanders vandaag in Duitse benzinefiles om hun mobiliteit betaalbaar te houden. Zo veel mensen, met jerrycans, dat je twijfelt of het komt door financiële nood, of dat het een protest is. Een protest tegen de peutprijzen, tegen de gasprijzen, tegen de prijzen in de supermarkt en een protest tegen de onzekerheid: wordt de benzine ooit goedkoper, hoe veel duurder wordt het eerst nog en hoe lang kan ik nog in deze auto blijven rijden?

Vanaf 2026 moet het land verplicht aan de warmtepomp. Een paar jaar later mogen er geen brandstofmotoren in nieuwe auto's meer gelepeld worden. Maar niemand weet hoe het stroomnet dat moet dragen. Een deel van de zonnepanelen begeeft het bij te veel zon, het electriciteitsnet is niet berekend op een laadpaal en een warmtepomp bij ieder huis, hoe stook je dan toch warm zonder gas, in welk tempo wordt fossiele brandstof afgebouwd en wat doet dat met de benzineprijs de komende jaren? Biomassa is wel niet wel nee toch niet duurzaam, het gas uit Groningen is gezien de risico's en sentimenten hooguit een tijdelijke gunst om de gesloten kranen van Gazprom mee af te lossen en als het aan de klimaatdrammers ligt gaan wel de kolencentrales dicht, maar niet de kerncentrales open.

Klimaatdrammers die je banden leeg laten lopen, kruispunten bezetten, sluizen blokkeren en basaltblokken op visbodems droppen, omdat de mens volgens hen dreigt af te sterven als de polderpostzegel niet onmiddellijk stopt met het streven naar en het consumeren van een hoge kwaliteit van leven. En het werkt: er is bijna geen land ter wereld dat dezelfde klimaathaast voelt als Nederland, laat staan zo'n haast maakt in beleid. En maar denken dat we als "gidsland" de hele planeet van zichzelf kunnen redden - Nederland is een heel onhebbelijk personage geworden in de internationale klucht van het wereldtoneel.

Maar als leefbaarheid zo'n belangrijk onderwerp is, waarom beginnen ze dan niet bij mensen? Slechtbetaalde flexwerkers die als eerste hun baan op Schiphol kwijt raakten tijdens corona, komen niet terug naar de bagagekelders en de security-poortjes en dat breekt op bij iedereen die er eindelijk weer even tussenuit wil. Maar niet de vraag hoe de onderlaag omhoog getild kan worden telt, het leedvermaak over die vervelende vliegvakantiegangers die na jaren thuisopsluiting niet weg komen is wat ideologisch links lawaai laat maken: Sluit die vliegvelden maar helemaal, beschimp de budgetvliegers en belast hun vrije keuzes helemaal kapot! Het grote verhaal prediken is makkelijker dan de kleine verantwoordelijkheden nemen.

Linkspartijen die pleiten voor verkorte werkweken omdat ze uitslapen en luieren ontspanning en ontwikkeling belangrijker vinden dan economische groei en welvaart, willen de hardwerkende mens juist in hun ontspanning en ontwikkeling beperken. Het globalisme vierde ooit de "global village", maar daar mag niemand meer naar toe? Zorgwekkender nog is het gemak waarmee zelfverklaard verstandige mensen ginnegappen over een "tijdelijke dictatuur" om "het klimaat te redden" - dat is zowel van een zeldzame arrogantie als een veeg teken dat verwijst naar een nabije toekomst van nog meer drang in de Nederlandse duurzaamheidsdwang:

Okee, thuisblijven dan maar? In welk huis precies? Mede vanwege diezelfde klimaatdrammers en hun vervelende drang tot dikastocratische dictaten zit de woningmarkt op slot, al kun je de huisjesmelkende vastgoedhoeren en de uitverkoop van sociale woningbouw aan anonieme investeerders daarbij niet uitvlakken. Ongebreideld meer migranten binnenlaten dan de woningmarkt aan kan en dan gaan roepen dat de statushouders nou eenmaal voorrang moeten moeten moeten krijgen op sociale huurwoningen leidt wel lekker af: zolang de boosheid zich richt op Den Vreemdeling in plaats van op De Verantwoordelijken, kan Hugo lekker blijven blaten over het bouwen van woningen die er vanwege stikstofgekte niet kunnen komen.

En over stikstof gesproken, hoe komt Nederland aan vreten als de boeren worden weggepest? Sure, we exporteren een heleboel en als je dat wat inperkt hoeven we niet meteen te lijden - maar dan moeten de Hollandse supermarkten wel beter betalen voor boter, melk en eieren zodat je niet zoals bij Jumbo laatst naar lege schappen staat te staren als je voor een litertje halfvol naar de winkel komt. Want ook de boer krijgt hogere kosten voor de kiezen - moet daar dan ook nog allerlei klimaatbelasting overheen? En wat gaat er überhaupt met consumptieprijzen gebeuren wanneer minder agrarische producenten een groeiende markt moeten bedienen? Zeker als de graanschuren van de wereld leeg raken, of worden opgekocht door China?

Zo goed als de klimaatdrammers hun weg naar hun gelijk bij de rechter weten te vinden, zo beroerd komt de kleinburger er vanaf. Zo er één graadmeter voor individuele vrijheid in een land geldt, is dat hoe de overheid z'n eigen burgers behandelt en niemand hoeft de toeslagenmisdaad nog toegelicht te krijgen om te weten hoe het daar mee staat. Zet een vinkje verkeerd of vang een euro te veel en de meest naargeestige machine van de Nederlandse Staat - de Belastingdienst - komt je halen en vermalen. De overheid van Mark Rutte is de burger gaan wantrouwen op het niveau van preventieve verdenkingen en dat is een mentaliteit waar niemand veilig voor blijft. Wat die toeslagouders is gebeurd, zou ongewis zijn gebleven als niet een paar journalisten en een paar Kamerleden tot het bittere eind hadden door gestreden om de waarheid boven tafel te krijgen. En nóg is er geen echte erkenning, nog zijn er uit huis geplaatste kinderen kwijt, nog krijgen die arme mensen stapels aanmaningen en nog doet Rutte of z'n lange neus bloedt. Hoe dat soort achteloze omgang met de rechtsstaat (en het rechtsgevoel) ooit de vrijheid, veiligheid en vooruitgang van onze democratie moet borgen - geen idee, maar deze regering weet altijd wel ergens een "onafhankelijke commissie" vandaan te toveren om verantwoordelijkheid voor de waarheid, de werkelijkheid en het herstel verder naar voren te blijven verplaatsen.

Zonder visie moddert Nederland voort en zolang er geld is, gaat dat nog wel even goed. Uber Eats, Bol, PicNic en CoolBlue rijden nog volop rond in de volgevreten polderstond - maar de winkelstraten worden allengs leger. Hoe loopt dit af? JA DAT WETEN WE DUS NIET. Gekmakend, die onzekerheid. Hadden we maar een echte premier en geen winkelmanager in eroderende politieke artefacten die louter bezig is om zijn verleden te wissen en zijn eigen geschiedenis voor zich uit te schuiven.