Geenstijl

GeenStijl laat Richard de Mos en Bert Blase aan het woord, de twee mannen die staan voor bestuurlijke vernieuwing en openlijk solliciteerden op hun droombaan: het burgemeesterschap van Den Haag.

Ook in tijden van lockdown moet de democratie door draaien. Eind maart deden we een dubbelinterview met twee mannen die hun kandidatuur voor het Haagse burgemeesterschap openbaar hebben gemaakt - een hoogst ongebruikelijke handeling in een doorgaans zeer geheime procedure. Een van hun redenen om dat te doen, is omdat ze het gekozen burgemeesterschap vooruit willen helpen. Want meer directe democratie is een groeiende noodzaak in tijden waarop Brussel onze soevereiniteit (en daarmee ook lokale zelfbeschikking) steeds verder naar zich toe trekt. Om in tijden van corona dat verhaal een beetje warm te houden, hieronder een op afstand opgested interview met de twee heren Richard de Mos en en Bert Blase, waarin ze vrijuit mogen vertellen over zichzelf en hun opvattingen van het burgemeesterschap. Dat levert, zoals je zult zien, vaak politiek voorzichtige, soms wat voorspelbare antwoorden op. Maar het geeft ook verschillen aan tussen de beide kandidaten en dat helpt bij het versterken van de vraag: zijn we toe aan een gekozen burgemeester? Iemand die we op voorhand kunnen peilen, als politicus en als persoon, en aan wie we onze steden en dorpen willen toevertrouwen? Daarom is dit een open vraaggesprek - geen grillpartij - met twee politieke outsiders (als in: geen leden van het partijkartel). Mocht één van hen burgemeester worden, dan komt die inhoudelijke kritiek op beleid vanzelf.

**Wat is uw motivatie om openbaar te solliciteren?
**De Mos: Mijn motivatie is dat ik een groot groengeel hart voor mijn stad heb. Ik was als wethouder en eerste loco-burgemeester bezig om een groot draagvlak in de stad uit te betalen in beleid. Helaas is daar, door tussenkomst van een door de elite aangezwengeld onderzoek, voortijdig een einde aangekomen. Juist vanwege het grote draagvlak voor mijn persoon, kan en wil ik niet op mijn handen gaan zitten. Ik wil juist mijn verantwoordelijkheid nemen. Kan dat niet als wethouder: dan maar zo! Daarnaast maak ik een klip en klaar statement door deze openbare sollicitatie: namelijk een statement vóór de gekozen burgemeester en tégen de ondemocratische banencarrousel. 

Blase: Ik vind dat de inwoners van Den Haag er recht op hebben om te weten wie de ambitie heeft om burgemeester van hun stad te worden. Daarbij wil ik af van de sfeer van geheimhouding die rond de benoeming van burgemeesters hangt. Mijn ervaring is dat openheid tot vertrouwen leidt. 

**Droomde u vroeger al van deze functie?
**De Mos: Nee, ik wilde vroeger altijd boer of boswachter worden 

Blase: Nee, vroeger heb ik geen moment aan die mogelijkheid gedacht. 

**Wat zou uw eerste activiteit zijn als burgemeester?
**De Mos: De eerste 100 dagen zal ik samen met de stad en in de stad een politieke agenda maken; bepaal ik samen met bewoners en ondernemers wat voor soort boegbeeld zij willen hebben. Daarnaast zeg ik op voorhand dat ik pal ga staan voor Haagse tradities. Handen af van de Vreugdevuren, de oude brommertraditie van Puch’s en Kâhwe Klâhwe en natuurlijk van Zwarte Piet. Iedere kandidaat zou zich vooraf moeten uitspreken waar hij / zij voor staat.

Blase: Al voorafgaand aan de benoeming maak ik kennis met de politiechef en de crisisstaf. Dat zorgt ervoor dat ik er vanaf dag 1 sta, wat er ook gebeurt. Verder zal ik de eerste weken en maanden extra zichtbaar zijn in de stad, zodat de inwoners kunnen proeven wat voor vlees zij met mij in de kuip hebben. Dan geeft hen meteen de kans om hun boodschappen aan mij mee te geven. En ik pak zo snel mogelijk het radiospreekuur met Omroep West op.

**Hoe gaat u de inwoners betrekken in de besluitvorming?
**De Mos: Ik ben de uitvinder van Ombudspolitiek; dat is politiek bedrijven vóór en met de mensen. Ik moet er zijn voor de burger, de burger niet voor de belangen van een stadsbestuur. 

Blase: Ik heb het in mijn videobericht al gezegd: een moderne stad wordt niet bestuurd vanachter de bureaus van het stadhuis. Besturen doe je samen met de inwoners van buurten en wijken. Als het aan mij ligt, werken we met burgerbegrotingen, wijkspreekuren, wijkagenda’s en online peilingen. Inwoners willen zeggenschap over hun stad.

**Wat voor bestuursstijl hanteert u?
**De Mos: Ik sta voor een open bestuurscultuur, waar standpunten zoveel mogelijk met de stad worden bepaald en waarbij je makkelijk benaderbaar bent. Ben voor spreekuren die burgers invloed geven en referenda bij politiek grote en gevoelige onderwerpen. 

Blase: Open communicatie, betrouwbaarheid en burgerzeggenschap zijn wat mij betreft de pijlers van goed en eigentijds bestuur. De burgemeester is het boegbeeld van die bestuursstijl. Ik voeg daar daadkracht en verbindend vermogen aan toe. 

**Hoe gaat u om met uw eigen politieke voorkeur als burgemeester? 
**De Mos: Ik kom voort uit een lokale partij, die ik zelf heb opgericht. Natuurlijk zal ik dat ‘kindje’ met interesse blijven volgen, maar als wethouder heb ik al geleerd om boven de partijen te staan en dat besef zal ik uiteraard als burgemeester ook hebben. Ik zal er zijn voor alle inwoners, voor alle partijen en alle anderen die mij nodig hebben in de stad, 24/7! 

Blase: Als je wilt strijden voor je politieke voorkeur, moet je je verkiesbaar stellen voor de gemeenteraad, maar niet solliciteren als burgemeester. Want als burgemeester sta je boven de partijen. Dat hebben we niet voor niets zo geregeld in ons land. Die positie bevalt mij goed en past bij wie ik ben. 

**Wat heeft u voor persoonlijkheid?
**De Mos: Een warme energieke persoonlijkheid, waarbij ik mij het lot van mensen aantrek. Alles zal wijken voor het belang van de stad. Ik heb daarbij het nodige temperament, dat soms beteugeld moet worden.

Blase: Ik ben van nature nieuwsgierig en gedreven en heb daardoor veel interesses. Dat zorgt ervoor dat ik met veel mensen raakvlakken heb. Dat staat los van de achtergrond die iemand heeft. Ieder mens is waardevol, no matter what. Daar ben ik diep van overtuigd.

**Wat zijn uw zwakste eigenschappen en uw sterke?
**De Mos: Zwak - Ongeduldig. Sterk - Creatief 

Blase: Ik heb de afgelopen jaren als burgemeester nogal wat feedback-gesprekken achter de rug. Dus ik geef wat citaten: ‘toegankelijke burgervader’, ‘onafhankelijk en integer’, ‘objectieve en ontspannen voorzitter’. De mooiste vind ik zelf: ‘je ziet iedere inwoner en ieder raadslid staan’. En ook: ‘je doet het juiste op het juiste moment’. Kritische feedback was er ook: ‘blijf wat langer napraten na afloop van de raadsvergadering’ en: ‘je kunt aan je gezicht zien of je iets gezeur vindt’.

**Welke netwerken heeft u die uw burgemeesterschap zullen versterken?
**De Mos: Ik ken de halve stad en de hele stad kent mij; daarmee heb ik een groot lokaal netwerk wat ik zal benutten om de stad beter te maken. Mijn politieke verleden heeft mij een groot landelijk netwerk opgeleverd. Daarnaast ben ik flamboyant en geloof ik in de #wijregelenhet gedachte, een mix van ‘yes we can’ en ‘Den Haag First’. 

Blase: Als je zoveel jaren burgemeester bent heb je natuurlijk allerlei bestuurlijke relaties opgebouwd. Kabinet, Tweede Kamer, Europees parlement. Het bedrijfsleven uiteraard. Ik heb wel eens gegrapt dat ik iedereen in Nederland met maximaal één tussenpersoon kan bereiken. Maar het belangrijkste netwerk is en blijft je toegankelijkheid voor de inwoners. Niets is belangrijker dan contact te houden met wat er in de hoofden en harten van mensen speelt. 

**Bent u formeel of informeel?
**De Mos: Informeel met een hoofdletter i 

Blase: Alles op het juiste moment. Dat is precies waar een burgemeester het verschil maakt: op het juiste moment het juiste doen. 

**Wat worden uw speerpunten?
**De Mos: De Den Haag First wind zal stevig gaan waaien. Ik ontvang iedereen - ook internationale gasten - met alle bijbehorende toeters en bellen, maar uiteindelijk moeten ze wel wat naar onze stad komen brengen. We laten ons daarbij nooit en te nimmer met een fooi afschepen. Neem nu de verbouwing van het Binnenhof. De meest gefotografeerde plek van Den Haag gaat voor zeker 5 jaar op slot en gaat voor meer dan een half miljard worden verbouwd. Onder burgemeester De Mos gaat het nooit gebeuren dat de stad niet met miljoenen euro’s wordt gecompenseerd om de economische gevolgen van een dichte toeristenmagneet goed op te kunnen vangen. 

Blase: De burgemeester wordt in ons land niet geselecteerd op zijn politieke programma. In mijn visie wordt de stad gemaakt door de ideeën en de initiatieven van de mensen die er wonen en werken. Als het goed is, is de burgemeester daaraan dienstbaar én geeft hij leiding. Ik vind het bijvoorbeeld belangrijk dat Den Haag dé democratische hoofdstad van Nederland is. Net zoals ik het belangrijk vind dat ondernemende mensen zich thuis voelen in de stad. Dat Den Haag bruist van cultuur, sport en innovatie. Het zijn de mensen en hun initiatieven die de toekomst van de stad bepalen. 

**Wat is uw bestuurlijke ervaring?
**De Mos: Ik heb ruime ervaring als lid van de Tweede-Kamer (destijds voor de PVV - red.), ben al 10 jaar raadslid en uiteraard heb ik de ervaring als wethouder en eerste loco-burgemeester. 

Blase: De afgelopen tien jaar was ik burgemeester. Dat brengt ruime bestuurlijke ervaring met zich mee: voorzitter van verschillende colleges en gemeenteraden, vicevoorzitter van het Drechtstedenbestuur, bestuurslid van de Metropoolregio, de politieregio en de veiligheidsregio. 

Hoe gaat u om met tegenslagen?
De Mos: Het leven bestaat uit vallen en opstaan en geloof mij, ik weet als geen ander hoe hard het leven kan zijn. Op 1 oktober werd mij, op basis van een door de elite aangezwengeld onderzoek en zonder ook maar een splinter aan bewijslast, alles afgenomen. Kracht haalde ik uit het feit dat de kiezer als reactie liet zien niet dom te zijn. Het draagvlak bleef enorm, sterker het nam alleen maar toe. En uit de polls voor wie de nieuwe burgemeester moet worden, kwam steevast mijn naam. Dat draagvlak wil ik uit betalen door verantwoordelijk te nemen en te gaan voor het burgemeesterschap. Mocht dat onverhoopt niet lukken, dan stort ik mij weer volop op de #zetonsop23 campagne van mijn partij richting de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Ook de elite zal dan begrijpen dat de kiezer - en niemand anders - uiteindelijk zal bepalen wie de stad gaat besturen. 

Blase: ‘Het beste overkomt je, het minste is bedacht’. Het leven is niet te voorspellen. Je kunt niet zelf bepalen wat je overkomt, maar wel hoe je ermee omgaat. Ik probeer om te gaan met tegenslag vanuit deze gedachte: ‘als het leven een deur sluit, opent zich ergens anders weer een raam.’ 

Hoe goed kent u de stad?
De Mos: Als op mijn broekzak. Ik ken de sentimenten die spelen in de aparte dorpen Loosduinen en Scheveningen, ik ken de verschillen tussen het zand en het veen. Ik adem Den Haag; ik sta ermee op en ik ga ermee naar bed.

*Blase: *Ik heb jaren in Den Haag gewerkt, mijn kinderen hebben er gewoond en mijn vrouw is geboren op Scheveningen, in de Zeilstraat. Toch, iedere keer als ik door de stad loop, zie ik weer nieuwe dingen. Meestal gaat het om kleine zaken die bij mij voor een glimlach zorgen. 

Hoeveel draagvlak heeft u? Wat waren de reacties op de openbare sollicitatie?
De Mos: Als voorman maakte ik mijn partij de grootste partij van de stad, hetgeen een lokale partij nog nooit is gelukt. Het merendeel van de stemmen bestond uit voorkeurstemmen. Als wethouder verraste ik vriend en vijand met mijn manier van besturen en de Ombudspolitiek. Het draagvlak is na de poging tot karaktermoord op 1 oktober alleen maar gegroeid, getuige ook de uitkomsten van de burgemeesterspoll van Omroep West, welke ruimschoots door mij werd gewonnen. Mensen riepen mij via social media massaal op om te solliciteren en nu ik dat heb gedaan hoopt men, op een enkele zuurpruim na, dat ik de nieuwe burgervader van de Hofstad ga worden. 

Blase: Ik heb veel positieve reacties gekregen op het feit dat ik mijn sollicitatie openbaar heb gemaakt. Het bevestigt mijn ervaring dat als je open communiceert, dit vertrouwen wekt. Het betekent ook, dat als mijn naam uit deze procedure rolt, dit niet als een verrassing komt. Dan kan ik doorbouwen op een basis die al is gelegd. 

Hoe overtuigt u tegenstanders?
De Mos: Juist het gekozen burgemeesterschap zou hierbij kunnen helpen; het liefst met een burgemeestersprogramma. Kandidaten die met elkaar en met de stad in debat gaan, die duidelijke piketpalen slaan en die lokaal geworteld zijn. Dat zou een feest van de democratie zijn en de betrokkenheid van burgers enorm vergroten. Met mijn overtuigingskracht zit het in zo’n campagne wel snor. Tijdens mijn wethouderschap vond vriend en vijand mijn bestuursstijl verfrissend.

Blase: Als ik tegenstanders heb die ik moet overtuigen, dan doe ik dat met daden. Door de manier waarop ik de stad bestuur. Tegelijk, van tegenspraak word je niet slechter. Het is goed dat de wereld niet alleen uit ja-knikkers bestaat. 

**Bent u empathisch?
**De Mos: Ja, soms zelfs te. Te graag het goede willen doen, en dat te snel willen. Ik kan nachten wakker liggen als ik het gevoel heb er niet het maximale voor mijn stad uit te halen. 

Blase: Als je je niet kunt verplaatsen in de situatie van een ander, ook al denkt die ander heel verschillend dan jijzelf, moet je geen burgemeester willen worden. Het antwoord op de vraag is dus: ja. 

**Wie is uw grote (politieke) voorbeeld en waarom?
**De Mos: Uit mijn jeugd Ronald Reagan (flamboyant; humor) en Margaret Thatcher (een ijzeren wil). Later Pim Fortuyn (bracht politiek weer naar de mensen), Geert Wilders (mijn leermeester) en Hans Wiegel (mijn coach tijdens mijn Kamerlidmaatschap) 

Blase: Ik heb in mijn leven het meest geleerd van mensen die niet bekend zijn, en waarvan de naam dus niets zegt. Ik heb bewondering voor mensen die, zonder naar roem te streven en meestal in stilte, zich inzetten voor een groot of klein doel. De vrouw die een kledingbank in de buurt opzet, de docent bij de muziekvereniging, de coach die jonge mensen op weg helpt. Dat vind ik echt goud waard.

**Aan wie heeft u veel te danken en waarom?
**De Mos: Geen twijfel; mijn moeder. Gaf mij zelfvertrouwen en begreep mij zonder woorden. 

Blase: Mijn oudere broers brachten boeken en inzichten mee terug naar huis die bij mij, als jongste, mijn horizon hielpen verbreden. Als ik terugkijk heeft dit mijn leven sterk beïnvloed.

**Wie is uw grootste supporter?
**De Mos: Ik hoop mijn dochter 

Blase: Bij supporters denk ik aan een voetbalclub. Bij een burgemeester passen in mijn ogen geen supporters; maar draait het om goed bestuur. Daarvoor zet ik mij iedere dag voor de volle 100% in.  

**Wat is uw favoriete plek in Den Haag? 
**De Mos: Den Haag is zo mooi, zo verrassend, dat is niet in een paar zinnen te omschrijven. Een 11 kilometer lange prachtige kustlijn, de traditie van vis op Scheveningen, een adembenemende historische binnenstad, het Zuiderpark, een vol ADO-stadion... kortom een stad om van te houden. 

Blase: Den Haag kent veel prachtige iconen. Maar het allerliefst wandel ik door de wijken. Altijd zie je onverwachte dingen. Een gedicht op de muur, een oud gebouw met een eigen verhaal, een straatmuzikant. Dat zijn dingen die mij raken. En ja, ik houd van de zee en het strand. 

**Hoe gaat u Den Haag veiliger maken: wat is in het kort uw visie?
**De Mos: Allereerst moet er - in G4 verband - een stevig signaal naar het rijk dat wij de bevolkingsgroei niet meer aankunnen en dat overbevolking een enorme impact heeft op de leefbaarheid van onze stad. Willen we voorkomen dat probleem- en kantelwijken verder afglijden, moet er een stop komen op de onophoudelijke toestroom van kansarmen. Daarnaast moet de huidige politiecapaciteit worden uitgebreid en moeten er meer goed opgeleide handhavers komen. Zolang het tekort aan agenten niet is geledigd moeten zij er ontlastende maatregelen worden genomen, zoals de inzet van drones en (flexibel) cameratoezicht, verkeerscontroles door Rijkswaterstaat i.p.v door de politie en de inzet van oud-gedienden. 

Blase: Veiliger maken gebeurt niet door één persoon, daar heb je echt de inwoners bij nodig. Vandaar dat ik sterk voorstander ben van buurtpreventie en buurtwhatsapps. Het geeft de mensen instrumenten in handen om zelf bij te dragen aan een veiliger stad. Natuurlijk moeten politie en gemeente dit actief ondersteunen. In de tweede plaats vind ik dat je van de burgemeester mag verwachten dat hij doortastend ingrijpt als het gaat om criminaliteit. Daar ben ik recht-toe-recht-aan in. Het derde punt ligt op het bordje van het rijk, maar moet hier wel worden genoemd. Er is echt te weinig politiecapaciteit beschikbaar in de grote steden. 

**Hoe kijkt u aan tegen de vreugdevuren op Scheveningen en Duindorp? 
**De Mos: Alles begint met het handhaven van gemaakte afspraken en met het niet accepteren van ontoelaatbaar gedrag. Wie niet horen wil, die moet daarbij maar voelen en maakt kennis met de lange lat der ME. Ik geloof heilig in preventie aan de voorkant. Daarom vond ik het een gemiste kans dat de Vreugdevuren afgelopen jaar, met alle gevolgen van dien, werden geschrapt, terwijl de gemeente zelf op het handhaven van afspraken grote steken had laten vallen. De traditie Vreugdevuur is bij mij heilig, mits veilig! 

Blase: Toen ik burgemeester was in Vlaardingen was daar ook een traditie van vreugdevuren met oud en nieuw. Die vreugdevuren waren onder mijn verantwoordelijkheid goed geregeld, met duidelijke afspraken tussen politie, brandweer, gemeente en organisatie. Natuurlijk moet een zo’n vergunning ook goed worden gehandhaafd. Dat hoort erbij. Als dat gebeurt, zijn er belangrijke voordelen: het organiseren van het vreugdevuur is een belangrijk bindmiddel in de wijk, en, ook belangrijk, de jongelui hebben iets om handen en zijn dus niet rotzooi aan het trappen op andere plaatsen in de stad. 

**Hoe gaat u de stad van vrede en recht internationaal vertegenwoordigen?
**De Mos: De focus zal naar buitengekeerd zijn, met de inzet om Den Haag internationaal te promoten ten einde meer werkgelegenheid naar de stad te haken, in de vorm van bedrijven en toeristen. En vice versa Haagse producten die we richting het buitenland brengen. Hoe gaaf is het dat na een dienstreis van mij Haags bier in China gedronken wordt, waardoor weer meer mensen in de brouwerij kunnen werken?

Blase: Natuurlijk zijn er de standaard zaken die een burgemeester doet: keurig met pak en stropdas buitenlandse gasten ontvangen en Den Haag representeren in binnen- en buitenland. Dat is nodig en nuttig om ondernemingen en instituties aan te trekken. De ambtsketen doet daarbij wonderen. Maar ik zou ook het thema ‘vrede en recht’ op een praktische manier dichterbij willen brengen bij de jonge inwoners van onze stad. Zodat zij zich kunnen identificeren met die abstracte begrippen, waarvan de uitingen in de stad zo zichtbaar aanwezig zijn.