Geenstijl

Dit is deel 34 van het feitenfeuilleton UWV: Kroniek van een faalfabriek. Hierin beschrijft database doctor @René Veldwijk van binnenuit zijn ervaringen met het UWV. Lees HIER de introductie, inclusief een lijst met afleveringen en personages.

Tweede helft 2009

Dat de salarissoftwarebedrijven pissed off zijn over de "stabiliseringsplannen" van Cor Franke en het UWV is fijn maar onvoldoende. Uiteindelijk hebben ze zich het bos in laten sturen en ligt de wetgeving al klaar. Zelfs als politieke nono weet ik dat dit technische onderwerp waar niemand op kan scoren een hamerstuk gaat worden. Iemand moet in Den Haag uitleggen dat ze hier door hun ambtenaren grof worden belazerd en dat de voorgestelde "versimpeling" van de polisadministratie zomaar kan uitdraaien op volledige herbouw; alles natuurlijk onder het contract dat Capgemini nog steeds heeft. En bovendien wordt de hoogte van iemands UWV-uitkering straks bepaald door de kwaliteit van de salarisadministratie van de werkgever en diens integriteit. Ik heb dus voor iedereen een verhaal. Voor rechts de insteek 'geldverspilling'. Voor links de insteek 'benadeling zwakkere medeburgers'. En voor iedereen de insteek: 'jullie worden belazerd waar je bij staat'.

Door een gelukkig toeval weet ik ook hoe ik bij Kamerleden aan tafel kan komen. Mijn naïeve partner Frans Kleipool had bij zijn onderhandelingen met het UWV het beeld gekregen dat het UWV zou meewerken aan positieve publiciteit over het systeem dat wij hadden gebouwd – samen met het UWV natuurlijk (NOT). En om dat idee handen en voeten te geven heeft hij voor een strategiesessie op de Hilversumse hei Marcel Kummel uitgenodigd. Deze oud-journalist en oud-voorlichter van de VVD-Tweede Kamerfractie (Joris Voorhoeve era) is communicatiestrateeg ofwel lobbyist. Kummel is voorgepraat door Kleipool en legt uit hoe hij onze boodschap zou uitdragen.

Bij mijn collega's slaat het niet aan. Ze vinden de Kummel te kil, te cynisch. Ikzelf geloof helemaal niets van optrekken met het UWV, maar dit is wel de man die mij aan tafel kan brengen bij de juiste Haagse mensen. En als Kummel een cynische operator is dan komt mij dat uitstekend uit. Met de hoed in de hand ga ik het zeker niet redden. Wij huren deze man in. Ik praat Kummel bij en hij stelt voor om met drie Kamerleden te praten: Roos Vermeij (PvdA), Pieter Omtzigt (CDA) en Stef Blok (VVD).

Het gesprek met Roos Vermeij verloopt vriendelijk maar teleurstellend. Ik geloof dat ze mijn uitleg wel begrijpt, maar van bereidheid tot actie, laat staan verontwaardiging namens haar kiezers, blijkt weinig. Natuurlijk heb ik ook geen idee hoe de lijntjes lopen tussen Kamerleden en het UWV, maar in 2009 is ook oppositiepartij PvdA behoorlijk kritisch op het UWV. Misschien gaat ze in stilte actie ondernemen, maar het voelt als wishful thinking. Ik vaar blind op lobbyist Kummel.

Het gesprek met Stef Blok is kort en afgemeten-zakelijk en ook daarom onbevredigend. De VVD, Blok voorop, staat uitgesproken negatief tegenover het UWV en lijkt vooral daarom geïnteresseerd in wat ik te melden heb. Kummel is tevreden; ik minder. Mijn missie is om een wantoestand aan de kaak te stellen en niet om de klassieke links-rechts/goede-slechte overheid tegen het lijf te lopen. Of je nou voor een grote of een kleine overheid bent, iedereen wil toch een efficiënte overheid?

Het gesprek met Pieter Omtzigt is een verademing, allereerst omdat het in Enschede plaatsvindt en niet in het Kamergebouw, waar ik elk moment UWV-bazen of Cor Franke zelf tegen kan komen. En net als bezoekende ambtenaren kom ik binnen op afspraak, dus niet zoals het gemene volk via de Lange Poten maar via de insidersingang vanaf het Plein. Het loopt ook een keer bijna fout als ik Directeur Dirix tegenkom, maar gelukkig zie ik hem eerder dan hij mij en kan ik wegduiken.

Net als bij Blok is het gesprek met Omtzigt zakelijk en proef ik de afkeer van het UWV. Ik heb ondertussen geleerd dat die afkeer breed leeft in de Kamer. Ze hebben geen greep op deze moloch, waar steeds van alles misloopt en die steeds groeit en groeit. En het polisadministratie-drama ligt nog vers in het geheugen. Het verschil met Blok is dat Omtzigt wél doorvraagt naar de details. Voor het eerst kan ik mijn ei kwijt, maar of het effectief is weet ik niet. Omtzigt lijkt vooral informatie aan het opslorpen maar houdt net als Blok zijn kaarten voor de borst.

Lobbyist Kummel regelt nóg een afspraak en wel met werkgevers-lobbyclub VNO-NCW. We spreken in hun *we-rule-this-country-*gebouw boven de A12 met Jeroen Lammers, een fiscalist. Net als bij de econometrist Omtzigt komt mijn jullie-worden-opgelicht boodschap over. Ik heb voor mijn gevoel drie uit vier gescoord, maar het is nu uit mijn handen. We hebben besloten om de vakbonden links te laten liggen. Ze doen er minder toe en bovendien zijn zij het die de belangen van hun leden hebben verkwanseld door te slapen. We besparen ze de moeilijke keuze tussen belangenbehartiging en gezichtsverlies. Het is nu afwachten.

De eerste verrassing komt op het jaarlijkse congres dat de Belastingdienst organiseert voor salarissoftwarebouwers om de veranderingen in de aangiftesoftware voor het komende jaar door te spreken. Natuurlijk is er een belangrijke rol weggelegd voor de komende Eenduidige Loonaangifte, die vereist dat de loonaangiftesoftware wordt aangepast. Ik ben er niet bij maar hoor naderhand van alle kanten dat het is uitgedraaid op een scheld- en schreeuwpartij. 

Ketenmanager Franke heeft het ELOA-verhaal overgelaten aan zijn projectleider, Erik Ruiterman, die vervolgens is belaagd door deskundigen van de grote salarisverwerkers, RAET en ADP voorop. Jan Wouda, de salarisgoeroe van RAET, heeft lopen zwaaien met het artikel waar Ketenmanager Franke eerder van op tilt van is gegaan. Ik heb een aantal keer contact gehad met Wouda, maar ik had de indruk dat Franke ze met succes had afgepoeierd. Dat is dus niet zo en het is overduidelijk dat ze het niet zullen laten bij een portie stoom afblazen op een technische meeting. 

En inderdaad ligt er eind november een brief op poten bij de commissie Financiën van de Tweede Kamer, bij Vermeij, Blok en Omtzigt. De brief is verzonden door RAET namens een aantal grote software-ontwikkelaars. Als bijlagen worden twee artikelen van mijn hand meegestuurd plus de mededeling dat de polisadministratie zo is opgezet dat het UWV de "stabiliteitsproblemen" zelf kan oplossen. In de cc staat VNO-NCW en de naam van Jeroen Lammers. Ze hebben elkaar dus gevonden. Het is een geweldig wauw-moment.

Maar het ultieme wauw-moment is de motie Blok van december 2009, die het Kabinet oproept om de Eenduidige Loonaangifte niet door te laten gaan zonder deugdelijk overleg met de salarissoftwaremakers. Op 23 december 2009 word deze motie Kamerbreed aangenomen. Er wordt alleen opgeroepen tot overleg, maar Frankes ELOA-wet is dood. Ik kan wel juichen. Als klein, irrelevant mannetje heb ik in een paar maanden tijd een ingrijpend stuk fopwetgeving afgeschoten. En helemaal niemand – niet het UWV, niet de Belastingdienst en niet Ketenmanager Cor Franke – heeft enig benul van welke kant de kogel is gekomen.