Cynische doofpotpolitiek: Mark Rutte in hoger beroep tegen vrijgeven MH17-documenten
Begrijpelijke verzuchting van Marcel van den Berg, particulier MH17-onderzoeker. Het is bijna drie jaar na deAls Freek Vonk door haai wordt gebeten is het voorpagina nieuws. Overheid die MH17 stukken geheim houdt krijgt NUL aandacht van media
— Marcel van den Berg☁ (@marcelvandenber) April 8, 2017
RTL-chef Pieter Klein twitterde er over, en liet weten dat RTL samen met NOS en Volkskrant ook in hoger beroep gaan. Er wordt dus heus wel aan gewerkt. Maar wel in de achterkamertjes van bestuur en rechtspraak: er is niets te lezen over de vertragingstactieken van de vvd op de website van RTL. Ook bij Wobgenoten NOS of VK geen woord. Terwijl de weigering van Rutte om openheid te geven over zaken waarvan de rechter gezegd heeft dat ze transparant gemaakt moeten worden, op zichzelf best wel hard nieuws is: Rutte houdt bewust zaken achter in dossier MH17, en wil dat zo houden. De Wob-jurist van RTL stopt zijn chagrijn in ieder geval niet in de doofpot:Staat stelt hoger beroep in bij Raad van State ivm vrijgeven documenten #MH17 Verzoekt opschorting deze uitspraakhttps://t.co/f23EYFCCj9
— pieter klein (@pieterkleinrtl) 7 april 2017
Talloze open vragen Vrijdagmiddag stuurde de Commissie Buitenlandse Zaken een brief aan MinBuZa Koenders en GelegenheidsMinJus Blok, met daarin een verzoek om een heleboel informatie en updates. De brief laat goed zien hoe traag het MH17-onderzoek verloopt en hoeveel onderdelen ervan onvolledig en ondoorzichtig blijven, niet alleen voor burgers en nabestaanden, maar ook voor de Tweede Kamer. Dit onderzoek heeft meer dan genoeg onderdelen om dagelijks in het nieuws te zijn. Maar twee jaar en negen maanden na de onopgeloste moord op 298 onschuldige mensen, is de interesse voor MH17 marginaal.Het Ministerie van Zwarte Stiften saboteert via een Wob-hoger beroep de zoektocht van NOS/RTL/Volkrant naar de onderste MH17 steen
— Roger Vleugels (@RogerVleugels) 7 april 2017
Mark Rutte, MH17 en de Ministerraad-Interviews
Mark, MH17 en de Ministerraad De regering heeft onderzoek naar het eigen handelen in de eerste drie maanden na MH17 laten doen, door de WODC. Dat is een kantoortje van het ministerie van V&J - niet de meest geloofwaardige plek waar een vvd-regering onderzoek naar zichzelf (!) kan laten doen dus. Sowieso zou het parlement zo'n onderzoek moeten doen, maar hee. Straks vinden ze nog dingen die Rutte liever stil wil houden. Dus ging het onderzoek naar het WODC, dat het voor de objectiviteit weer liet uitvoeren door de Universiteit Twente. "Evaluatie nationale crisisbeheersingsorganisatie vlucht MH17", heet het onderzoek. Het onderzoek zelf is dus vermoedelijk wel objectief, maar het probleem is dat Rutte de uitkomsten geheim heeft laten verklaren. Pieter Omtzigt probeerde de verslagen van interviews die de onderzoekers hielden met ministers (en ook met Rutte zelf) via Kamervragen boven te krijgen, maar kreeg een dikke vette NJET van Stef Blok, op dat moment de minister in het vvd-roulatierooster op V&J. Openbaarmaking van het onderzoek zou - kutsmoes-alert - 'vanuit het oogpunt van wetenschappelijke ethiek niet correct zijn [...] en bovendien een bedreiging vormen voor de validiteit van toekomstig onderzoek." LOL, wetenschappelijk onderzoek geheim verklaren in naam van de wetenschap - dat kan echt alleen de vvd verzinnen.
Dat vond de rechter dus ook onzin. Afgelopen maandag oordeelde die dat notulen van de ministerraad over MH17 weliswaar geheim mogen blijven (en dat is op zichzelf niet raar), maar dat het gespreksverslag (van het interview met Rutte zelf) niet met zulk gelul tot staatsgeheim mag worden bestempeld: "De rechtbank oordeelt over het gespreksverslag dat verweerder onvoldoende heeft gemotiveerd waarom hij dit verslag integraal heeft geweigerd openbaar te maken. Geen van de ingeroepen weigeringsgronden rechtvaardigt een integrale weigering van het gespreksverslag." Oftewel: Rutte moet met betere argumenten komen om het deksel op zijn eigen doofpotje te houden. Hele uitspraak hier.
Wachten op zwartgelakte Wobs Er is meer: in februari oordeelde de rechter dat de verslagen van de ministeriële commissie MH17, die bij een Wob van RTL compleet zwart gelakt waren met de middelvingerkleurige marker van - toen nog - Ard van der Steur, alsnog geopenbaard moeten worden (uitspraak hier). Dat is tot op heden echter nog steeds niet gebeurd, maar de deadline daarvoor is deze vrijdag. Rutte kan ook nog naar de Raad van State. Als in: verwacht vrijdag vooral geen documenten uit deze doofpot op het bureau van Pieter Klein.
Ra ra politiepet Tot slot is er nog een derde onderzoek, waar vooralsnog geen rechter aan te pas is gekomen. En dat komt door wederom een gehaaid truukje van Rutte II. Het gaat om de evaluatie van de Nationale Politie rond MH17. Dat rapport is al jaren 'in concept' - een veelgebruikt middel om te kunnen zeggen dat het 'nog niet af' is, en het om die reden in de la te kunnen houden. Regering wil wel wat concept conclusies sturen, maar verder nog niks:
Zelfs de onderzoekers van de Universiteit van Twente hebben dit rapport niet in kunnen zien voor hun onderzoek, wat des te meer doet vermoeden dat er zaken in staan die Rutte liever niet aan het licht heeft. En dat brengt ons terug bij het begin: de nabestaande die op Rutte stemde, wil dat hij verantwoordelijk blijft voor MH17. Maar dat betekent ook dat Rutte nóg vier jaar de regie heeft over wat er aan informatie naar buiten (kan) komen. En als het CDA straks in Vak K zit, is het maar zeer de vraag hoeveel ruimte Pieter Omtzigt (zo ongeveer het enige Kamerlid dat zich bijna drie jaar na dato überhaupt nog actief met MH17 bezig houdt) nog heeft, krijgt of kan nemen om zich in dit doofpotdossier vast te blijven bijten. En ohja: die Ra ra radabeelden hebben we ook nog steeds niet gezien.
Rutte moet notulen MH17-commissie openbaar maken
Three cheers voor de rechtsstaat en een lange vinger naar Marketing Rutte! De rechter heeft zojuist bepaald dat de regering de verslagen (noemen wij in de kop wel notulen maar eigenlijk zijn het meer aantekeningen en afspraken enzo) van de ministeriële commissie die zich kort na de ramp met MH17 bezighield, openbaar moet gaan maken. Daar waren wel een WOB-verzoek, een unieke samenwerking tussen Volkskrant, NOS en RTL, een bezwaar tegen de eerste beslissing én een stap naar de rechter voor nodig. Maar dan heb je, heel heel misschien, ook wat. Er zijn namelijk nog twee maren: de regering kan nog in beroep bij de Raad van State, en de regering kan doen wat de regering altijd doet: zoveel zwartmaken in de verslagen dat er niets meer te lezen valt. Het leuke is: daar kunnen de journalistieke pitbulls die vandaag hun overwinning dan ook weer tegen in beroep gaan en wij hebben zo'n gevoel dat ze dat dan ook zullen doen. Hoe dan ook is het deksel met deze uitspraak een stukje losser op de MH17-doofpot komen te zitten. En u weet allemaal hoe hard dat nodig is.Yes! Verslagen ministeriële cie #MH17 moeten openbaar. @NOS @volkskrant @RTLnieuws #wob https://t.co/esQTgIVy4u pic.twitter.com/ODtlAVEpnQ
— pieter klein (@pieterkleinrtl) 24 februari 2017
#pt Dit is dus echt een belangrijke, principiële uitspraak. Niet alleen inzake #MH17 maar sowieso voor uitgangspunt openbaarheid #wob
— pieter klein (@pieterkleinrtl) 24 februari 2017
Antwoorden MH17. Deksel blijft stevig op doofpot
MH17. De onderste steen in 23 lastige vragen
Zojuist heb ik onderstaande set vragen ingediend over de MH17
Dertig maanden na het neerhalen van de MH17 is er nog geen rechtbank en is er nog niemand als verdacht aangewezen. Dat is opvallend omdat in de eerste week na het neerhalen zowel Rusland als de VS zeiden dat ze precies op de radar gezien hadden wat er gebeurd was. Die radarbeelden blijven echter nog altijd in nevelen gehuld. Drie maanden geleden overhandigden de Russen de teruggevonden radarbeelden. Maar zijn die nu echt en geven die uitsluitsel. Dat zou nu wel duidelijk moeten zijn.
Verder is er een aantal zaken waarop de regering, ondanks herhaalde vragen, nog steeds geen uitsluitsel gegeven heeft:
Bevat de JIT overeenkomst clausules die belemmerend zijn voor de waarheidsvinding? Waarom worden de interviewverslagen van de ministers (die zelf een protocol vaststelden dat ze geheim zouden blijven en maandenlang vergaten dat protocol naar de Kamer te sturen, ondanks dat het beloofd was) niet vrijgegeven? Het gaat om de interviews over hun handelen in de eerst die maanden na het neerhalen. Is het politie evaluatie naar het eigen handelen in de eerste maanden afgerond of niet? Het is keer op keer vertraagd. Waarom is de mailbox van de politiek assistent van Opstelten gewist over het jaar 2014? Wie is verantwoordelijk van deze overtreding van de archiefwet? Wat gaat Nederland doen in de Veiligheidsraad (waar ons land samen met Italië nu twee jaar inzit) om ervoor te zorgen dan de VN Veiligheidsraads-resolutie 2166 ook echt wordt uitgevoerd?
In de Kamer wordt de brief over gevonden menselijke resten van een MH17 op donderdag in de procedurevergadering apart besloten. Daarom heb ik hierover geen vragen gesteld.
Na de breek de vragen!
Onderste steen jeukt door. Nabestaanden MH17 willen nieuwe missie naar crash site
De onderste steen. Nu eenNabestaanden: mogelijk nieuwe missie MH17 https://t.co/R3ojmvCf92 pic.twitter.com/QQMHS0OzIF
— De Telegraaf (@telegraaf) 14 januari 2017
Maatmails MH17 bewijzen: Ard van der Steur is koppige kasteelheer
Als de VVD Ard van der Steur ergens dankbaar voor moet zijn, dan is het misschien voor het feit dat Ivo Opstelten toch niet als de allerallerallerslechtste minister van Veiligheid en Justitie ooit de boeken ingaat. Nieuw bewijs daarvoor is vandaag geleverd door de Nationale Politie, die 231 bestanden met emails over de affaire George Maat op straat heeft gegooid na Wobwerk van de Volkskrant. Daar zit een hoop tussen wat we al wisten en waardoor Ard van der Steur nooit het debat over de kwestie had mogen overleven. Maar er is ook nieuw materiaal dat nog duidelijker laat zien wat een naar kunstje Van der Steur eindbaas George Maat heeft geflikt.
Om uw geheugen even op te frissen: op 22 april 2015 bracht RTL Nieuws naar buiten dat Maat tijdens een lezing over het identificatieproces van de slachtoffers van MH17 voor studenten gezondheidswetenschappen gevoelige informatie had besproken en foto's van lichamen van slachtoffers had laten zien. Van der Steur noemde, zonder dat hij wist wat er precies aan de hand was, de lezing van Maat diezelfde avond 'buitengewoon ongepast en onsmakelijk' en bood daar pas 9 maanden later labbekakkerige excuses voor aan.
Steur negeert advies (1)
In de vandaag gepubliceerde mails blijkt pas hoe pissed Van der Steurs eigen ambtenaren daar over geweest zijn. De politie liet de minister via de NCTV een dag later, voorafgaand aan een debat met de Kamer, weten dat de woordkeus te hard was en vroeg (pdf) hem tijdens het debat zich tenminste aan de feiten over het non-actief van Maat te houden: "Minister zal deze harde lijn vandaag niet herhalen. (zijn uitspraken van 22 april tegen de pers) Minister wilde vandaag/vanavond (bedoeld wordt: tijdens het debat) melden dat Maat niet langer werkzaam is voor LTFO. Politie heeft (via NCTV) Minister nadrukkelijk gevraagd dit niet te doen (en teksten te houden bij 'op non-actief' gesteld). LTFO moet eerst feitenonderzoek afronden en neemt zelf maatregelen." Ra ra politiepet wat Ard vervolgens in de Kamer vertelde: hij kondigde toch aan dat de samenwerking met Maat was beëindigd, wat veel vergaander is dan alleen op non-actief stellen.
Maar het wordt nog gekker. Na een bizar balletje balletje met concepten en eindversies werd professor Maat op 15 juni 2015 definitief uit het vliegtuig gegooid, ondanks het feit dat de SGBO (het team waar het LTFO onder valt en waar Maat dus zelf mee samenwerkt) dat niet eerlijk vond (pdf). Er kwam een brief (pdf) waarin aan de ene kant werd toegegeven dat door de leiding wat foutjes waren gemaakt, maar dat Maat aan de andere kant zelf ook iets te verwijten viel en dat hij daardoor niet meer werd ingezet bij het MH17-onderzoek.
LTFO overtreedt wet
Na het schrijven van die brief werd duidelijk dat de fotoset die op verzoek van LTFO-baas Arie de Bruijn was gemaakt, überhaupt nooit aan Maat (of wie dan ook) gegeven had mogen worden, omdat de Wet Politiegegevens overtreden wordt. "Dat punt zou dan nog een staartje kunnen krijgen", schrijft een anonieme ambtenaar (pdf). Hier is je staartje, anonieme ambtenaar. Wat Ard bovendien ook nooit aan de Kamer heeft gemeld, is het feit dat "het OM zich al eerder op het standpunt heeft gesteld dat het beeldmateriaal deel uitmaakt van het strafrechtelijk onderzoek en daarom niet getoond zou mogen worden."
Steur negeert advies (2)
Tja, reden genoeg voor een minister om eens rustig over de zaak na te denken, een keertje in de spiegel te kijken en professor Maat te bellen voor een goed gesprek. Dat vonden de ambtenaren van Van der Steur kennelijk al langer. Op 16 juli schrijft een jurist van de politie (pdf): De Minister is meermaals geadviseerd om de relatie met Maat te herstellen. Tot op heden weigert de Minister dit [zwartgemaakt]. De onvrede van Maat richting de Minister begint steeds meer uit te stralen op de politieorganisatie (en misschien ook wel de nabestaanden)." Tering Ard, in juli 2015 was je dus al meermaals geadviseerd om nou gewoon eens een keertje met Maat te gaan praten, en pas in januari 2016 kon je het met je bolle harses voor elkaar krijgen om 'sorry' te zeggen? Echt waar?
En zo zijn we aangekomen bij het probleem dat uit al de correspondentie, inclusief standaard wegmoffelreflexen bij ambtenaren (pdf en pdf) en een schofterig verzoek aan Maat om zijn muil (pdf) te houden, oprijst. Van een minister die persoonlijk niet goed op de hoogte is van een zaak (en in de Kamer beweert dat hij pas in de kerstvakantie van 2015 de stukken goed heeft bestudeerd), mag je namelijk verwachten dat hij het advies van zijn ambtenaren niet op basis van zijn eigen kaduke moreel kompas in de wind slaat. Dat deed Van der Steur toch en hij kwam er in de Kamer mee weg op 20 januari.
Toen steunden namelijk alleen de SP, PVV en VNL een motie van wantrouwen. Kamerplanten van alle andere partijen moeten de politiemails, deze en deze stukken eens goed doornemen en met nieuwe vragen voor Van der Steur op de proppen te komen. Wij kennen ministers die aan kleinere fouten gestorven zijn.
#MH17 Live. Kabinet reageert op kritische vragen
UPDATE: Nederlandse ambassade in Moskou heeft Russische radarbeelden ontvangen, bevestigt Van der Steur. Zijn het nieuwe, of nieuwe fakes, of echte? En indien dat laatste: your move, Kiev!Volgens Russische OM, de Prokuratura, worden de radargegevens nu spoedig overhandigd. Voor OM/JIT werk aan de winkel!
— Thomas Schansman (@ThomasSchansman) October 26, 2016
Update 19u40: Van der Steur suggereert dat het JIT de mogelijkheid van een 2e toestel dat bij MH17 vloog nog als onderwerp van strafrechtelijk onderzoek heeft. Het leidt tot verwarring bij Van Bommel en Bontes.
Update: Van Bommel wijst er nog maar eens op dat de Oekraïense dreigementen over MH17 zinloos zijn, omdat het associatieverdrag niets te maken heeft met het onderzoek naar de aanslag.Hier het moment waarop @ArdvanderSteur verwarring zaait: JIT heeft mogelijk 2e toestel bij #MH17 als onderdeel van strafrechtelijk onderzoek pic.twitter.com/fzRyQtTJDG
— Bart Nijman (@BartNijman) October 26, 2016
'De samenwerking met Oekraïne in de zaak #MH17 kan ook zonder associatie-akkoord' - @harryvandesp tegen sputterende Koenders. pic.twitter.com/QlgBaz6vJD
— GeenPeil (@GeenPeil) 26 oktober 2016
MH17. Rutte tegen zijn zin in debat over JIT-rapport
Bassiehof De week van MH17
Daarna zag ik minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders opeens in ferme bewoordingen de Russische ambassadeur ontbieden. Vervolgens begreep ik dat het Kremlin de Nederlandse ambassadeur maandag op het matje roept waarop de minister-president van de Onderste Steen zaterdagavond duidelijk maakte dat Onze Vrouw in Moskou daar enkele harde noten zal kraken.
U begrijpt: langzaam maar zeker trok ik mij om zoveel hypocrisie huil-lachend in foetushouding terug op de bank, maar toen was daar gelukkig VNL-Kamerlid Louis Bontes. In een communiqué kort na de presentatie van de uitkomsten van het JIT-onderzoek meldde hij: