achtergrond

Geenstijl

login

word lid

nachtmodus

tip redactie

zoeken

GS Collage Tour 2016 - Publieke sfeer

FashionableContrasts534.jpgNoem een kantelmoment in de westerse geschiedenis en het ging er in het publieke debat uiterst onfatsoenlijk aan toe, zo ook in de nasleep van de Glorious Revolution. (1688). Nadat koning Willem III de macht had erkend van het Engelse parlement maakte de volksvertegenwoordiging in 1695 van deze macht gebruik om de Licensing Act – een wet die onder andere het toepassen van censuur mogelijk had gemaakt – niet te verlengen. Mede als gevolg hiervan kende Groot-Brittannië gedurende de achttiende eeuw een grotere mate van persvrijheid dan de meeste andere West-Europese landen. Het nagenoeg ontbreken van censuur en andere overheidsbemoeienis leidde tot een uiterst levendig publiek debat. Met andere woorden: er ontstond een 'publieke sfeer' met de vrijheid om zonder onderscheids des persoons in het openbaar te kunnen discussiëren. Politieke en andere kwesties werden zodoende ook besproken voor de etalages van zogenaamde ‘printshops’ waar spotprenten werden gedrukt én tentoongesteld.
HoniSoitQuiMalYPense534.jpg De printshop van Hannah Humphrey was aan het einde van de achttiende eeuw heel bekend in Londen, maar zij had dan ook de ongeëvenaarde grafische kunstenaar James Gillray (1756-1815) in dienst. Gillray deinsde nergens voor terug en bespotte met satanisch plezier zelfs de Britse koninklijke familie. Een beruchte prent van Gillray is ‘Fashionable contrasts; – or – the Duchess’s little shoe yielding to the magnitude of the Duke’s foot’ uit 1792 die de voeten toont van de fors gebouwde prins Frederick(1763-1827) en de Duitse prinses Friederike Charlotte van Pruisen (1767-1820) in hun huwelijksbed. De prent was een satirisch bedoeld commentaar op het bewieroken – met name in de royalistische pers – van Charlottes schoentjes én het feit dat onder modegevoelige dames uit de hogere kringen dergelijk schoeisel een rage werd. FashionableContrasts534.jpg Geinig detail 1 Hadden Britse satirici al weinig ontzag voor hun eigen koninklijk huis, buitenlandse ‘royalty’ maakte zo mogelijk nog minder indruk. In 1814 werd onze eigen prins Willem Frederik van Oranje-Nassau (1792-1849) – de toekomstige koning Willem II – mikpunt van spot toen de Britse kroonprinses Charlotte Augusta (1797-1817) hun verloving verbrak. In de periode dat het sluiten van verstandshuwelijken nog de norm was een sensationele gebeurtenis. Missendeavouring534.jpg De prent, gemaakt door George Cruikshank (1792-1878) en getiteld Miss endeavouring to excite a Glow with her Dutch Play Thing, toont de verveelde kroonprinses Charlotte Augusta die in een dialoog met haar vader om een nieuw speeltje vraagt. De stevig afgezweepte Willem Frederik van Oranje Nassau – hier afgebeeld als corpulente en lompe Hollander in een oranje pak, compleet met Goudse pijp en jenever – zit op een tol. Met name buitenlanders waren verbaasd over het feit dat hoogwaardigheidsbekleders straffeloos belachelijk konden worden gemaakt in Groot-Brittannië. Bemiddelde personen die in een spotprent slachtoffer werden van hoon en spot restte daarom maar één uitweg: het opkopen van de gehele oplage. Of de familie van Oranje-Nassau zich in 1814 heeft beklaagd over de toon van het Britse debat en pogingen heeft gedaan spotprenten op te kopen, is niet bekend. Geinig detail 2 In de volwassen Nederlandse democratie is het gek genoeg nog altijd mogelijk te worden veroordeeld tot gevangenisstraf wegens majesteitsschennis. Iemand veroordelen voor aantasting van de waardigheid van de koning – bijvoorbeeld in het geval van Willy – lijkt, historisch gezien, nogal overdreven. Kris Wellen Aflevering 3 in onze Collage Tour Zomerreeks over cartoons door den eeuwen heen. 1. GS Collage Tour - Aflevering 1: Kantelmomenten 2. GS Collage Tour - The Glorious Revolution

Reaguursels

Tip de redactie

Wil je een document versturen? Stuur dan gewoon direct een mail naar redactie@geenstijl.nl
Hoef je ook geen robotcheck uit te voeren.