Geenstijl

Alvast excuses voor het ontbreken van stijlloze hyperbolen, maar dit is een serieus onderwerp, dus hier een serieus topic metinclusief veel serieuze linkjes naar serieuze pdf-bestanden.

Komt-ie:

Het onderzoek naar de crisisbeheersingsorganisatie na het neerstorten van MH17 is door de onafhankelijke externe onderzoekers aangepast nadat ambtenaren van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) meldden dat zij delen van de conclusies "te zwaar" en "te negatief" vonden. Dick Schoof heeft als Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) geprobeerd het onafhankelijke onderzoek te beïnvloeden. Dat blijkt uit documenten die het ministerie van Justitie en Veiligheid (eindelijk, na meer dan een jaar) openbaar heeft gemaakt na een WOB-verzoek van GeenStijl.

In 2015 liet het ministerie van Veiligheid en Justitie onderzoek doen naar de manier waarop de nationale crisisbeheersingsorganisatie heeft gefunctioneerd na het neerstorten van de MH17. Het onderzoek werd in opdracht van het WODC (dat onderdeel uitmaakt van het ministerie) uitgevoerd "door een team van onafhankelijke onderzoekers vanuit de Universiteit Twente". Deze onafhankelijke onderzoekers hebben de conclusies van het rapport aangepast nadat medewerkers van het WODC daarom hadden gevraagd.  

Volgens onderzoeker René Torenvlied van de Universiteit Twente gaat het om "een redactionele aanpassing van de toonzetting van enkele passages" en is de "inhoud onveranderd" gebleven. Maar wat er exact is aangepast, houdt het ministerie, ook nadat GeenStijl hier opnieuw om heeft gevraagd, geheim. Het WODC is onlangs door minister Grapperhaus op grotere afstand van het ministerie van Justitie en Veiligheid gesteld, omdat de positionering "een zwakke basis voor onafhankelijk functioneren" vormde. 

In november 2015 sturen onderzoekers van de Universiteit Twente een concept van het rapport over de crisisbeheersing naar het WODC. Het WODC laat kort daarna op verschillende manieren (hier, hier, hier en hier) aan de onderzoekers weten dat onderdelen van de conclusie "te zwaar" en "te negatief" zijn. Het concept wordt vervolgens aangepast. Daarop meldt het WODC aan de onderzoekers dat de aanpassingen "helemaal top" zijn. In een mail aan zijn collega's schrijft de WODC-ambtenaar: "Als ik het nu lees, blijft er voor mij als lezer een heel ander beeld hangen". 

Onderzoeker René Torenvlied van de Universiteit Twente laat aan GeenStijl weten dat sommige passages neutraler zijn verwoord "om zo de acceptatie van onze stevige conclusies te vergroten". Volgens hem "is de formulering van de conclusies onverminderd kritisch en stevig". Lees hier zijn complete reactie.

Een medewerker van het WODC schrijft op 1 december, als de aanpassingen binnen zijn, aan een medewerker van de NCTV dat het herziene hoofdstuk 10 er qua "toonzetting" "prima" uitziet: "Komt goed". Hoofdstuk 10 is het belangrijkste hoofdstuk in het rapport waar de conclusies instaan. De NCTV is juist een van de belangrijkste onderwerpen van het evaluatie-onderzoek, maar formeel ook de interne opdrachtgever van het WODC. 

Uit de stukken blijkt dat opdrachtgever NCTV op verschillende momenten geprobeerd heeft het onderzoek te beïnvloeden. Zo komt er op verzoek van de NCTV een 'klankbordgroep' met ambtenaren om de onderzoekers inhoudelijk te voeden. Verder doet NCTV Dick Schoof persoonlijk suggesties ("dat Dick veel voelt voor") voor de leden van de begeleidingscommissie, wil hij de reikwijdte van het onderzoek tussentijds aanpassen ("Dick heeft gesproken...") en wil hij vanuit "politieke/ambtelijke" overwegingen ("Ik snap de wens van Dick") dat het rapport openbaar wordt voordat de Kamer over het OVV-onderzoek naar de ramp praat. Het WODC probeert weerstand te bieden aan deze interne druk van de NCTV, maar schrijft in een terugblik dat de "informele afstemmingslijnen" met de NCTV "frequent en constructief" waren.

Uiteindelijk is de NCTV nog steeds boos over de uitkomsten van het onderzoek ("Dick vindt"). De hoofdonderzoeker van de Universiteit Twente zou zijn resultaten komen presenteren aan het ambtenarenoverleg dat zich met MH17 bezighoudt, maar deze uitnodiging wordt door Schoof ("Dick is beslist en heeft besloten") ingetrokken. Schoof vraagt ook om het telefoonnummer van degene die bij het WODC het onderzoek begeleidt. Daarnaast vraagt hij om een gesprek met directeur van het WODC over het rapport. Toenmalig NCTV Dick Schoof is tegenwoordig directeur-generaal van de AIVD. Hij laat weten dat de inmenging "toen de gebruikelijke gang van zaken" was. **Lees hier de complete reactie van de NCTV.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid, dat vroeger het ministerie van Veiligheid en Justitie heette, laat aan GeenStijl weten dat de opmerkingen van de NCTV "op eigen titel" zijn gedaan. Het ministerie vindt nog steeds dat het onderzoek op een onafhankelijke manier is verricht "omdat de onderzoekers zelf aangeven nog steeds achter hun onderzoek en conclusies te staan". Lees hier de complete reactie van het ministerie. Alle onderliggende documenten na de breek.
UPDATE: CDA stelt Kamervragen.
UPDATE: Grapperhaus stuurt de stukken ook alvast naar de Kamer.
UPDATE: Ook MH17-dossiervreter Sjoerdsma van D66 wil opheldering.

Beslissing en overzicht
Document 15
Document 16
Document 17
Document 18
Document 19
Document 21
Document 22
Document 24
Document 28
Document 29
Document 30
Document 31
Document 32
Document 33
Document 34
Document 35
Document 36
Document 37
Document 38
Document 39
Document 40
Document 41
Document 42
Document 43
Document 44
Document 45
Document 46
Document 48
Document 51
Document 52
Document 53
Document 55
Document 64
Document 65
Document 66
Document 70
Document 72
Document 73
Document 74
Document 75
Document 82
Document 83
Document 86
Document 88
Document 90
Document 97
Document 99
Document 102
Document 105
Document 108
Document 110
Document 111
Document 112 t/m 113
Document 114 t/m 120
Document 121-1 t/m 121-24
Document 121-25 t/m 121-47
Document 122 t/m 126
Document 127 t/m 129
Document 130
Document 132
Document 134-1 t/m 134-39
Document 134-40 t/m 136-24
Document 136-25 t/m 137
Document 138 t/m 139-10
Document 139-11 t/m 140-24
Document 140-25 t/m 140-61
Document 140-62 t/m 141-10
Document 141-11 t/m 141-32
Document 142-1 t/m 144-1
Document 144-11 t/m 146-36
Document 146-37 t/m 148-10
Document 148-10 t/m 149-28
Document 150-1 t/m 150-12
Document 150-13 t/m 150-32
Document 150-33 t/m 151-10
Document 151-11 t/m 153-32
Document 154-1 t/m 154-25
Document 154-26 t/m 154-56
Document 155-1 t/m 158-11
Document 158-12 t/m 159-7
Document 160
Document 161
Document 162
Document 163
Document 164
Document 165
Document 166
Document 167 t/m 168
Document 169
Document 170 t/m 173