Geenstijl

De sociale wetenschap is een beetje het zelfingenomen millenial-achterkleinkindje van de filosofie, waar met een paar uitzonderingen daargelaten, gewoon niks nuttigs vandaan komt. De filosofie is helaas ook met een rotgang verhipsterd tot een circle jerk van moraalfetisjisten. In 't academische is er eigenlijk nog maar één bastion van de rede, namelijk de faculteit rechtsfilosofie van de universiteit Leiden. Die zeggen zulke zinnige dingen dat de afdeling tegenwoordig "de gesloten vleugel heet". Niet om de gekkies binnen te houden, maar om de religekkies buiten te houden. Die ideologische barak heeft namelijk nogal wat mensen met de verkeerde mening afgeleverd. En die jonge honden van het verzet tegen het naoorlogse verzet, zijn op een of andere manier altijd verbonden met prof. Paul Cliteur, een beetje de Dumbledore van de tent. Die schrijf een tijdje terug een uitermate zinnige bijdrage als voorwoord van "Waarover men niet spreekt" door Wim van Rooy, waarin hij de discussie over wanneer je iets of iemand nu wel of niet islamitisch mag noemen, beslecht. En vandaag zegt-ie weer iets zinnigs, in het FD. Komen die killerkwoots. Gevraagd over preventieve detentie van terroristen en westerse failed states: "‘Vroeg of laat wordt dat een serieuze optie. Het is een kwestie van overleving. Of men moet het standpunt innemen dat men nog liever dood is dan rechtsstatelijke regels te schenden. Elke staat heeft de verplichting de veiligheid van de burgers te waarborgen op het grondgebied van de staat.’ Is dat de hoogste plicht? ‘Het is in elk geval de meest basale. Als de staat dat niet kan, heeft hij gefaald. Bij failed states denken we altijd aan landen als Somalië, maar als de aanslagen hier maar frequent en heftig genoeg zijn, komt er een moment dat we ook hier spreken van failed states.’" Valt dat de Franse overheid kwalijk te nemen? "Het grote publiek percipieert aanslagen een beetje als natuurfenomenen, zoals een aardbeving of een tsunami. Dus is het al snel kaarsjes branden en bloemetjes leggen. Terwijl als er bij, bijvoorbeeld, de Belastingdienst iets mis gaat prompt de minister ter verantwoording wordt geroepen. Dat contrast vind ik gek. De bestuurders kunnen wél iets doen? "Zeker. Nu beginnen ze onmiddellijk met moraliseren. Zeggen ze waar het allemaal niks mee te maken heeft en dat de burger rustig moet blijven. Besonnenheit, noemt men dat in Duitsland. Nou, voor mij is bezonnenheid de juiste diagnose stellen."

Weten Obama en Clinton het niet of willen ze het niet benoemen? "Er zijn twee mogelijkheden. De eerste is: ze weten de oorzaken van de kwaal wel maar willen die niet benoemen, maar nemen ondertussen wel de juiste maatregelen. Mogelijkheid twee: ze draaien zichzelf ook een rad voor ogen. Zo van: je weet dat je partner vreemdgaat maar je wilt het liever niet weten. Obama is bang een deel van de bevolking te stigmatiseren. Volgens mij is dat ten onrechte. Je kunt best tegen moslims zeggen dat ze keurige staatsburgers zijn, maar dat de radicale islam een groot probleem is waar ook de moslims zelf last van hebben. Dat zou de boodschap moeten zijn. Maar Obama durft niet." Draaien we in Nederland net zo om de hete brij heen als Obama volgens u doet? "Dat vind ik wel. Op Geert Wilders na is er een enorme consensus onder Nederlandse politici dat terrorisme niets met religie en ideologie te maken heeft. Sinds de moord op Theo van Gogh is er weinig ontwikkeling geweest." Hoe kan dat? "Destijds was het CDA nog groot en die partij wil religie - welke religie dan ook - geen kwade naam bezorgen. En VVD’ers zijn anno 2016 zo geseculariseerd dat ze zich niet meer kunnen voorstellen dat religie van invloed kan zijn op iemands leven. Als VVD’ers horen wat Syriëgangers door ronselaars wordt voorgehouden, denken ze: deze redengeving is zo gek, er moet iets anders aan de hand zijn. Het ligt vast aan ons of het gaat gewoon niet goed op school. Nou, koppensneller Mohammed Emwazi, alias Jihadi John, studeerde business management." Wat zouden we ermee opschieten als we onderkennen dat de radicale islam hun belangrijkste motivatie is? "Elke behandeling begint bij een goede diagnose. Vervolgens is er cultureel contraterrorisme nodig. Karel van het Reve schreef in 1969 het boek Het geloof der kameraden. Daarin analyseerde hij de communistische heilsleer. Veel Nederlanders lazen het en zeiden: “Ja, het is inderdaad toch geen goed systeem.” Nederlandse politici moeten gaan uitdragen dat de politieke islam gevaarlijk is." Moeten we salafistische clubs verbieden? "Een weerbare democratie brengt met zich mee dat je bepaalde organisaties door de rechter moet laten ontbinden als ze de rechtsstaat ondermijnen. Want hierin ben ik het eens met de Amsterdamse rechtsgeleerde George van den Berg, die in 1936 over het nazisme zei: “Ik geloof niet dat de uiterste consequentie van democratie kan zijn dat je tegenstanders de mogelijkheid geeft om haar af te schaffen.” Essentieel voor democratie is zelfcorrectie. Het probleem met afschaffing is dat dat nooit meer kan." Heeft wat nu gebeurt overeenkomsten met de jaren 30? "Absoluut. En dat moeten onze politici echt snel gaan inzien."