Geenstijl

Eergisteren vierden we Koningsdag. Een dag gekenmerkt door vrijmarkten. Waar basale vrijheden een dagje terugkeren op straat. Het recht om ergens met je eigendom te zijn. Het recht om spullen te ruilen. Een keer optimaal je eigendom benutten, verhandelen of uitbreiden. Even zonder dat je vergunningen moet aanvragen, gelijk een administratie moet voeren, moet betalen voor een kraam of een stuk trottoir. Eigenlijk is het een historische blik in de tijd, hoe onze markt, economie en handel ooit begonnen zijn. Een soort herbeleving hoe het hoort. Behalve in de grote steden, want daar mag je geen limonade of boterhammetje verkopen. Hoe ver we van dat ideaal verwijderd zijn, valt pas op als we die vrijmarkt eens vergelijken met de rest van het jaar. Waar de markt is opgedeeld in consumenten, producten en handelaars. Waar winkeliers huren betalen alsof er geen overschot aan winkelpanden is, geen webwinkels zijn en de klanten nog vrij besteedbaar inkomen hebben. Paid to lunch Maar ook op lidstaatniveau is er een hele vreemde gang van zaken. Polen, Spanje, Griekenland, België, Hongarije, Portugal, Tsjechië, Litouwen, Slowakije, Luxemburg, Roemenië, Bulgarije, Ierland, Letland, Estland, Slovenië, Malta, Cypres en Kroatië. Negentien lidstaten die betaald worden om onderdeel van de single market te blijven. Evenals Oekraïne, Georgië en Moldavië betaald worden om onderdeel van de single market te worden. Naast de negentien lidstaten uit de EU zijn drie landen buiten de Unie die betaald een vorkje meeprikken. Met Wit-Rusland, Armenië en Azerbeidzjan zijn onderhandelingen hoeveel wij gaan betalen om hun toegang te geven tot de single market.

Force feeding De meerderheid van de Unie zijn landen die betaald worden om hun markt open te stellen. Alsof dat een verkoopbare dienst is. Het doet ook te denken over het democratisch gehalte van zo`n besluit, als Europese geld een makkelijke uitweg is voor Zuid of Oost-Europese kabinetten die moeite hebben een sluitende begroting te maken. Het geeft ook eindeloze discussies over welk Europees land het zieligste is, in de hoop nog meer geld te krijgen. Het heeft meer zin harder te bedelen en geld desnoods uit te geven aan zinloze projecten, dan een ander een stukje taart te gunnen. Of gewoon geld uitgeven wat je niet hebt, om daarna de Unie voor het blok te zetten. No free lunch? De EU is namelijk doodsbang dat ooit een rekening niet betaald wordt. Dat zou de kredietwaardigheid schaden. Dus grissen de nettobetalers snel de lunchrekening van tafel en betalen maar weer. Daardoor kunnen landen goedkoper lenen, wat in deze tijden van staatsschulden op de korte termijn nogal belangrijk is. Tegenover een meerderheid aan netto-ontvangers staat een kleine minderheid van nettobetalers. Daarom is er in Brussel een meerderheid steeds meer geld over te dragen. Koploper is Nederland. Het braafste jongetje van de klas geeft tijdens de pauze het meeste lunchgeld af. Wat heel vreemd is, aangezien ons land helemaal niet de beste koopkracht van Europa heeft. Slechts negen landen betalen voor toegang tot de single market. Niet betalen voor de lunch is de norm, betalen de uitzondering. Waarom moeten wij of de Britten betalen voor toegang, terwijl bij de achterdeur andere Europeanen betaald worden om binnen te komen? Zijn zij betaalde figuranten? Zijn wij betalende toeschouwers? Is dit een toneelstukje? De kaas niet van het brood laten eten Dit lijkt erg op verplichte ontwikkelingshulp vanuit Noord-West Europa aan Zuid & Oost Europa. Dat is grievend voor derdewereldlanden die echt hulp nodig hebben. Dat Merkel oproept de Britten af te persen is logisch. Haar economie drijft op export aan arme Eurolanden die betalen met gekregen geld. Wat de Britten niet betalen, mag ze zelf dekking voor vinden. De vraag is meer waarom wij daarin meelopen. Hoe harder de Britten gestraft worden, hoe slechter onze onderhandelingspositie over Europese aderlatingen. Los van de vraag of je een Nexit wil, blijft het een wapen om kortingen af te dwingen. Energie die de Nederlandse missie in Brussel beter had kunnen besteden aan het verbeteren van de EU, zodat ons geld daar niet meer nodig is. Going Dutch! Zou het niet veel zuiverder zijn als de EU een orgaan wordt zonder geld? Zonder rondpompen. Zonder hotemetoten met snoepreisjes om eindeloos over andermans geld te praten en Sinterklaas te spelen. Zonder controleurs die erachteraan moeten reizen om te reconstrueren hoe het geld verdwenen is. Gewoon weer terug naar Europese burgers die zelf hun eigen geld mogen uitgeven. Zodat de debatten gereduceerd worden tot vragen over samenwerking, kennisdeling en gelijke rechten? Zodat iedere lidstaat zijn eigen lunch betaald, daarmee gefocust blijft op de kosten en er permanente duidelijkheid is in de politiek en markt? Een echte vrijmarkt is vrij van onnodige regels, kosten en subsidies.