Eerst denk je 'is dit LOL of WTF' en je neigt naar het laatste. Het gaat over dode militairen - niet echt het moment voor een lolletje in de Kamer.

Maar Brigadier Baudet had een inhoudelijk sterk betoog over zijn outfit, op feiten gebaseerd, zoals vaak beschreven in artikelen over defensietekorten. Geen goede laarzen. Geen goede scherfvesten. Helmen die gedeeld moeten worden. Militairen die hun eigen spullen moeten kopen. Hennis keek er heel wrang bij. Op de publieke tribune werd geklapt. Maar dat mocht niet van de voorzitter...
Debat: Eerste termijn voorbij. Dinerpauze tot 18u30. Dan antwoorden van Hennis. Inlezen hier. Teruglezen daar.

15u45. Het laatste debat voor vvd'er Jeanine Hennis als minister van Defensie, en misschien wel haar laatste debat als minister überhaupt. Vaak gebogen en veel gelogen voor partij en carrière, maar nu wacht een kamikazemissie in de Kamer.

Defensie is het stiefkind van Den Haag. Alleen nuttig om geopolitieke puntjes mee te sprokkelen, maar voor de uitvoering van hun één team, één taak van vrede en veiligheid zijn ze teruggeworpen op zichzelf en minimale middelen: een "can do"-mentaliteit, lege hulzen en een riskant spelletje mijnenjager in de eigen munitiekisten. Dat is niet de schuld van vvd'er Hennis alleen. Pedantje Pechtold lachte om 'pang pang' en werd gegeseld in de pers op het internet. De Predikers voor de Afrikaantjes wilden politiek pronken met de Mali-missie en gaan daarbij over lijken. De GristenUnie leverde een dienstweigeraar als MinDef. En het CDA parkeerde peperdure heli's met motorpech op Libische stranden, en weet dus hoe pijnlijk bezuinigingen zijn voor de beeldvorming. Want beeldvorming is waar het om draait in Den Haag en dat is een mentaliteit die moet worden afgestraft. Als iedereen verantwoordelijk wordt gehouden, is niemand het. En als ministeriële verantwoordelijkheid, zelfs als er doden vallen, niets meer waard is en Den Haag zichzelf niet zuivert van het dode gewicht der incompetentie, waar haalt de kiezer dan nog genoegdoening voor gemaakte fouten vandaan? Hoe kunnen we er dan ooit nog op vertrouwen dat ministers doen wat het beste (en in dit specifieke geval: veiligste) is voor Nederland en de mensen die aan het ontvangende eind van hun beleid staan, en niet wat het beste is voor hun eigen politieke carrière? Stop het allesverziekende politics by PR, en stuur deze minister lekker naar huis. Vanaf 15u45. Zure bommen. Granaatappeltje. Pang pang pilsje. HEXIT VOOR HENNIS!
Dinerpauze Update: Schorsing tot 18u30. Brigadier Baudet verzorgt het pauzevertier.

Vanmiddag om 15u45 is het (laatste?) Kamerdebat van Hennis. Met haar vertrek zijn de problemen bij Defensie niet opgelost, piept de Volkskrant nog. Klopt. Maar de schoonmaak moet ergens beginnen - en dat is niet bij het aanblijven van Hennis.

In juli 2016 ontploft in Mali een mortiergranaat in de lanceerbuis, waarbij twee Nederlandse militairen van de VN-missie het leven laten. De Onderzoeksraad voor de Veiligheid start een onderzoek naar zowel het materiaal als de medische zorg, waarover ook tekortkomingen gemeld worden. In maart van dit jaar wordt bekend dat de mortiergranaat uit een ondeugdelijke partij kwam. Amerikaanse afdankertjes van een Bulgaarse batch. Op 26 juni krijgt minister Hennis inzage in het OVV-rapport. Haar departement zal op maar liefst 72 punten vragen om aanpassingen in het rapport. Al die tijd deed Hennis niets om de veiligheid van militairen in Mali (of elders) te verbeteren, behalve die ene partij uit de roulatie nemen. Ook nam ze nooit contact op met de familie van de nabestaanden. Als er ophef ontstaat over het snoeiharde OVV-rapport ("De Raad stelt dat het belang van munitieveiligheid en goede medische voorzieningen ondergeschikt is geraakt aan de voortgang van de missie in Mali"), zegt de minister van Defensie echter niet te willen aftreden, maar te willen optreden.

Als hoon voor die standaardriedel Hennis ten deel valt, kondigt ze alsnog fluks munitiechecks aan voor materiaal waarvan ze al ruim een jaar weet dat het troep is. Als de Telebelg de volgende dag groot opent met de wrok van de nabestaanden ("Waarom zegt Hennis geen sorry?"), belt ze toch snel met de ouders van gesneuvelde militairen Henry Hoving en Kevin Roggeveld. Het is te laat: hun geplande rechtszaak om Defensie verantwoordelijk te houden voor dood door schuld, willen de nabestaanden toch doorzetten, "gezien alles wat er is gebeurd." Ondertussen stappen ook vijf commando's naar de rechter vanwege een dodelijk ongeluk op een schietbaan, waarvan Defensie onderzoeksconclusies onder de helm hield (moetlees draadje). Een klokkenluider die in 2011 melding maakte van onveilige wapens (en daardoor werkloos thuis kwam te zitten) doet vervolgens ook aangifte, tegen de militaire top van de Koninklijke Marechaussee. Defensie reageert krampachtig, uit vrees dat er nog meer kikvorsmannen uit de kruiwagen springen:

De mortier is slechts een symptoom van de situatie bij Defensie, en is nu een symbool geworden van alles wat er niet deugt. Dat dossier is duimendik (zie alleen al bij Follow the Money hoe diep het konijnenhol gaat), en uit alles blijkt dat de politiek en militaire top van Defensie al jarenlang van alle problemen op de hoogte is, en vaak opzettelijk probeert om het weg te moffelen, mooier te maken dan het is, of domweg te ontkennen. Van dat gedrag was vvd'er Hennis altijd al een symptoom, maar door haar houding en ingestudeerde uitspraken van de afgelopen week is ze nu zelf ook een symbool geworden - van alles wat er mis is met Defensie. De maat lijkt vol, voor velen: sinds het verschijnen van het OVV-rapport tuimelen vakbondswoordvoerders, defensiespecialisten, militair (ex-) personeel, klokkenluiders en zelfs journalisten over elkaar heen om hun verhaal te doen, de organisatie-rot bij Defensie te onthullen, en om het aftreden van Hennis te roepen. Hennis heeft een probleem.

Jeanine Hennis is in dit hele proces alleen maar met zichzelf en haar eigen carrière bezig geweest. In een testament aan de arrogantie van de vvd, een partij die na zes, zeven jaar in het centrum van de macht het verschil tussen landsbestuur en eigenbelang niet meer kan onderscheiden, zijn alle verklaringen van de minister terug te herleiden op haar eigen belang en dat van haar partij. Er zijn twee militairen omgekomen door een vermijdbaar ongeluk. Daar is een uitgebreid extern onderzoek naar gedaan, waarvan de conclusies al drie maanden op het bureau van de minister liggen en waar haar ministerie 72 aanpassingen in doorvoerde. Na openbare publicatie roept ze echter om 'nadere bestudering' van het rapport en schermt ze zelfs met een eigen, eerder opgesteld onderzoek van WC Eend Defensie. Daarmee verried ze ook nog eens dat ze informatie voor de Kamer heeft achtergehouden, iets waar met name formatiepartner CDA verbolgen over is. (Ook niet uit landsbelang overigens, maar omdat CDA'er Raymond Knops als opvolger van Hennis wordt genoemd en die wil dit dossier natuurlijk niet erven.)

Al die tijd greep ze niet adequaat in op de gebreken met de munitie en de medische zorg, noch belde ze met nabestaanden. En alles wat ze in de afgelopen week in een camera zei, was slappe, voorspelbare, ingestudeerde, voorgekauwde en vooral kille vvd voorlichterstaal. Er zat geen greintje oprechte betrokkenheid in, laat staan acceptatie van verantwoordelijkheid. Het was defensief maar het ging niet over Defensie - het ging Jeanine Hennis om Jeanine Hennis, en om haar kansen, belangen en carrière binnen de vvd. Zoals de Mali-missie ook niet om het landsbelang gaat, of over veiligheid, maar primair om de Nederlandse positie in de internationale politiek, om de (toekomstige) baantjes van Bert Koenders en om de ontwikkelingswensen van Jan Pronk. Kortom: die missie is een cynische schietbaantjescarrousel van de PvdA. Dat Onze Jongens daarvoor met ondeugdelijke materiaal, te weinig geld en te weinig ondersteuning naar gevaarlijke gebieden moeten - och, noem dat een 'can do mentaliteit' en je legt  de verantwoordelijkheid moeiteloos terug bij de militairen.

Maar zo liep het niet. Vandaag moet Hennis door een politiek mijnenveld laveren in een poging om haar ministerspost niet opgeblazen te zien worden. Wordt het een bermbom van de PvdA? Een frontale aanval van het CDA? Of zelfs friendly fire in haar rug, van een sluipschutter uit eigen gelederen?

Aan de Onderzoeksraad zal het niet liggen. De baas van de zogenaamd onafhankelijke OVV is vvd'er Tjibbe Joustra, die zijn partij in het MH17-dossier ook al iets te gretig van dienst is geweest. In een gesprek met de Tweede Kamer smeerde de Onderzoeksraad de verantwoordelijkheid voor het mortierongeval maandag uit over de "totale ambtelijke en politieke top" van het ministerie van Defensie. Niet dat die top geen verantwoording zou dragen, maar door zijn uitspraak helpt Joustra's club zijn partijgenoot Hennis aan een geitenpaadje: met haar 'niet aftreden maar optreden'-citaat in de hand zou ze nu maatregelen in of tegen de (departementale) Defensietop kunnen nemen en daardoor zelf aanblijven als (demissionair) minister die in de wachtkamer van de formatie in afwachting is van een mooie nieuwe functie, misschien wel als minister van Buitenlandse Zaken. Want het gaat Hennis niet om wat er in Rutte II mis ging of hoe ze de problemen bij Defensie op gaat lossen, het gaat er om welke rol ze gaat spelen in het kabinet Rutte III. Dáár is het haar om te doen. Niet om andermans dode zonen, maar om haar eigen politieke leven.

En dat is dus precies waar ministeriële verantwoordelijkheid voor is uitgevonden. Om te voorkomen dat machthebbers enkel uit een zucht naar machtsbehoud kunnen handelen. Ook al zijn die mortieren jaren geleden ingekocht, ook al hebben munitiemensen bij Defensie de vrachtbrief niet goed gelezen, het spul niet goed getest of de explosieven verkeerd opgeslagen. Het is Hennis die politiek verantwoordelijk is voor wat er gekocht en gebruikt wordt, en waar, hoe en door wie. Daar is te veel bij misgegaan, waarbij dit mortierdossier bovenop een stapel faaldossiers is komen te liggen die al veel langer wankel stond te zwiepen. Defensie is uitgekleed, afgebouwd en gedemotiveerd. Er zijn onderhand meer klokkenluiders dan KCT'ers. Trainingsfaciliteiten zijn slecht. Tanks zijn er niet. Wapens werken niet. Kogels moet je zelf nadoen - pang pang. En nu begint het spul ook al in de handen van militairen te ontploffen. Dankzij een minister die zich als slaghoedje gedraagt.

Dat is niet onder Hennis alleen gebeurd, dat is het gevolg van jarenlang wanbeleid door diverse ministers van diverse partijen: recentelijk Kamp, Van Middelkoop, Hillen en nu Hennis. Zelfs Pechtold, die nooit defensieminister was, is medeverantwoordelijk te noemen, met zijn misplaatste lacherigheid over het militaire apparaat dat hij zelf hielp afbreken. Met het vertrek van Hennis verdwijnen die problemen niet. Maar je moet ergens beginnen.

En waarom niet bij de minister die jarenlang deed of haar neus bloedt, klokkenluiders weg liet pesten, niet ingreep, ondanks dat ze al maandenlang over alle relevante feiten beschikte voordat die openbaar werden gemaakt (maar wel 72 aanpassingen bedong in het rapport) en nooit belde met nabestaanden.

Met het vertrek van Hennis is ons defensie-apparaat niet gered. Maar met haar aanblijven weet je zeker dat het ook nooit zal gebeuren. Zelf aftreden is het enige optreden dat haar nog rest na deze dubbele dood door schuld. En dan maar hopen dat haar opvolger de ernst van de situatie wél begrijpt. Parachutespringen voor de lekkere niks aan de hand PR-beelden, dat is het ministerschap van Hennis. Vanmiddag springt ze zonder chute. Laat de nummer twee van de vvd maar gewoon te pletter vallen - in de hoop dat het eindelijk eens nadreunt in de Führerbunker van de partijtop. Als de hondsarrogante vvd eindelijk eens een PR-strijd verliest, was die goedkope kutmortier misschien toch nog ergens goed voor.

De vvd probeert een nieuwe strategie om het media-narratief haar kant op te trekken. Kees Berghuis heeft een persbericht naar De Telebelg doorgebeld: 'Hennis zegt sorry'. Maar het verandert niets aan de geplande rechtszaak.

De MinDef heeft - eindelijk - gebeld met de nabestaanden van militairen die het leven lieten door de voortijdige ontploffing van een verkeerd opgeslagen malfunctionerende mortiergranaat, en haar excuses aangeboden. Alle MSM knippen en plakken. Met die headline probeert de vvd de strijd om het politieke voortbestaan van Hennis naar zich toe te trekken, maar de weerbarstige realiteit zit in de slotalinea van het berichtje: de nabestaanden waarderen het belletje, maar hun voornemen om een rechtszaak aan te spannen tegen Defensie vanwege dood door schuld, blijft ongewijzigd, "gezien alles wat er is gebeurd." Niet gek, aangezien Hennis vorige week van geen excuses wilde weten toen ze in kille voorlichterslingo stond te stamelen dat er eerst onderzoek naar het onderzoek gedaan moet worden, inzake een rapport dat al maanden op haar bureau lag en waar haar ministerie maar liefst 72 aanpassingen (!) aan meegeschreven heeft. Ook de aangifte van vijf commando's tegen Defensie gaart door (een 'unieke situatie') vanwege een dode collega, vorig jaar, op een ondeugdelijke schietbaan. Daarbij zijn door Defensie rapporten in de doofpot gehouden. Dus met de Hennis kennis van nu, zijn het de woorden in de rode balk waar het echt om gaat, niet het PR-telefoontje waarmee de vvd zichzelf onder het kruisvuur uit probeert te hulplijnen.

Normaliter in politiek Nederland is vrijdagmiddag nabeurs het moment om de vuilnis buiten te zetten. Iedereen zit aan de vrijmibo, de journo's zijn bezopen en/of vreten zich vol in schnitzelcafé's, ambtenaren hebben vrij, de rest van Nederland zit in de bioscoop/parenclub. Geen beter moment om ertussen uit te piepen cq de vuile was op te hangen. Maar bij de VVD denken ze dat ze Jezus zijn. De gehavende MinDef Jeanine Hennis verdomde het gistermiddag om de EER aan zichzelf te houden, en kwam met het Geniale Geitenpaadje van 'het onderzoek naar Het Onderzoek'. Want ja, een volk dat een 'Inlegvelletje' bij een Associatieverdrag pikt, dat slikt immers alles. Maar opeens zijn daar vandaag... de commando's! KABOEM. Lagen al een tijdje in perfecte camouflage te wachten. Hee jij daar in die kapotte bunker. Geef je over.

Lodewijk Asscher opent nu al de beschietingen voor het Hennisdebat van dinsdag: Wat hem betreft zijn 'de fouten die defensie in Mali maakte zwaar genoeg om af te treden '.

Boem headshot. Of eigenlijk: een bajonet in de rug van Hennis. Want Asscher kan dan wel met 9 lullige stoeltjes in de Kamer zitten vanaf Rutte III, op dit moment is hij nog coalitiegenoot en vicepremier in dezelfde regering als Hennis. De MinDef zelf (die uit alle macht medeleven met de nabestaanden probeert te acteren) verschuift ondertussen van "niet aftreden maar optreden" naar "ik zal me na het debat beraden op mijn positie", maar weigert antwoord te geven op de vraag of ze onderhand al eens gebeld heeft met de nabestaanden. Nee, dus. In de tussentijd overwegen die mensen om naar de rechter te stappen om Defensie aansprakelijk te houden voor de dood van de militairen Hoving en Roggeveld. Sywert viste daarnaast nog een ergernis op: Hennis zei donderdag dat het 150 pagina's tellende OVV-rapport  (hierrr) 'nadere bestudering verdient', maar Defensie had voorinzage, mocht 'verbeteringen' voorstellen en deed dat welgeteld 72 keer. Kortom: Hennis kent het rapport al tot in detail (draadje). Desondanks zei ze na afloop van de ministerraad tegen de pers dat ze "vanmorgen" heeft bevolen dat alle munitie op alle missies extra moet worden gecontroleerd. Rijkelijk laat en dat is dus niet omdat het haar aan het hart gaat, maar omdat het een lekker proactief PR-zinnetje is van een minister die zich ingraaft in de hoop het debat van dinsdag te overleven. Pang pang!

Ouderwets rondje langs de gevelde bomenvelden, voor de dagstand van het land in de krant. De voorpagina van het partijblad zegt: Dit gaat niet meer weg, Jeanine.

In het hoofdredactioneel commentaar heeft de Telebelg het over een "belachelijke verklaring" van het hoofd van een "falend ministerie", en op pagina 4 komt onder de kop 'Eigenlijk vermoord' de familie uitgebreid aan het woord: *"We willen een persoonlijk reactie [van Hennis], zij is eindverantwoordelijke. Dan hebben we het nog niet over uitvoerenden die het hebben laten gebeuren.” * De Azijnbode merkt op dat 'bij minister Hennis de ernst van de situatie nog niet lijkt te zijn doorgedrongen' en schampert in het hoofdredactioneel commentaar: "Hennis beloofde dit keer op te treden 'als er fouten zijn gemaakt'. Alsof het onderzoek nog moet beginnen." Sheila Sinaspril duikt ook op de zaak en is niet minder schamper: "Hennis wil [..] eindelijk eens optreden, in de anderhalve dag die haar nog rest voordat een nieuw kabinet aantreedt." Nou. Meer relevante ochtendkranten heeft Nederland niet, dus de dode bomen zijn unaniem vernietigend voor Hennis. Als is er natuurlijk nog de eenmansbode JanD, de Julius Vischjager van het internet: "Als jouw ministerie niet zo geblunderd had, waren zij geen nabestaanden geworden." Om half elf begint de wekelijkse Ministerraad - en zullen de twitterfilmpjes wel binnen druppelen, met ongemakkelijke beelden van een hakkelende minister die Rutte III al vóór de start een veld met malfunctionerende mijnen instuurt.

Toen een illegaal die op uitzetting wachtte in 2005 zijn matras in de fik stak in het cellencomplex op Schiphol, met 11 doden tot gevolg, traden er een hele zooi bestuurders af. In het vorige decennium was "politieke verantwoordelijkheid" nog wat waard, zelfs voor de vvd. Maar als er twee Nederlandse militairen in Mali om het leven komen door mortiergranaten waarvan bekend was dat ze niet deugden (en die werden gebruikt tijdens een onveilige missie die zij met slechte spullen, strategische tekorten en een louter politiek motief moeten uitvechten), dan steekt Jeanine twee vingers in de dovemansoren en haalt ze de trekker over van het enige wapen dat nog werkt bij Defensie: haar oneliner-mitrailleur. Geladen met losse flodders maar toch dodelijk. En ze blijft wél lekker aan als minister. Omdat die Schoeverstrut in Rutte III de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken moet worden (want ex-MEP met warme banden in Brussel) en dan kun je dus niet vlak voor je benoeming uit je vorige post vallen. En joh, want kan die schijtvvd'ers het schelen dat er ergens in het perifere noorden van Nederland een viertal rouwende ouders met grote vragen, geen enkele erkenning van politieke verantwoordelijkheid en lege stoelen aan de kerstdinertafels achterblijven? De vvd moet voorwaarts, in het landsbelang en meer van dat soort lege Berghuis-bullcrap. Wees gewoon een vent, Jeanine, en tief lekker op. Gewoon, om te laten zien dat het je echt wat doet dat er doden vallen door de eindeloze Haagse bezuinigingsdriften van jou en al je voorgangers op Defensie. Het Partijkartel heeft echt wel ergens een nieuw baantje voor je waar je het vertrouwen in politiek, bestuur & veiligheid verder uit kunt hollen.
Update: Roep om aftreden zwelt aan.

Zo. En alweer krijgt Hennis' Hobbyvereniging genadeloos op de flikker. U kunt uiteraard even de gehele PDF doorspitten, maar de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) is tegenwoordig zo hot and happening dat ze voor demense thuis gewoon zelf vlotte YouTube-filmpjes in mekander draaien. Samenvatting: er zijn twee militairen gesneuveld omdat Defensie mortiergranaten bij aanschaf niet op kwaliteitseisen controleerde en omdat ze niet onder de vereiste omstandigheden zijn opgeslagen, het was namelijk veel te warm in die containers. Ook voldeed de medische zorg aan een derde zwaargewonde soldaat op allerlei manieren niet aan de protocollen. Het rapport concludeert nogal dodelijk dat: "Defensie de mortiergranaten heeft aangekocht zonder over de noodzakelijke kennis te beschikken ten aanzien van de werking, kwaliteit en veiligheid. Niet alleen tijdens de aankoop, maar ook in de jaren daarna zijn veel procedures met betrekking tot munitieveiligheid slechts ten dele of in het geheel niet uitgevoerd, kwamen met deze taken belaste commissies niet in beweging, en zagen toezichthouders niet toe. Voor zover gebreken werden waargenomen, bijvoorbeeld in de kwaliteit van de munitieopslag, hebben berichten van inspecteurs en munitietechnici onvoldoende of in het geheel niet tot acties ter verbetering geleid." Deze top-down lethargie is in lijn met een conclusie elders in het rapport, namelijk dat er na welgeteld drie OVV-onderzoeken bij Defensie in drie jaar nog altijd sprake is van "een weinig responsieve omgang met signalen en meldingen van gebreken. Ook de voortdurende bereidheid om van incidenten te leren, blijft achterwege." In haar reactie zegt Hennis over het rapport: "Defensie neemt deze aanbevelingen vanzelfsprekend over. (...) Het is onze plicht om herhaling te voorkomen en volledige openheid van zaken te bieden aan de nabestaanden en onze medewerkers." EIND GOED, AL GOED. Al spreken de ouders van de slachtoffers ondertussen van "dood door schuld".

De commando's lopen in hun onderbroek op het slagveld, de oefeningen zijn levensgevaarlijk en Guy Verhofstadt staat met een container vol routers klaar om de boel over te nemen. En nou krijgen onze jongens en meisjes ook nog rats kuch en bonen voorgeschoteld die is aangevreten door ongedierte. "Naast de bekende tekorten aan munitie, reservedelen en de ontelbare eenheden met onvoldoende personeel, schotelt defensie haar medewerkers eten voor waaraan knaagdieren zich ook al tegoed hebben gedaan" aldus defensievabond VBM. Van de ratten besnuffeld. D66 heeft al voorgesteld dat de ongediertebestrijders heel hard PANG PANG naar de beestjes gaan roepen. Heerlijk zo'n bericht!