Nieuw elan? Snel nieuwe verkiezingen!

Erik Gerritsen was tot afgelopen zomer als Secretaris-Generaal de hoogst dienende ambtenaar onder Hugo de Jonge. Inmiddels zit hij in het vastgoed als bestuursvoorzitter van de hoofdstedelijke woningcorporatie Ymere. In een interview vorige maand op De Correspondent met de hallucinante aankondiging 'Opgepast: je zou na het lezen van dit interview weleens milder kunnen gaan denken over het Nederlandse coronabeleid' geeft hij een inkijkje in het coronabeleid onder De Jonge.   

"Wat als we radicaal in het frame waren gestapt van: dit is een ongetemd probleem? Had je midden in de shit weg kunnen komen met: “Beste mensen, u wilt perspectief? U wilt weten wanneer we testcapaciteit hebben? U wilt weten wanneer bron- en contactonderzoek op orde is? Wanneer we genoeg mondkapjes hebben? Sorry, maar dat kan niet, want we weten het niet.”’

Telkens komt hij uit op hetzelfde antwoord. ‘Dat was binnen twee weken een motie van wantrouwen geweest.’ En dus boden de crisisbestrijders wél perspectief, noemden ze data, maakten ze ‘routekaarten’ die ‘al achterhaald waren op het moment dat ze in mooie visuals waren gegoten’. Het is die werkwijze die onbedoeld bijdroeg aan wat Gerritsen ‘de illusie van beheersing’ noemt.

"Waar we dan vervolgens weer rücksichtslos op werden afgerekend."

Dat zijn dus ambtelijke overwegingen die overduidelijk de minister én de ambtelijke organisatie uit de wind moe(s)ten houden. Hoezo: 'Opgepast: je zou na het lezen van dit interview weleens milder kunnen gaan denken over het Nederlandse coronabeleid?' Dit gaat over angst voor informatie openbaren en belangrijker: het bewust verkeerd inlichten van de Tweede Kamer.

'Hier is niets veranderd'

Nieuw leiderschap begint met een stevige domper voor D66-leider Sigrid Kaag wegens vernietigend stuk in de Volkskrant zaterdag. Het voormalig ministersduo Ank Bijleveld (Defensie) en Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken) is herhaaldelijk door de Nederlandse ambassade en westerse bondgenoten gewaarschuwd voor de mogelijke val van Kabul, terwijl ze zelf zeggen dat het een totale verrassing was. Hierdoor liep de evacuatie van Afghanen die voor Nederland hebben gewerkt vertraging op (en zijn sommigen van hen niet meer in leven). Pijnlijk zinnetje: "Hoofdrolspelers Kaag en Bijleveld werden bovendien afgeleid door andere belangrijke zaken in Nederland, zoals de kabinetsformatie en vakanties."

En dat hebben de Afghanen geweten; terwijl Kabul viel, zat toen nog demissionair minister van Buitenlandse Zaken Kaag letterlijk aan de partijpolitieke dis met Jesse Klaver (GroenLinks) en Lilianne Ploumen (PvdA). Dat Kaag in september haar verantwoordelijkheid nam en na een motie van afkeuring opstapte kan worden uitgelegd als Nieuw Leiderschap maar afgaande op de Volkskrant blijkt nu dus dat ze er met haar hoofd niet helemaal bij was.

Mocht Kaag tot het kabinet toetreden - de roddel wil als minister van Financiën - zal ze dit dossier ook met zich meetorsen. Verschillende onderzoeken zijn gaande en het is afwachten wat de rapporten over haar rol zullen zeggen. Wat voor haar pleit is dat ze dus al is afgetreden, nogmaals aftreden op dit dossier in een andere functie ligt dan niet in de rede.

Asielstroom halt toeroepen is belangrijker

Ophef over Freek Jansen afgelopen week, het Forum voor Democratie (FvD) Kamerlid schoot tijdens een debat over woningbouw uit zijn slof over wie wel en niet Nederlander zijn. Jansen is omstreden omdat hij als Jeugdgroepleider van FvD antisemitische apps van JFVD'ers door de vingers zag en mede-verantwoordelijk bleek voor de teloorgang van zijn partij tijdens de laatste verkiezingen, onderwijl voluit gesteund door zijn politiek leider.

Het is natuurlijk een politiek verdienmodel. Zo is de strategie van D66 duidelijk: op dit soort provocaties ingaan. D66 Kamerleden beleven een enorm plezier in het aanvallen van FvD Kamerleden. Zelfs als het onterecht is, zoals we onlangs zagen in het geval van Pepijn van Houwelingen en Sjoerd Sjoerdsma. Erfenis van voormalig voorman Alexander Pechtold die graag PVV-leider Geert Wilders mocht attaqueren. FvD kan op z'n beurt weer middels filmpjes zeggen hoe ze het kartel weerstaan. Het is allemaal doodvermoeiend en voorspelbaar.

D66 Kamerlid Faissal Boulakjar ("Wie is dit eigenlijk?", schalde over de gracht) rook deze week het rode vlees dat Jansen met zijn wufte kapsel in de Nationale Vergaderzaal gooide. Dus dat werd happen. Spektakel jazeker, maar waar leidt het toe?

Pepijn van Houwelingen haalde wél zijn gelijk

Eerder dit jaar muntte GroenLinks Kamerlid Lisa Westerveld de term 'wappermotie'. Lang verhaal kort: "Moties die worden ingediend die niet zijn bedoeld om beleid te veranderen, maar om ophef te maken. Er verongelijkt mee te ‘wapperen’." Volledige uitleg van Westerveld hier. Er is trouwens geen partij die zich hier nooit schuldig aan heeft gemaakt.

Donderdag stemde de Tweede Kamer over een motie van Pepijn van Houwelingen (FvD), ingediend tijdens het coronadebat een dag eerder, die het kabinet opriep om een vaccinatieplicht uit te sluiten. Deze werd gesteund door SP, BIJ1, DENK, PvdD, SGP, Omtzigt, JA21, BBB, PVV, Van Haga en z'n jongens én coalitiepartij ChristenUnie. Opmerkelijk: CDA, GroenLinks en PvdA bleken tegen terwijl zij een half jaar eerder vóór praktisch dezelfde motie van datzelfde Forum voor Democratie stemden (En BIJ1 overigens tegen, donderdag waren ze voor, voortschrijdend inzicht bij Sylvana Simons?).

Westerveld legde donderdag op Twitter desgevraagd uit dat ze de motie Van Houwelingen als een voornoemde wappermotie zag en dat haar fractie verder niet van standpunt is veranderd. GroenLinks is dus nog steeds tegen verplichte vaccinatie:

Het moerasje van Markje "Microseconde" Rutte

Tijdens de persconferentie over de nieuwe coronamaatregelen vrijdagavond zag de natie de bekende soepelheid van geest van demissionair minister-president Mark Rutte na een kleine drie kwartier in volle glorie. Hij deed een in steen gebeitelde uitspraak om deze vervolgens in minder dan een seconde terug te nemen. "Even tegen kleine kinderen. Ga echt de komende drie weken niet bij opa en oma op bezoek - MICROSECONDE - En als het dan op Sinterklaas echt niet anders kan wat ik dan ook nog wel weer snap, even één keer wel opa en oma, liever niet maar als het niet anders kan. (-) Ik ben zo bang dat we dan ook ouderen meer besmet zouden zien raken door de kleintjes." U moet maar even het hele fragment kijken.
HH Mededeling: comments closed want GU heeft ook weekend, aub verzamelon in Café

Het tekent Rutte en zijn voorkeur voor verkleinwoorden (containertje, speedbootje, testje) dat hij het over 'de kleintjes' heeft. Want zijn uitspraak gaat helemaal niet louter over kleintjes. Of zoals de Rijksoverheid vrijdagavond na de persconferentie in een perscommuniqué schreef: "Wees extra voorzichtig bij contacten tussen ouderen vanaf 70 jaar en kinderen tot en met 12 jaar." Zeg dat dan.

Alle zware woorden die uit het kabinet komen zijn sowieso cosmetisch want ze moeten een rubberen rug maskeren. Nog een voorbeeld: in Zuid-Afrika gaat inmiddels een nog feller coronavirus dan de Deltavariant rond. B.1.1.529, inmiddels omgetaald naar het meer behapbare Omikron. Ronkend persbericht vrijdag: Hugo de Jonge heeft Barbara Visser gevraagd per direct een vliegverbod in te stellen voor vluchten uit Zuidelijk Afrika!

D66-leidster is de hoofdhamster die het ophefrad draaiende houdt

D66 congresseerde zaterdag vanwege de coronamaatregelen digitaal. Traditioneel werd de dag afgesloten met een toespraak van partijleider Sigrid Kaag. De bedoeling was dat fysiek 3000 D66'ers zouden afreizen naar Den Bosch, de opkomst bleef nu beperkt tot nog geen 500 kijkers naar de livestream op YouTube. Kaag hekelde in haar speech onder meer nepnieuws, waarop het D66 raadslid Frits van Vugt uit Gilze en Rijen (Noord-Brabant) vrijwel ogenblikkelijk nepnieuws verspreidde.

Slecht bekeken (LOL Geert Wilders) was de toespraak van de D66-leidster toch interessant. Ze hield overduidelijk een slag om de arm qua voortgang van de formatie met de opmerking: "We doen het goed of we doen het niet." Geestig natuurlijk daar D66 een van de belangrijkste redenen is dat de formatie zolang duurt. Om te beginnen met oud-verkenner Kajsa Ollongren die zo'n beetje vanaf dag 1 het proces frustreerde door te wapperen met aantekeningen over Pieter Omtzigt.

Er zal hoe dan ook worden afgerekend met Hugo de Arrogante

Demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) herhaalde afgelopen week tijdens het debat over de strijd tegen het coronavirus dezelfde actie als tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Op het moment dat Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet achter het spreekgestoelte verscheen, draaide de bewindsman demonstratief zijn rug naar het Kamerlid toe. Een grove belediging vanuit Vak K aan het adres van de Tweede Kamer. De Jonge is als minister te gast in de Nationale Vergaderzaal en heeft netjes te luisteren naar een Kamerlid, zelfs als dat volledige onzin - "Hij krijgt de orders van Bill Gates. Hij krijgt de orders van Klaus Schwab" - staat te debiteren.

Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66) was dan ook weinig ingenomen met het obstinate gedrag van De Jonge en sprak hem bestraffend toe: "Ik wil ook aan de minister vragen om, als een gekozen Kamerlid aan het woord is, daar aandacht voor te hebben. We kunnen van mening verschillen, maar het debat wordt hier wel in de Kamer gevoerd." Eerder tijdens het debat moest ze De Jonge óók al op de vingers tikken nadat hij zich hinderlijk gedroeg tijdens de bijdrage van Wybren van Haga.

Die QRcode stinkt aan alle kanten

Eerst de persoonlijke noot. Schrijver dezes heeft zich laten vaccineren tegen het coronavirus. Want van het Chinese virus en varianten kun je hartstikke doodgaan en daar is het hier op de gracht nog veel te vroeg voor. Belangrijker; een ieder moet voor zichzelf beslissen om de vaccinatie te nemen. Het merendeel van de Nederlanders heeft inmiddels één of meerdere prikken genomen. Het andere deel doet dat dus niet. Het goed recht van de antivaxxers, gelovigen (veel moslims trouwens), wappies en de mensen wiens gezondheid er zo slecht aan toe is dat een vaccin zelfs te gevaarlijk zou kunnen voor het toch al zo broze lichaam.

Het kabinet wekt de indruk zich op te lijnen voor nieuwe maatregelen komende week. Het herinvoeren van de anderhalve meterafstand lijkt mij een uitstekende eerste zet. Het is inmiddels duidelijk dat Maurice de Hond het bij het rechte eind had over de aerosolen. Afstand houden en goede ventilatie liggen in de rede.

Het lijkt er ondertussen op dat de QRcode volgende week wordt opgeplust. Zelf doe ik daar niet aan mee: nul behoefte om aan wie dan ook te bewijzen of ik mij wel of niet heb laten vaccineren. Nadeel is dat ik niet meer naar het café kan en de geweldige restaurants die Utrecht rijk is. Eigen keuze jazeker maar het vasthouden aan principes toch gedwongen opgelegd.

Zaterdag meldde oud-Kamerlid en wethouder in Haarlem Michel Rog (CDA) dat hij opstapt vanwege zijn bezwaren tegen die QRcode. Staatssecretaris Mona Keijzer werd zelfs ontslagen vanwege diezelfde reden. Beiden zijn/waren prominente CDA'ers. Gelijk hebben ze.

Het werkelijke doel van het kabinet is hoogstwaarschijnlijk niet om totale controle over de samenleving krijgen. QRcodes zijn paardenmiddelen om de vaccinatiegraad op te krikken. Dat is wat er op het spel staat. Maar als die codes niet het beoogde effect hebben omdat een harde kern om uiteenlopende redenen niet wil prikken, hoe verstandig is het dan dat demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (ook CDA'er) maatregelen overweegt die gevaccineerden minstens zo hard gaan treffen als ongevaccineerden - en derhalve de samenleving splijten. De solidariteit tussen de groepen geprikt en ongeprikt moet niet niet overschat worden, bewees EenVandaag afgelopen week. Datzelfde geldt voor het effect van deze maatregelen op de vaccinatiegraad.

Het wordt tijd dat ook niet-CDA’ers hun geweten laten spreken. Want hier stinkt iets.

In de film Nixon uit 1995 van regisseur Oliver Stone brengt Richard Nixon (gespeeld door Anthony Hopkins) samen met zijn butler Manolo Sanchez een nachtelijk bezoek aan het Lincoln Memorial in Washington D.C. alwaar de president in gesprek gaat met hippies die demonstreren tegen de Vietnam-oorlog. Een gebeurtenis die daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. In die scène vraagt een studente zich af of Nixon de overheid wel onder controle heeft, ze vergelijkt deze met een wild dier.

Daar moest ik aan denken toen ik zaterdag het interview met de burgermeester van Eindhoven John Jorritsma las (U weet wel, die hysterische burgeroorlog-roepende en snotterende VVD-burgervader). In dat gesprek met De Volkskrant zegt hij:

"De samenleving is in hoog tempo veranderd. En dat heeft zijn sporen getrokken. Tijdens corona hebben we 82 miljard euro geïnvesteerd om dit land overeind te houden. Het is tegenwoordig een megaklus om het veelkoppige monster Overheid te bedwingen."

De overheid als een veelkoppig monster, een wild dier.

In een interview decennia terug zegt Stone dat dat het centrale thema van zijn film over Nixon is:

"I see the Beast in its essence as a System ... which grinds the individual down ... it's a System of checks and balances that drives itself off: 1) the power of money and markets; 2) State power, Government power; 3) corporate power, which is probably greater than state power; 4) the political process, or election through money, which is therefore in tow to the System; and 5) the media, which mostly protects the status quo and their ownership's interests."

Wat ons brengt op Mark Rutte en de toeslagenaffaire. Afgelopen week was de demissionaire minister-president in Brussel op een Europese top.  De NOS stelde hem wat vragen over de  ruim 1000 kinderen die uit huis waren geplaatst. Maar Rutte was niet voornemens daarop in te gaan. Want in Brussel. Stel je voor! Kijk maar:

De vraag is nu vooral: heeft Mark Rutte Het Wilde Dier, het Veelkoppig Monster eigenlijk wel onder controle? Of is hij zelf het Ondier? De twijfel slaat even toe; zou Oliver Stone toch gelijk hebben, Rutte slachtoffer van een systeem wat hij niet onder controle heeft?   

Tienduizenden gezinnen zijn kwaadaardig verneukt door de Belastingdienst, door de overheid. De slachtoffers is compensatie beloofd maar het drama blijkt iedere keer toch groter te zijn. Is het systeem groter en krachtiger dan de demissionair regeringsleider?

Nee, want dit is geen film. Bovendien geen Watergate, Rutte geen Nixon.

Dit tranendal is uiteindelijk de verantwoordelijkheid van Mark Rutte, 'the buck stopped in het Torentje'. De man is ruim tien jaar premier: Daar zal hij op moeten worden afgerekend.

Tijd voor functie elders

Demissionair minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren (D66) is in grote lijnen Chef Democratie van het huidige soort-van-kabinet. Het geld voor de begroting van de Tweede Kamer komt van haar ministerie, verkiezingen, referenda, gemeenten en provincies zijn allemaal haar verantwoordelijkheid. Afgelopen week werd er gedebatteerd over een nieuw stembiljet.

De bewindsvrouwe bood de Tweede Kamer (en de gemeenten die dit moeten uitvoeren) twee opties: Een biljet per partij met daarop alle namen van de kandidaten (Kiezer: "Hallo tot Stembureaugemaakte, mag ik alstublieft van u het stemformulier voor partij X." Daar gaat je stemgeheim!) of een biljet met de namen van de partijen met daaronder de nummers van de kandidaten en dus geen namen. Nog anoniemer kun je als politicus niet worden, de kiezer niet verder in verwarring worden gebracht.

Eén van de redenen voor Ollongren om het huidige stembiljet aan te passen is dat het document inmiddels zo'n beetje een vierkante meter papier beslaat. Stemmentellers hebben er naar eigen zeggen moeite mee dat allemaal te verhapstukken tijdens het tellen. Het terugvouwen van het biljet is ook redelijk ingewikkeld zoals de geoefende stemmer weet. Ollongren maakte tijdens het debat echter een cruciale denkfout.