De boreale uilenspeech is het moment waarop de wal de Renaissancevloot begon te keren

De pers zag z’n eigen profetieën over de wederopstanding van het fascisme bevestigd worden toen FvD in de Senaat met twaalf zetels plotseling de grootste partij was en daar kun je wetten maken, of breken. Maar een Eerste Bierkelder werd het nooit, want Henk Otten - nu zelf politicus - was de boreale borrelpraat beu en zag tevens zijn kans schoon om de show op zijn eigen manier te runnen: meer over de ‘zakelijke’ boeg dan de ideologische. Het leidde tot lelijke ruzies en die ruzies leidden weer tot roddels die soms feiten bleken, waar pijnlijke screenshots bij bestonden.

Is het nodig om alles nog eens op te rakelen? Baudet won 2 zetels in 2017, vond dat zelf eigenlijk te weinig om echt mee aan het werk te gaan, bleef bouwen aan de beweging - en waarom ook niet - maar verloor de grip op zijn eigen genootschap toen 86 overwegend heel normale mensen een niet zo heel relevante politieke positie op plekken ver buiten Amsterdam en Den Haag gingen bekleden en iedere “foute” tweet van een onbeduidende FvD’er uit Zeeland plotseling landelijke headlines ging maken waar Ons Soort Mensen heel hard ZIE JE WEL van ging gillen zonder ooit enige nieuwsgierigheid te betrachten (net als bij Fortuyn of Wilders voor hem) over de vraag wáár die potentie voor zo veel zetels toch vandaan kwam. Want dat antwoord willen ze nooit horen.

Ineens waren daar dan toch de LPF-achtige toestanden. Ditmaal niet over wiens beurt het was om het fractiepistool vast te mogen houden, maar over intrinsieke “filosofische” kwesties.

Baudet waant zich kennelijk nog steeds kansrijk om de eerste kanselier van Forumland te worden en trekt met een verdrietige complotkaravaan door het land, waar hij dan vanaf een platte kar tegen acht mensen, een paardenkop en de camera van de livestream hele absurde dingen zegt waar Marina Meeuw fragmentjes uit knipt voor haar Twitteraccount, zodat er twee dagen later alsnog headlines over in de krant verschijnen, waar een paar laatste gelovigen nog “uit context!!1!” bij proberen te boostwitteren.

De enige filosofische vraag die je op dit moment over Thierry Baudet kunt stellen, is hoe je iemand die zelf geen enkele mentale context meer lijkt te hebben, nog ín een gekaderde context kunt citeren.

“Een rare snijboon”, typeerde Pritt hem in 2015 en dat was ie, en dat is ie nog steeds. Het is tragisch om te zien hoe snel een rijzende ster in een zwart gat kan veranderen maar dat komt echt niet alleen door hemzelf.

Na het referendum wilden we bij GS in eerste instantie de reguliere draad van de waan van de dag weer oppakken

Jan Roos leek echter niet zo lekker uit de strijd gekomen te zijn. Zijn huwelijk was gestrand (voor de zekerheid: dit is geen roddelpraat, maar breed bekend) en hij had geen trek meer in de lawaaierige clownsact die hij in zijn video’s altijd opvoerde.

Hij maakte soms een filmpje en vaak ook niet en zo modderde het een tijdje door. Hij zat er aardig doorheen en wij lieten dat maar even begaan. Meer dan eens had hij al door laten schemeren niet aan de zijlijn te willen blijven staan maar erg concreet werd dat niet. Totdat we ineens op een zondagavond in augustus op de website van Joost Niemöller moesten lezen dat Jan Roos lijsttrekker zou worden bij het VNL van Joram van Klaveren.

De volgende morgen, een maandag, werd hem dat door ons op de man af gevraagd. Hij antwoordde bevestigend, waarop we afscheid moesten nemen. Je kan niet op dinsdagmiddag een verslaggever naar de patatbalie sturen met een roze plopkap als die op maandag vertelt dat hij zelf een partij gaat leiden. Dat vond Jan zelf ook en het afscheid was daarom kort en zakelijk: hij bood per direct zijn ontslag aan, wij boden hem keurig de gelegenheid zijn eigen vertrek in een filmpje aan te kondigen. 

Dus hij naar buiten met cameraman Nick, om terug te komen met een ellenlang verhaal dat klonk als het partijprogramma van VNL. Dat was niet helemaal de bedoeling, maar Jan was na de opname fluks vertrokken dus hebben we het filmpje zelf maar teruggebracht tot het enige nieuwsfeit dat er in zat: Jan Roos wordt lijsttrekker van VNL.

En toen was er nog maar één. En die maakte me toch een ontzettende strategische fout. 

De negeren van de referendumuitslag was tegen beter weten in toch een behoorlijke frustratie geworden en bovendien een puzzeltocht naar een praktisch antwoord. Baudet was aan zijn FvD-campagne begonnen, Roos was naar VNL vertrokken maar de essentie van GeenPeil is het faciliteren, of waar mogelijk verbeteren, van democratische inspraak en transparantie. Zo ging het met het EU Stemmentellen in 2014, zo ging het met het referendum en zo moest het ook gaan in ons antwoord op het negeren van de uitslag. Zo kwamen we op het idee van de ‘levende stemkastjes’.

Geen partijprogramma, geen standpunten, maar via een digitaal platform de leden van GeenPeil laten meestemmen over ieder onderwerp, gekoppeld aan een forum waarop informatie en debat elkaar versterken. Een beetje piratenpartij zonder de praatlepel, met referendums zonder de fysieke stembusgang, maar in de praktijk natuurlijk een overhaast ingestoken illusie die eerder reactief was richting partijen die het referendum negeerden, dan een proactief plan voor een iets minder politieke democratie: een stem op jezelf leek heus geen slecht plan (pdf), we schreven werkelijk een schitterende FAQ (PDF) en we hadden het momentum - dachten we...