Geenstijl

Het relaas van de familie van Johan P was schrijnend. Wat mij speciaal raakte was niet de eerdere verkrachting in 1990. Ook niet de verkrachting & verminking van zijn eigen elfjarige dochtertje waarvoor hij TBS kreeg. Zelfs niet de verkrachting & moord op zijn eigen nichtje waar hij nu voor terecht staat. (NB vanuit de Pompekliniek). Nee, de frustratie die de familie voelde om grip te krijgen op instanties ten einde herhaling te voorkomen. Zij zaten eerste rij, trokken op tijd aan de bel en mochten vervolgens kijken hoe het weer misging. Machteloos. Wetende dat er wat groots gaat gebeuren, en dankzij de ervaringen van zijn dochter ook weten wat daarvan de effecten zijn. Weer een slachtoffer binnen hun familie. Ze hebben de hele gifbeker opnieuw mogen leegdrinken.

Johan heeft nooit over zijn delicten gepraat. Bij dat feit gaan bij mij alle alarmbellen af. Hij zit daar vanwege die delicten. Er zit een stukje foutieve software in zijn hoofd, en de enige manier om daar misschien iets aan te doen is daarover te gaan praten. Ik vraag me echt af wat voor behandeling overblijft als je het hart eruit rukt. Dat Johan ontsnapte uit een open inrichting via het raam van een medegedetineerde kan ik mee leven. Het is niet voor niets een open inrichting. Dat hij zijn urinecontrole kon frustreren door van medegedetineerde schone urine te regelen is wel onacceptabel. Dan ben je als instelling je basale controlemiddel kwijt. Drugs waren ook weer vrijelijk beschikbaar achter de muren. Op drie verschillende manieren kreeg Johan hulp van patiënten om de fout in te gaan. Ze helpen elkaar de vernieling in. De bedoeling van groepstherapie is van elkaars fouten te leren. Die fouten een keer als toeschouwer te zien, in plaats van alleen vanuit jezelf. De patiëntengroep is bezig met een strijd tegen de instelling, niet de behandeling. Wij/zij denken. De cultuur klopt al niet. Resocialisatie De Pompekliniek vroeg ook medewerking aan de familie voor zijn terugkeer in de samenleving. Toen die familie in 2014 meldde dat Johan weer aan de drugs was, leidde die terugval niet tot een terugkeer naar een gesloten inrichting. Dat is onbegrijpelijk omdat drugs voor hem altijd de voorfase is geweest van de meest vreselijke daden. Als hij kiest voor drugs, pleegt hij delicten én kiest hij bewust voor (het risico van) het maken van nieuwe slachtoffers. (voorwaardelijke) opzet. Ik ben ook heel blij dat de Pompekliniek nu al durft te zeggen dat ze in hun ogen niets verkeerd hebben gedaan. Dat geeft aan dat deze casus niet incidenteel is, maar structureel. Ze zouden het zo weer willen aanpakken, met dezelfde resultaten. Shit in, shit out. Midden in een resocialisatie zitten, terwijl het midden van de behandeling nooit is uitgevoerd. Behandeling Het bespreken van die delicten door de dader is voor mij een kernonderdeel van de behandeling. Dat behandelaars & dader gaan begrijpen hoe het is misgegaan is de basis om herhaling te voorkomen, de basis voor een behandelplan en de basis voor een risico-inschatting en de basis voor preventiemaatregelen en/of beperkende voorwaarden. Is er zonder een degelijk fundament wel sprake van een behandeling? Van een risico inschatting?!? Als een dader in deze mate zijn dwangverpleging saboteert, hoort een enkeltje long-stay. Alleen al om die sabotage niet te faciliteren en belonen. Dan beloon je wel praten, behandelen & leren omgaan met je aandoeningen bij alle andere patiënten. Observatie De eerdere verkrachting door Johan heeft bij mijn weten niet geleid tot een TBS maatregel. Helaas is over die eerdere zaak vrij weinig bekend. Toch blijf ik achter met de vraag of we hier een fout gemaakt hebben. Zijn advocaat heeft het over een psychische stoornis & beschadigde jeugd. Was hij in 1990 ook al ziek? Hij is daarna onbehandeld steeds ernstigere delicten gaan plegen. Over de zaak van de Utrechtse serieverkrachter weten we gelukkig veel meer. Een man die op een steeds beestachtige manier zijn slachtoffers verkrachtte. Zijn laatste slachtoffer was zestien jaar en werd naakt vastgebonden aan een boom achtergelaten. Nooit liet Gerard T enige compassie of empathie zien. TBS ontliep hij simpelweg door de observatie te weigeren. Appeltje eitje. Veroordeling Ik roep niet op om iedereen maar automatisch TBS te geven. In zaken waar de werkwijze de indruk wekt dat iemand helemaal van het padje is, zie je nu al een goede observatie-poging. Echter adviseren de meeste advocaten daar niet aan mee te werken, omdat de dader hier alleen iets te verliezen heeft, niets te winnen. Advocaten wijzen dus op een systeemfout. Wordt niet meegewerkt, is er geen tegenbewijs van die eerste indruk geleverd, en hoort TBS opgelegd te gaan worden. Er was aanleiding tot de observatie, die is gesaboteerd, dus gaan we de observatie net zo lang herhalen tot iemand wel gaat praten. Mag jaren duren. Aan de patiënt de keus. Ik verwacht dat alleen echt zieke mensen hun behandeling zullen blijven uitstellen. Trilogie Samengevat zie ik in alle drie de fasen van het TBS systeem een heel groot open gat waar de zwaarste patiënten doorheen vallen. Zelfs in duidelijke zaken zoals de Utrechtse serieverkrachter is zwijgen genoeg om TBS te ontlopen. Zwijgen over je delicten was voor Johan voldoende om toch in een open instelling te werken aan beëindiging van zijn TBS. De familie van Johan zweeg echter totaal niet, maar werden niet gehoord. Werkten volledig mee aan de vervolging, detentie, behandeling & resocialisatie van Johan. Deden meer dan van hun verwacht kon worden. Toen zij zagen dat hij zijn behandeling & resocialisatie saboteerde door weer drugs te gebruiken, werden ze genegeerd. Een jaar later werd hun Mariska verkracht & vermoord. Zonder volledige medewerking van daders, zijn alleen vier muren veilig genoeg.