Geenstijl

1672 all over again

Dit is niet de voorspelling van Willem Engel of Marc Overmars, maar van de hedgefund manager Ray Dalio. Zijn firma Bridgewater Associates is het grootste hedge fund ter wereld, dus de man is niet zo maar iemand. Wat bezielt Dalio om deze boude uitspraak te doen?

Dalio is controversieel, iets wat hij wel moet zijn want met een grijze muis attitude bouw je niet het grootste hedge fund ter wereld op. Dalio’s cycli zijn eerder aan bod gekomen in dit blog; ondergetekende kan zijn historisch perspectief dan ook zeer waarderen (maar zijn visie op China niet zo zeer). In zijn meer recente posts op sociale media benadrukt Dalio de verwachting van een burgeroorlog. Zijn visie heeft betrekking op de VS, maar dat sluit niet uit dat dit bij andere landen ook het geval zou kunnen zijn, dus bij deze een vluchtige analyse over het hoe en waarom.

Dalio spendeert enorm veel tijd aan het doorgronden van het verleden. Gecombineerd met zijn kennis van politiek en economie, stelt dat hem in staat om veel gebeurtenissen te verklaren door het gebruik van cycli. Ray ontwaart in de geschiedenis vele soortgelijke gebeurtenissen die hij aan elkaar verbindt met een causaal model. Zo heeft hij veel tijd besteedt aan de opkomst en ondergang van supermachten, waaronder de Nederlandse.

Ray vond opmerkelijke gelijkenissen in alle fases; van opkomst tot neergang. De interactie tussen (geo)politiek, economie en monetair beleid zijn hoofdingrediënten. Door deze cycli te herkennen, heeft Dalio altijd kunnen identificeren waar in de cyclus zich een land bevindt en waar er dus bepaalde beleggingskansen dan wel gevaren liggen. Het heeft hem in staat gesteld om zich te ontdoen van alle ruis; de seculiere trends die hij heeft waargenomen veranderen immers niet plots.

Zijn focus op de VS is dan ook niet zo vreemd want de VS is nu al een tijdje de enige supermacht die deze wereld rijk is, maar niet voor lang, aldus Dalio. Volgens zijn zelfgemaakte cyclus (zie hierboven) zit de VS nu in de fase “internal conflict” op weg naar “loss of reserve currency”.

Nu kan een dergelijk oplaaiend conflict zich verschillend afspelen, maar alle versies hebben gemeen dat er een vergaande polarisering is en dat er geen bereidheid meer is om te polderen. Dit proces is zelfversterkend, want doordat er geen concessies gedaan worden, wordt het hele spel er één van grote winnaars en grote verliezers. Dalio kijkt dan ook met vrees naar de opkomende verkiezingscyclus in de VS. Volgens hem is het duidelijk dat zowel de Democraten alsmede de Republikeinen een overwinning van de ander niet zullen accepteren. Dit interne conflict zal uiteindelijk beslecht worden doordat de ene partij, via een autoritair beleid, de ander forceert de nieuwe realiteit te “accepteren”. Maar dat creëert een voedingsbodem voor een burgeroorlog.

Dalio stelt dan ook dat de rechtsstaat steeds minder gerespecteerd wordt; mensen wantrouwen het rechtssysteem als het tegen hun overtuiging in gaat. Daar slaat Dalio naar mijn mening wel een paar stappen over, want deze omstandigheden komen voort uit het voornoemde gevecht tussen de Democraten en Republikeinen die ieder de rechtsstaat als een middel proberen in te zetten om hun doel te bereiken. Deze politisering van de rechtspraak is de oorzaak van het wantrouwen en niet het gevolg.

Als de rechtspraak en de overheid worden gewantrouwd, dan wordt het land steeds moeilijke bestuurbaar en zal het economisch flink aan kracht inleveren. In het geval van de VS kan dit het einde betekenen van de dollar als wereldreservemunt. Dit geeft ook gelijk een geopolitieke dimensie aan dit proces, want China wil de nieuwe supermacht zijn maar dat kan niet zonder wereldreservemunt status. Verdere destabilisatie van de VS, zou China goed uitkomen, alhoewel ook China hiervoor een prijs zal betalen (zij bezitten biljoenen aan Amerikaanse staatsobligaties en verliezen wellicht een aftzetmarkt). Door deze buitenlandse interesse, kunnen binnenlandse conflicten nog gevaarlijker worden.

Het goede nieuws is dat dit proces nog erg lang kan duren. Zover ik heb kunnen lezen, heeft Dalio geen echte tijdlijn gegeven, maar zijn research op wereldmachten en wereldreservemunten laat zien dat het einde niet abrupt is maar een geleidelijk proces. Laten we hopen dat dit nu ook weer het geval is.

Maar dan de EU en haar lidstaten, in hoeverre zitten zij op die Dalio-curve? Dat is waar deel 2 van deze column over zal gaan.