Nederland geenstromenland

Kijk nou! Een kaartje, waarop u kunt klikken. Tenminste, als u nog stroom heeft, want dat is een beetje het probleem. Het stroomnet raakt vol omdat we zo lekker aan het transitieën zijn qua energie, waardoor "we de komende jaren nog met netcongestie te maken zullen hebben". Oftewel: de stroom is op. Oftewel: "Bedrijven die een nieuwe of een verzwaarde grootverbruik aansluiting nodig hebben, komen steeds vaker op een wachtlijst te staan." De legenda is eenvoudig. Rood = foute boel, oranje = eigenlijk ook foute boel, en geel = waarschijnlijk binnenkort foute boel. HIERRRR KLIKKEN.

Zwarte Woensdag

De DNB probeerde nog te interveniëren maar het mocht niet baten: de warmtepompmarkt is definitief INGESTORT. De lage gasprijzen, de opkomst van de dieselgenerator en politieke onzekerheid eisen hun tol: U vertrouwt het voor geen gasmeter meer. Eerste kwartaal 2023 werden er nog 42.000 stuks verkocht, dit kwartaal nog geen 20.000. Ter vergelijking: de Apeldoornse waterpompboer Remeha heeft een fabriekshal ingericht om 140.000 warmtepompen te maken. Maar het Nationaal Waterpompwezen heeft de oplossing: "Volgens de Vereniging Warmtepompen zijn er nieuwe maatregelen nodig om de groei weer aan te zwengelen. De huidige SUBSIDIES op een warmtepomp (ongeveer een derde van de prijs) en de mogelijke verplichting om vanaf 2026 bij vervanging van de cv-ketel voor minimaal een hybride warmtepomp te kiezen, ZIJN ONVOLDOENDE."

Wees geen Arie

Wij gaan u echt niet vertellen dat u geen zonnepanelen, warmtepomp of batterijbolide moet kopen. Dat moet u echt lekker zelf weten. Maar doe dat dan wel omdat u dat zelf graag wilt. Omdat u de lage energierekening de moeite waard vindt, graag minder afhankelijk bent van fluctuerende energieprijzen, bij uw collega's wil opscheppen over de laatste gadgets op uw EV of het tegengaan van klimaatverandering belangrijk genoeg vindt om er zelf geld in te steken. Allemaal prima, maar doe het vooral niet omdat u het gevoel heeft dat het moet van de overheid of omdat u slapend rijk hoopt te worden van deze investeringen. Dan wordt u een Arie die ruim 50k stak in zonnepanelen, isolatie, warmtepomp, laadpaal en thuisbatterij en nu ontdekt dat de salderingsregeling niet over het eeuwige leven beschikt en de terugleverheffing de nieuwe norm wordt. Een Arie die het AD mag volhuilen over het feit dat zijn rendement in klimaatvriendelijke rook opgaat. Kom op Arie, dit had je zelf ook kunnen bedenken. De strijd tegen de klimaatverandering kost miljarden euro's en direct of indirect komt de rekening altijd bij de burger terecht. Dus maak vooral zelf uw afwegingen en laat u niet te veel beïnvloeden door de druk van de klimaatdrammers, want u gaat niet rijk worden van die energietransitie. Zeker niet als u Arie heet.

We kunnen zelf niets

Een mededeling van netbeheerder Alliander: we hebben meer migranten nodig. En dan specifiek elektrotechnisch onderlegde arbeidsmigranten die kunnen helpen bij het verzwaren en uitbreiden van ons overbelaste stroomnet. Een elektriciteitsnet dat de komende tien (!) jaar nog overvol gaat zijn, omdat dat er simpelweg te weinig geschikt personeel is om het net snel klaar te maken voor de enorme toestroom aan laadpalen, warmtepompen, zonneparken en windmolenbossen. Dit land zit barstensvol managers, coaches, consultants, teamleaders, marketeers, influencers, rapportschrijvers, sprekers, adviseurs, Exceltijgers, dossierbeheerders, analisten en Rob Jetten, maar bevat veel te weinig handige helden die een goed werkend elektriciteitsstation uit de grond kunnen stampen. En daarom is het tijd om buiten de grenzen te kijken. "We doen een oproep aan het nieuwe kabinet om te kijken naar de inzet van technici uit het buitenland, zodat we op korte termijn meer mensen vinden om het werk uit te voeren." Nog een schaduw voor Wilders om overheen te stappen om te zorgen dat het licht blijft branden.

De toekomst bromt

Een gat in de markt nu we onder de zweepslagen van de klimaatdrammers naar een groenere wereld marcheren: het dieselaggregaat. Ideaal voor al die nieuwe gasvrije bouwprojecten die niet aan het stroomnet aangesloten kunnen worden wegens vol alsook bomvol. Ondanks dat we al jaren schrijven over het overbelaste elektriciteitsnet als gevolg van alle klimaatpanelen en laadpalen, denkt men dat het wel meevalt en blijven we gasloze nieuwbouwprojecten uit de grond stampen die inmiddels vaak meerdere jaren moeten wachten op een stroomaansluiting. En om al die gloednieuwe gebouwen met hun nutteloze zonnepanelen en uitgeschakelde warmtepompen toch te kunnen gebruiken, duikt die betrouwbare dieselaggregaat op. Nieuwe school in Veldhoven? Dieselaggregaat! Kersverse klimaatbewuste nieuwbouwwijk in Nijmegen? Dieselaggregaat! Duurzame woningen in Krommenie? Dieselaggregaat! In Jettens groene droomwereld zijn het ronkende dieselgeneratoren die Nederland draaiend houden. Die zorgen dat Nederlanders kunnen wonen, leren en werken. Ze vormen de verborgen fundering die het groene luchtkasteel overeind houdt. Lang leven dieselaggregaten, we kunnen niet zonder die heerlijke bromberen.

Volt

Met de energietransitie gaat het goed, maar verder slecht. Omdat we met zijn allen aan de zonnepanelen, elektrische auto's en warmtepompen moeten, gebruiken we steeds meer elektriciteit. Nu blijk je daar dus ineens een elektriciteitsnet voor nodig te hebben. Dit had niemand zien aankomen natuurlijk, vandaar dat "Netbeheerders Stedin, Tennet en Enexis hebben aangekondigd dat de maximale capaciteit is bereikt in Den Haag, heel de provincie Overijssel en een groot deel van de provincie Groningen." Kunt u zeggen: dat is alleen maar Den Haag, heel de provincie Overijssel en een groot deel van de provincie Groningen, maar ook in de rest van Nederland gaat het FOUT. Staat het recht op een warm huis en werkende stopcontacten eigenlijk ook in de Grondwet, Ome Roon?

Branche feliciteert zichzelf met afgedwongen groei

Dikke feest in de warmtepompenbranche vandaag, want het is weer een recordjaar voor de elektrische cv-vervangers. Dit jaar komen er liefst 167.000 nieuwe warmtepompen bij op ons toch al overvolle elektriciteitsnet, een groei van 52 procent ten opzichte van een jaar eerder, en daar zijn ze verdomde trots op. Blijkt dat als u (bijna) iedereen vanaf 2026 verbiedt om voor een cv-ketel te kiezen, steeds meer mensen voor het afgedwongen alternatief gaan. Wie had dat verwacht? De strijd met de cv-ketels lijkt ons makkelijk als u weet dat deze concurrent binnenkort zijn laatste waakvlam uitblaast, maar toch stond de sector elkaar vandaag de hele dag schouderklopjes te geven in het Louwman Museum alsof ze zojuist de slag om Stalingrad wonnen. Het gedweep met de verkoopcijfers verbloemt het feit dat veel problemen nog niet zijn opgelost. Zo zijn warmtepompen nog steeds dure en lawaaiige monsters die bijdragen aan de overbelasting van het stroomnet en waarvan de installatie vaak resulteert in de sloop van gasinfrastructuur die we mogelijk hard nodig gaan hebben voor groen gas of waterstof. Want hoewel het klimaatbeleid zich richt op een volledige overstap op elektriciteit, is de kans groot dat we uiteindelijk bij een combinatie van alternatieven uitkomen om ook op donkere en windstille dagen het huis warm te houden. Maar ja, waarom zou u zich daar als warmtepompsector druk om maken als het huidige beleid ervoor zorgt dat u de komende jaren gegarandeerd miljoenen opdrachten binnensleept? Iedereen moet tenslotte aan de warmtepomp, dus die klandizie meldt zich vanzelf dankzij Hugo en zijn vrienden.

Energietransitie in uw portemonnee

Uw energie: u dacht dat u er nu al veel geld aan kwijt was, maar het wordt de komende periode helemaal een zwart gat voor uw zuurverdiende euro's dankzij de energietransitie. "De totale rekening voor gas en stroom (inclusief bedrijven) bedraagt in 2030 43 miljard euro, tegen 22 miljard in 2020. Tien jaar later is dit bedrag opgelopen tot 56 miljard euro." U leest het goed, dat is bijna een verdubbeling van de kosten in dit decennium en ook daarna nog een flinke stijging. Die energietransitie is namelijk alles behalve kosteneffectief, zo blijkt uit onderzoek van PwC in opdracht van de vliegvakantiefans van de Volkskrant. Omdat we nog lang niet enkel op groene stroom kunnen draaien, blijven we gascentrales nodig houden en die blijven even duur in onderhoud of we ze nu veel of weinig gebruiken. En als we ze gebruiken is dat aan het eind van deze eeuw duurder vanwege "hogere kosten voor aardgas en CO2". Ach ja, hadden we nog maar ergens een voorraad aardgas liggen... Daarnaast moet het stroomnet flink versterkt worden om al uw laadpalen, warmtepompen en airfryers van spanning te voorzien en daar zijn we ook een paar miljard euro aan kwijt. Oh ja, tenslotte is er nog dit zinnetje: "Verder verdubbelen de belastingen naar verwachting van 10 miljard euro naar 20 miljard in 2040." Alles duurder en niets goedkoper: met de energietransitie kan het.

Maar Jetten komt uw warmtepomp bedienen

Het elektriciteitsnet is vol alsook overvol. Dat zeggen we al een tijdje, maar waar we eerst al moesten melden dat verschillende provincies aan hun limiet zaten, kunnen we na een paar jaar noeste arbeid van energieminister Jetten nu melden dat inmiddels in vrijwel het hele land de stoppen er bijna uitknallen. "De netbeheerders maken vandaag bekend dat de vraag naar ruimte op het elektriciteitsnet explosief is gegroeid en het net in vrijwel heel Nederland zo goed als vol zit." Dat betekent niet alleen dat extra aansluitingen voor bijvoorbeeld Hugo's 900.000 nieuwe woningen op een wachtlijst belanden, maar ook dat we het risico lopen dat binnenkort het licht uitgaat. "Zonder ingrijpen wordt het stroomnet in Utrecht, Gelderland en Flevoland vanaf 2026 op piekmomenten te zwaar belast." Dat is natuurlijk een uitstekende manier om te verhinderen dat er ongewenst vlaggen op de Domtoren worden geprojecteerd, maar om te voorkomen dat we een paar provincies met enkele regelmaat terug naar de Middeleeuwen dirigeren gooit het kabinet er alsnog een zak geld tegenaan. Daarnaast staat het ontlasten van het stroomnet op piekmomenten (voornamelijk tussen 16:00 en 20:00 uur) hoog op de agenda en dat betekent dat u zich wel even moet aanpassen. "Bij huishoudens worden slimme, aanstuurbare warmtepompen en laadpalen in de toekomst de norm. Daarmee wordt het stroomnet op piekmomenten minder belast en blijft er voldoende ruimte voor de verduurzaming van huizen." Aanstuurbaar wordt de norm! Dat ze dus elders even uw warmtepomp een standje lager zetten of het laden van uw auto pauzeren als dat nodig is. Kom op mensen, allemaal even een klein stukje autonomie inleveren om de energietransitie te redden. Doe het voor het klimaat.

Even met een tientonner door de XR-plannen tuffen

Nu de uitzendkrachten van Extinction Rebellion hebben afgedwongen dat het kabinet de afbouw van de "fossiele subsidies" gaat bekijken, moeten we nadenken over de uitvoerbaarheid. PBL en CPB presenteerden vandaag een onderzoek naar deze subsidies die geen subsidies zijn, zodat we eindelijk wat diepgang kunnen brengen in een discussie die tot nu toe voornamelijk bestond uit oppervlakkig geschreeuw vanaf een snelweg. XR kan daarbij in ieder geval een semantische overwinning claimen, nu het CBP de voordelen ook benoemt als subsidies. Omdat u wel iets beters te doen heeft, doken wij het rapport in en verzamelden we enkele opvallende conclusies die aantonen dat de wereld zoals gebruikelijk het niet zo zwart-wit is als de blokkadeschreeuwers stellen. 

Goed, eerst even het prijskaartje. Volgens de berekeningen van het CPB tellen de zogenoemde fossiele subsidies momenteel op tot ergens tussen 13,7 en 17,1 miljard euro per jaar, afhankelijk van de gebruikte rekenmethode. Aanzienlijk lager dan de 39,7 tot 46,4 miljard euro per jaar die XR op de tunnelbuis van de A12 kalkte, al zijn we niet verbaasd dat de actievoerders het hoogst vindbare bedrag kozen om hun treitercampagne kracht bij te zetten.

Het gaat nog steeds om flinke bedragen, maar het simpelweg schrappen van deze belastingvoordeeltjes is niet altijd bevorderlijk voor de energietransitie.