Geenstijl

Nadat minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin (CDA) de Interdepartementale Werkgroep Cartoonproblematiek (IWCP) in het leven had geroepen, volgde op 13 mei 2008 de arrestatie van spotprenttekenaar Gregorius Nekschot. Op de kop af tien jaar geleden!

Onder de titel ‘Cartoonproblematiek’ zal historicus Kris Wellen ingaan op een aantal geruchtmakende ‘opiniedelicten’ en is Gregorius Nekschot exclusief voor GeenStijl bereid gevonden deze serie te verluchten met nieuwe cartoon. In tijden van censuur en andere aanslagen op de Vrijheid van Meningsuiting een traktatie voor elke liefhebber van de Gulle Lach.

Alstublieft, we trappen vandaag meteen maar af met ieders favoriet:

Nadat in 1848 de Vrijheid van Meningsuiting stevig werd verankerd in de Nederlandse grondwet volgde een – ook volgens huidige maatstaven! – periode van ongekende persvrijheid. Maar niet tot ieders genoegen, met name dominee Abraham Kuyper (1837-1920), onbetwist geestelijk en politiek leider van de gereformeerden, was rond 1900 regelmatig het mikpunt van bijtende satire in de liberale en socialistische pers.

Rechtszaken die werden aangespannen leidden, tot frustratie van de gereformeerden, echter altijd tot vrijspraak. Na publicatie van antiklerikale spotprenten in het communistische dagblad De Tribune zag de – uiteraard gereformeerde – minister van Binnenlandse Zaken Jan Donner (1891-1981) zijn kans schoon. 

Om eindelijk op te kunnen treden tegen ‘uitbraakselen van de hel’ loodste hij in 1932 de Wet tot strafbaarstelling van smalende godslastering door het parlement. Na invoering van deze ‘Lex Donner’ volgden in totaal negen veroordelingen, maar de enige zaak die tot aan de Hoge Raad werd uitgevochten was het zogenaamde Ezelproces.

Romanschrijver Gerard Kornelis van het Reve (1923-2006) had zich in 1966 de literaire vrijheid veroorloofd te beschrijven hoe hij god, in de gedaante van een ‘éénjarige muisgrijze ezel’, driemaal in diens ‘Geheime Opening’ had genomen. De Hoge Raad sprak Reve in 1968 uiteindelijk vrij wegens gebrek aan bewijs.

Het Openbaar Ministerie bezondigde zich later niet meer aan aanklachten wegens ‘smalende godslastering’ en de ‘Lex Donner’ werd op initiatief van een aantal Kamerleden uiteindelijk in 2014 afgeschaft.

Klik hierrr voor groot.