Geenstijl

Boos? Vlucht uit Nederland maar besef dat u altijd uzelf meeneemt

Het treurigste kerstverhaal van 2022 staat in de Groene Amsterdammer van deze week: Nadia Duinker, medeoprichter van Moederhart, was boos en in verzet tegen het Rutte-regime en emigreerde met haar hebben en houden naar de negorij van Portugal. Als ik met het openbaar vervoer van mijn Villa Vischlugt in de Algarve naar Malhadil moet reizen, ben ik bijna een dag kwijt. Het goede nieuws voor Nadia is dat zij niet ver van de locatie van het Boom Festival woont.

De Groene: Tijdens de coronapandemie groeide Duinker uit tot een spreekbuis van de virus-critici, een bonte verzameling criticasters van het regeringsbeleid, die zichzelf ‘het verzet’ noemt. Als medeoprichter van Moederhart en activist voor Vrouwen voor Vrijheid, twee organisaties met felle kritiek op het coronabeleid, stond ze meermaals op het Museumplein en het Malieveld. ‘Liefde, vrijheid, geen dictatuur!’ scandeerde ze. Gelijkgestemden roemen haar welbespraaktheid en wilskracht; tegenstanders zien haar als een symbool van ‘wellness-rechts’ of ‘verwende yogamoeders’, die bijdragen aan een normalisering van uiterst rechts.

Werkelijk alles wat er mis kan gaan, gaat mis en het zou een schitterende aflevering van Ik Vertrek hebben kunnen opleveren.

Nadia: ‘Het land is zo’n dertig jaar niet goed onderhouden, dus we wilden het tuinafval verbranden. We hadden een vergunning aangevraagd en overal brandblussers neergelegd.’

Toen kwam haar oudste dochter naar haar toe. ‘Mam, het bos staat in brand!’

‘We hadden veel geluk dat de wind de goede kant op stond’, zegt Duinker, ‘anders was er weinig van ons basecamp en onze spullen overgebleven. We stonden oog in oog met het gevaar van de natuur, heel dom eigenlijk achteraf. Iedereen weet hoe gevaarlijk eucalyptus is, maar een dennenbos is net zo brandbaar.’ Haar man moest met de gendarmerie mee naar het bureau voor een verklaring. Er wordt nog onderzocht of hij laakbaar heeft gehandeld. Maandenlang mocht hij de provincie niet verlaten zonder zich eerst op het bureau te melden.

Ach, ik heb hier al zo vaak voor gewaarschuwd op GeenStijl, in mijn serie Emigreren is Vooruitzien. En je hoeft maar naar een paar afleveringen van Ik Vertrek te kijken om te beseffen dat slechts weinigen er in slagen een succesvol nieuw bestaan in een nieuw land weten op te bouwen. Op de Facebookpagina van de Nederlandse Club Algarve wemelt het van de emigratie-ellende. Zo las ik eens een noodoproep van twee Belgische nichten die zonder enige horeca-ervaring een Airbnb waren begonnen aan de voet van de Estrela-berg. Het bleek daar winters steenkoud te zijn, zo schreven ze vol verbijstering, en er kwamen maar geen gasten. Of ze wat mochten klussen hier en daar want de centjes waren op.

Het wemelt in Portugal van de boze blanke expats die het moederland om wat voor reden dan ook ontvlucht zijn: digital nomads, hippies, belastingvluchtelingen, klimaatvluchtelingen, criminelen, wietboeren en wat dies meer zij. Ik reisde recentelijk door het woeste en zeker in de winter spookachtige noorden van het land en moest denken aan Murder Mountain: Welcome to Humboldt County', een Amerikaanse true crime-televisieserie. De documentaire speelt zich af in Humboldt County in Noord-Californië, waar mede dankzij de wietindustrie meerdere verdwijningen en moorden hebben plaatsgevonden in de omliggende bergketen.

Goed, Portugal heeft zo’n beetje het laagste misdaadcijfer van Europa maar als je na een paar borrels in de mist en regen en sneeuw met je auto strandt in de bergen van Portugal, slaat je fantasie wel op hol. Zeker als je net een toeter van een joint hebt weggepaft (soft drugs: just say no).

Veel gekkies dus in Portugal. Tamera, een van de meest gevestigde alternatieve gemeenschappen, werd in 1995 in Zuid-Portugal opgericht en trekt nu elk jaar duizenden zwevers. Dan is er Azula (live off the grid) en Monte Sahaja van de populaire meditatiegoeroe Mooji, met een retraite-centrum en een ashram. São Martinho das Amoreiras is het epibrerend centrum van de Alentejaanse new age. In de Israëlische kwaliteitskrant Haaretz las ik het verhaal over honderden Israëlische hippies en new age-figuren die zich vestigen in de Alentejo. Ze krijgen een Portugees paspoort als ze kunnen aantonen dat hun voorvaderen ooit verdreven zijn door de inquisitie. De bijzonder lage prijzen van goed land en het goede weer maakt het extra aantrekkelijk voor hen. Je kan daar echt top-falafel scoren voor weinig. Maar je moet natuurlijk wel van hippies - én vooral van de esoterische Israëlische hippies - houden, die nieuwe kibboetzim en liefdestempels oprichten in de Alentejo. Je moet er van houden, van zweethutten en vrije liefdesworkshops.

De Alentejo is de eindeloze prairie tussen de Taag en Algarve: ’s winters steenkoud, ’s zomers bloedheet en de grootste provincie van Portugal wordt altijd geteisterd door de huilende wind. De Alentejo heeft een woeste reputatie: het Wilde Westen van Portugal. Vroeger wemelde het hier van de gewapende bendes. De mensen zijn weerbarstig. Harde mannen, in de kroegen wordt veel gevochten. De Alentejanen vinden mensen uit deAlgarve en Lissabon maar mietjes en watjes. Dictator Salazar eiste dat de Alentejo de graanschuur van Portugal zou worden, en zo geschiedde. Al het graan uit de wijde omgeving werd naar het station van Funcheira (het station op anderhalf treinen van Lissabon en de eindhalte van de meeste hippies, wappies en hedendaagse Flintstones) vervoerd en daar in goederenwagons geladen, en vanaf daar naar Lissabon gebracht. Deels voor de export, deels voor Portugal zelf. Aan de graanexplosie kwam een eind in de jaren zestig en zeventig toen de Oekraïne en de Verenigde Staten hun graanbulk in Europa dumpten. De graanvelden liggen er nu verwaarloosd en verlaten bij. Kurk, wijn en olijfolie zijn vandaag de dag de belangrijkste producten. En koeien en schapen.

Het gebied waar Nadia Duinker is neergestreken, is net zo desolaat als de Alentejo. De Groene: Tuurlijk, niet iedereen begint een nieuw leven ‘in de natuur’ – natuur die overigens wel op twintig minuten rijden ligt van een bowlingcentrum en afhaalsushi. Maar waar ze eerder geestelijk haar eigen pad leek te kiezen, door bijvoorbeeld anders dan veel complotdenkers Black Lives Matter te steunen en belang te hechten aan reductie van CO2-uitstoot en het behalen van klimaatdoelen, zit ze nu helemaal in het zogenoemde rabbit hole, een wereld van complotten.

Hoewel ze niet volledig off the grid gaat, wil ze zich wel zoveel mogelijk aan ‘het systeem’ onttrekken. Ze heeft serieus getwijfeld of ze haar jongste kind bij de gemeente zou inschrijven. Ze raakte dit jaar geïnteresseerd in een theorie over soevereiniteit, populair onder complotdenkers. Nederland is volgens die theorie een bv die de eigen bevolking gebruikt als onderpand om leningen af te sluiten bij financiële instellingen. Hoe het precies zit en naar wie de eventuele winst van de bv vloeit, weet Duinker ook niet, maar ‘inschrijving in het geboorteregister betekent dat je een relatie met de staat aangaat die niet per se in het voordeel is van de burger’. Toch koos ze eieren voor haar geld. ‘Zonder inschrijving kun je niet naar school, geen bankrekening openen, geen rijbewijs halen, dan besta je eigenlijk niet.

Gympikken wisten natuurlijk meteen wat de titel van mijn stukje betekende. Caelum non animum mutant qui trans mare currunt: zij die over zee trekken, veranderen van klimaat maar niet van aard (Horat., Epist. 1,11, 27).

En dat is het probleem met mensen die het instortende Nederland verlaten: je neemt altijd jezelf mee.