Geenstijl

Dit is deel 66 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

2016 – 2018

Ik ben een eind gekomen met mijn speurwerk naar waar al het geld verdween in de software die wij eerder hebben gemaakt en die de UWV Automatiseringsdivisie wil gebruiken om ons systeem te "herbouwen" op kosten van de klant, het WERKbedrijf. Gevraagd naar het waarom krijgen we een even standaard als leeg antwoord: "Jullie systeem is niet conform de UWV-standaarden gebouwd. Dus moet alles nu over."

Het pijnlijke bij dit alles is dat er bij het UWV helemaal geen bruikbare standaarden voor systeemontwikkeling bestaan. En dat heeft een gênante verklaring. Standaarden bij het UWV zijn onwerkbaar en wie ze toepast werkt bij voorbaat aan een mislukt project. Standaarden – officieel: "De UWV Architectuur" – worden bedacht door UWV'ers in ivoren torens. Als wat is bedacht niet blijkt te werken, is het feest bij de huisleverancier en kan het grote plunderen beginnen. Zo had Capgemini het gedaan bij de polisadministratie en naderhand CGI bij het WIA-systeem.

Natuurlijk is er hier een schaalverschil. Als alles totaal uit de hand loopt, praten we over een paar miljoen, niet over een paar honderd miljoen. Maar het mechanisme werkt op elke schaal en het is de automatiseringsdivisie die bepaalt wat nodig is en hoeveel het mag kosten. Het is allemaal kleiner en dus beter zichtbaar.

Het hele idiote idee van standaard bouwblokken heeft het UWV vele honderden miljoenen – zo niet een miljard – gekost en ons de bouw van de polisadministratie in de schoot geworpen. Natuurlijk is het bij het UWV absoluut taboe om te zeggen dat de polisadministratie niet volgens de UWV-standaarden is gebouwd. Geen mens die die geest weer uit de fles wil zien. Maar het UWV staat natuurlijk vol met kleine systeempjes waar de automatiseringsclub helemaal los op kan.

Eveneens bijzonder is dat er vanuit de automatiseerders van het UWV geen negatieve gevoelens spelen – een heel nieuwe ervaring. Dat het ze niet lukt om het systeem te herbouwen volgens de illustere UWV-standaard boeit ook niemand. Ik maak van de gelegenheid gebruik om een van de zes (!) teamleiders eens uit te horen over hoe het er nou eigenlijk op de werkvloer van de programmeurs toegaat. Deze René is een toonbeeld van oprechtheid. Nee, hij programmeert niet zelf, evenmin als zijn vijf collega-teamleiders. Zij zijn bij het UWV in dienst. Hun teams bestaan uit jonge programmeurs van de huisleverancier die de laatste aanbesteding heeft gewonnen, CGI in dit geval. Het probleem is dat er, ondanks dat er nooit iets afkomt, de laatste tijd veel te weinig werk is. René en zijn collega’s vrezen voor hun baan. Het is een extra stimulans om alles opnieuw te bouwen.

Ik realiseer mij weer eens wat een krankzinnige plek het UWV (net als sommige andere overheidsorganisaties) is om te werken. Er worden niet snel medewerkers ontslagen, maar je kunt tijdenlang doorbrengen in wat vaak "overtolligheid" heet. Wat een geluk is het voor deze mensen als je manager Diantha C. is en je je echt beschermd weet.

Ondertussen weet ik na een jaar vragen, praten en rondkijken nog steeds niet hoe die programmeerteams van CGI onder René en zijn collega's opereren. Eigenlijk is dát de hoofdprijs, want daar gebeurt het werk. Maar dan is er opeens een lucky break. Onze opdrachtgever van het WERKbedrijf vertelt dat de programmeurs volledig zijn vastgelopen en vraagt of ik met ze wil meedenken. De vraag wordt bedremmeld gesteld, maar natuurlijk wil ik meedenken.

Er komt niemand van de CGI mensen langs. In plaats daarvan wordt ik gebeld. Een surrealistisch gesprek komt van de grond. De CGI medewerker vertelt dat ze al een hele tijd bezig zijn met onze software herbouwen, maar dat ze vastlopen.

Ik: Maar ik zie jullie nooit aan het werk. IBM heeft een speciale server neergezet die niet lijkt te worden gebruikt. Hoe zit dat?

CGI: Ja, we weten van die server. Maar we mogen er niet op.

Ik: Uh, hoe werk je dan met een team van zes?

CGI: We hebben onze notebooks in een netwerkje aan elkaar geknoopt.

Ik: Dat lijkt me inderdaad vrij dramatisch, maar je kunt dan nog steeds werken – min of meer.

CGI: Ja, maar het echte probleem is dat we jullie database niet kunnen inlezen. De gegevens die jullie leveren komen uit een nieuwere versie van de software (Oracle) die wij gebruiken. Wij gebruiken de versie waar werk.nl op draait en die loopt dus zover achter dat we jullie database niet kunnen inlezen.

Ik: Maar hoe ben je dan al die maanden met dit probleem omgegaan? Had je ander werk?

CGI: Nee, we hebben jullie documentatie opgeduikeld en de hele database plus alle stuurdata met de hand ingeregeld. En ja, dat is heel veel werk.

Ik: Maar nu is het dus klaar? 

CGI: Nee, we willen eigenlijk toch jullie ontwerp inlezen. Daarom bel ik.

Ik: Oké, maar toch even een vraag. Je belt mij (na maanden) maar je zit daar met minstens 100 CGI-collega's. En natuurlijk weten die mensen ook wat ik weet. Hoe werkt dat?

CGI: We mogen niet met onze collega-teams praten.

Ik: Ik wil je niet schofferen, maar het lijkt er wel op dat jij en je team niet veel verstand hebben van databases.

CGI: Klopt, wij zijn allemaal Java-programmeurs.

Ik: Hoe dan ook, als jullie de zaken alsnog goed willen regelen dan moet je dus niet met een zwaar verouderde versie van de database software werken. En dat werk.nl jaren achterloopt is irrelevant. Dit is een apart systeempje.

CGI: Oke. Maar dat is dus ons probleem. Hoe komen we aan een moderne versie van software waarmee we jullie ontwerp kunnen inlezen?

Ik: Die kun je helemaal gratis downloaden bij de leverancier. Veel succes!

Op de valreep wordt zo toch duidelijk dat de rot bij het UWV ook is doorgetrokken tot in de software-ontwikkeling. CGI (of Capgemini ook zo werkt weet ik niet) heeft een perfide werkwijze ontwikkeld om met zoveel mogelijk goedkope arbeidskrachten zo weinig mogelijk werk te verzetten. Natuurlijk is het triest als je afgestudeerde zoon of dochter in een dergelijke omgeving terechtkomt waar alles is gericht op kennisvernietiging.

Naschrift: Journalisten die het UWV aanspreken op (onderdelen van) dit feuilleton krijgen van de UWV-voorlichters te horen dat dit verhalen uit de oude doos zijn en het UWV sinds de polisadministratie en WIA-drama's echt is veranderd. Actuele voorbeelden zoals hier beschreven leren anders. De situatie met betrekking tot de continuïteit van het UWV is ondertussen zo precair dat systemen alleen nog met grote moeite in de lucht zijn te houden. Dat het tot op heden niet echt verkeerd gaat, komt omdat het UWV nagenoeg alleen nog beperkte technische verbeteringen aan zijn software doorvoert. Ook dat valt niet eindeloos vol te houden.