Geenstijl

Zelfs bij de VVD worden kreten gebezigd in de trant van “de vrije markt, dat kan echt niet meer hoor”

Het was weer een roerige week met BLM, KOZP, voetenwassers, kniebuigers, beeldenstormers, Antifa en zo verder. U zegt niet hardop dat u voor BLM bent? Dan bent u een racist! Dit anti-intellectuele proces is nu ook al een tijd gaande op gebied van economisch denken. Als het zo doorgaat, dan is een Den Uyl-achtige uitkomst nog het best case scenario. Kapitalisme ligt namelijk onder vuur; het krijgt de schuld van alles.

De term kapitalisme wordt te pas en onpas gebruikt in allerlei discussies, artikelen, en politieke debatten. Zelfs de BLM-club ziet in kapitalisme één grote racisme-machine. Toen de kredietcrisis in 2008 zijn intrede deed, kwam kapitalisme niet alleen door randfiguren en organisaties onder vuur te liggen; het gehele politieke spectrum en de burgerij waren er klaar mee. Nu we weer in een crisis terecht zijn gekomen, zal kapitalisme wederom onder vuur komen te liggen.

De definitie van kapitalisme varieert per bron maar in het algemeen komt het hier op neer: “economische orde waarbij de productiemiddelen eigendom zijn van particulieren, die de economische beslissingen nemen. Afstemming van de beslissingen gebeurt via het marktmechanisme.”. OK, maar hoe kan iemand nu beweren dat we in een kapitalistisch systeem leven? Particulieren bezitten in de meeste gevallen wel de kapitaalgoederen, maar ongeveer 50% van het inkomen wordt door overheden in beslag genomen in de vorm van directe en indirecte belastingen. Als we de vele reguleringen en verborgen belastingen meenemen die het gedrag van consumenten en investeerders a-natuurlijk beïnvloedt, dan sluit de bovengenoemde definitie nou niet bepaald nauw aan op de situatie in Nederland (en het Westen). Als labratten in een door de staat gemaakt doolhof, mogen de particulieren een beetje rondscharrelen. Oh wat zijn wij (economisch) vrij! Dus kapitalisme de schuld geven van alle ellende is op zijn zachts gezegd ondoordacht.

Ondank al het staatsingrijpen heeft het beetje kapitalisme wat we aan de dag hebben kunnen leggen, enorme voorspoed gebracht. En nee, niet alleen voor de rijke medemens, maar juist ook voor de arme!

Zoals hierboven te zien is, is de armoede flink gedaald en de babysterfte enorm afgenomen. Veel kan worden toegeschreven aan kapitalisme. Nu is er een enorm verhit debat (leestip) ontstaan over deze grafieken die door Bill Gates zijn getweet (wordt vast gezellig in de comments). In het algemeen is de strekking dat kapitalisme ons veel gebracht heeft, maar... mijn spin zou zijn: “dat beetje kapitalisme wat we hebben toegepast”, want er is inderdaad genoeg mis in de economie. 

Veel daarvan heeft juist te maken met machtsconcentraties van bedrijven en te innige relaties van deze bedrijven met de politiek en slecht monetair beleid. Hierdoor ontstaat er een socio-economisch systeem (kiest u maar: kleptocratie, piramidespeleconomie, plutocratie, Weimaristan, en zo verder) wat ver weg staat van de kapitalistische beginselen. 

Naar mijn inschatting, beweegt de westerse wereld nu steeds verder weg van deze beginselen. Politici, economen, en andere beleidsmakers, hebben allemaal de klok horen luiden, maar weten niet waar de klepel hangt. Heel makkelijk worden problemen afgeschoven op het kapitalisme. Zelfs bij de VVD worden kreten gebezigd in de trant van “de vrije markt, dat kan echt niet meer hoor”. En nee, dit kwam niet uit de mond van een lokale VVD politicus, verre van. Alles en iedereen in de politiek, links en rechts, sociaal en liberaal, lijkt voor nog meer overheidsingrijpen te zijn. Door Covid-19 hebben de politici nu helemaal de smaak te pakken (Rutte nu op 45 zetels.. GO sheeple, GO!). 

Zoals de derde grafiek in combinatie met de andere twee laat zien, is er een enorme correlatie tussen vrijheid en economische voorspoed. Ik durf zelfs te spreken van causatie. Hoe meer vrijheid, hoe beter het kapitalistische systeem kan functioneren. Echter, nu gaat de overheid zowel de vrijheden alsmede het kapitalistische systeem verder indammen. De den Uyl tijden komen terug, met IB tarief van 71%. 

Nu wil ik graag Rutte c.s. op de hak nemen, maar deze regressie in economisch en politiek denken is overal waarneembaar. Rutte is een kind van zijn tijd. Hiermee wordt het gekozen beleidspad uiterst potent, in de zin dat de impact groot (maar negatief) zal zijn. Immers, als dit op globale schaal gebeurt, versterken de genomen maatregelen door de verschillende landen elkaar via de handelsverbindingen. Dan is het den Uyl scenario nog het minst slechte scenario waar op gehoopt mag worden. Mocht u twijfelen aan bovenstaande: “Rutte wil verder regeren en wordt GroenLinks een bestuurderspartij?”. Ik ga mijn wijnkelder weer in. Het ga u goed.