Geenstijl

Mark Rutte hintte er vanavond wel op dat het een optie is.

Woensdagmiddag is er weer een Kamerdebat over de coronacrisis. We weten dat de politieke eenheid ver te zoeken is. Binnen de coalitie probeert Rutte de rol van ongenaakbare staatsman aan te nemen, maar D66 - luidruchtige tweede viool in deze coalitie - lijkt ondertussen een soort eigen campagne te voeren. Rob Jetten die zijn standpunten via Twiter deelt, Sigrid Kaag die stomme klapvideo's maakt, en een sterke voorlichtingslijn die moet suggereren dat D66 on top of the situation is alsof de vvd überhaupt niet bestaat. De ChristenUnie hoor je nauwelijks, en het CDA misschien nog wel minder.

Tegenover Vak K, in de Kamer, staan PVV en FvD luidkeels te verkondigen dat de door Rutte genomen maatregelen niet ver genoeg gaan en dat de "herd immunity"-strategie meer gevaar dan goed doet voor de volksgezondheid. Jesse Klaver vindt min of meer hetzelfde, maar weigert in bed te stappen bij Geert en Thierry. Populisme voor eigen parochie, Nederland is al decennialang geen eenheid meer en de politiek is daar niet in de laatste plaats debet aan.

Op dit moment kunnen we concluderen dat het RIVM de ernst van de coronasituatie te lang heeft onderschat, en pas sinds vorige week echt in actie lijkt te komen. Het regeringsbeleid is daar vervolgens vrij snel op aangesloten. We gingen (net als het gros van de Nederlandse bevolking) van 'niks aan de hand, zolang je ze maar wast' naar het verbieden van grote bijeenkomsten en het stilleggen van evenementen, plus de oproep om thuis te werken. Daarna volgde na een druk uitgaansweekend alsnog - op zondag - het sluiten van alle scholen, en de enigszins naar hypercorrigerende overreactie proevende daar bijkomende horeca- en sportclubsluiting. 

Op maandagavond legde Rutte aan het land uit dat we rekening moeten houden met veel slachtoffers van het virus, maar dat het leven zo goed en kwaad mogelijk doorgang moet kunnen vinden, ook om de economie op gang te houden. Net als de zorg gaat de economie immers ook niet alleen over geld, maar net zo goed over mensen(levens) en daarin heeft Rutte dus een - zware - afweging te maken. Zijn keuze is gevallen op de  keuze om "herd immunity" als bijverschijnsel te accepteren, waarbij het virus geleidelijk de ruimte krijgt, en de optie om de maatregelen verder op te schroeven altijd open blijft.

De roep om strengere besluiten is groot bij sommigen. Niet alleen bij de oppositie, maar ook bij sommige media en zeker op sociale media. De risicoloze samenleving eist een dodental dat zo dicht mogelijk bij de nul ligt - een wens die niet strookt met de realiteit van dit virus. Bij Nieuwsuur vanavond sprak men over 40- tot 80 duizend doden door het coronavirus. Tegelijkertijd kondigde België een totale lockdown van het land aan. In respons op die berichten, sprak Rutte vanavond dus uit dat een "tijdelijke lockdown" ook in ons land tot de mogelijkheden behoort. 

Hij zei er bij dat deze situatie niet wenselijk is, en op basis van de huidige zorgcapaciteit en het aantal beschikbare IC-bedden ook (nog) niet noodzakelijk. Je zou deze uitspraken behalve als reactie op de berichtgeving van Nieuwsuur en de maatregelen in België ook op kunnen vatten als een eerste, nieuwe zet op het schaakbord tegen de politieke opponenten (en, wellicht, interne wensen van coalitiepartners), want hoewel Rutte zelf een stabiele indruk maakt (los van de vraag of hij daarbij goede beslissingen neemt of niet), is politieke eensgezindheid ver te zoeken. Ook twintig jaar politieke zorgprivatisering en bezuinigingen bijten Den Haag nu keihard in de kont, want die bikkels aan de bedden (die zelf ook grote coronarisico's lopen nu) staan wél Rutte's straatje te steriliseren op de overvolle IC's.

Maar wat kun je verder nog sluiten? De bouwplaatsen, de winkels (minus supermarkten), en je kan mensen vragen (cq dwingen) om thuis te blijven. Maar voor hoe lang? En tegen welke (economische) prijs? Hoe leg je een land stil dat normaal gesproken vierentwintig uur open is, en hoe weeg je de verloren mensenlevens op korte termijn af tegen economisch vernielde levens op langere termijn? Het is een valse tegenstelling om te suggereren dat het óf de kwetsbare bejaarden (en de overbelaste zorg) zijn, óf de algemene economie waar Rutte tussen moet kiezen.

We hebben dit met ons allen nog nooit meegemaakt. Sterker nog, we zijn juist meer vrijheid en welvaart gewend dan ooit in de geschiedenis, en die leveren we niet zonder slag of stoot in. De uitdaging is niet of we zo'n klotevirus kunnen verslaan (dat kunnen we namelijk best), de vraag is hoe groot de puinhoop is die we zelf aanrichten om die (vleer)muis in onze nationale woonkamer te vangen.

Je mag in dit land vinden van Rutte en zijn beleid wat je wil, maar vermoedelijk zijn er verdomd weinig mensen die op dit moment in zijn schoenen willen staan. Maar als u iemand weet die het op dit moment beter zou doen, staan we voor alle suggesties open. En geen Pim roepen, want die is al dood.