Geenstijl

Vandaag kwam het CPB met de conclusie: “Vlaktaks en basisinkomen weinig effectief.” Stevige woorden. Mijn teleurstelling was al groot dat de onderbouwde PDF slechts 18 pagina's telde. Het feest wordt pas compleet als blijkt dat het CPB als enige malloot een vlaktaks beschrijft als het gelijktrekken van de eerste en tweede schrijf en alleen dat. Maar niemand die voorstander is van een vlaktaks of een basisinkomen beschrijft dat voorstel met een marginale aanpassing van een progressief belastingstelsel. Het CPB neemt eerst aan dat je een vlaktaks invoert, zonder de moeite te nemen de bruto uitkeringen aan te passen. Natuurlijk geeft die aanname de conclusie dat de overheid dat plotseling veel geld bespaart, mensen in een uitkering er fors op achteruit zouden gaan én het CPB verwacht dat die mensen dan plotseling wel werk vinden. Het probleem dat een paar dagen werken vanuit een uitkering geen cent oplevert, wordt geeneens besproken.

De conclusie van het CPB volgt niet uit het idee vlaktaks, maar volgen uit de aannames die het CPB zelf doet met betrekking tot een zeer summiere invoering van iets wat de naam vlaktaks niet verdient. Wie heeft ooit gezegd dat de vlaktaks bedoeld was om stevig te snijden in bijstandsniveaus? Immers: bij invoering kan je budgettair neutraal de netto uitkeringen gelijk houden. Met de basisinkomen-gedachte doet het CPB precies hetzelfde. Het maakt een aanname over de hoogte, en neemt daarna aan dat moeders niet meer willen werken, omdat het te weinig oplevert. Echter, als je het hele circus van combinatiekortingen, kinderopvangtoeslagen en fiscale ouderschapsregelingen doorrekent, zitten we nu ook al in die financiële en praktische positie, alleen dan verdeeld over een ordner aan bureaucratisch proza. Voorbeeldje Stel, u zit al een tijdje in de bijstand. Waarschijnlijk met schulden. Stel, u accepteert een baan van drie dagen, in de hoop dat het later uitgroeit tot full time. Die baan wordt de eerste periode verrekend met uw uitkering, waardoor u er bij minimumloon geen cent op vooruit gaat. Verdient u beter, dan heeft met minder uren nog steeds eerst effectief 100% belastingdruk. Na enige tijd stopt de uitkering, maar dat maakt niet uit, u dopt uw eigen boontjes. Nee, de hiaat die mensen beangstigt om vanuit een veilige uitkering te gaan werken, komt pas als het contract niet verlengd wordt. Of de werkgever een keertje in betalingsonmacht zit. Waar het loon soms met enige terugwerkende kracht stopt, (je wordt immers hooguit achteraf betaald), neemt het UWV vele weken zo niet maanden om te beslissen over uw nieuwe uitkering. Dan zit je dus minimaal vier weken zonder geld, je moet tijdig je kinderopvangtoeslag stopzetten want je werkt niet, et cetera. Als je alles optelt kloppen de koopkrachtplaatjes wel voor Henk en Ingrid, op de idiote aanname dat iemand het HELE jaar tot dezelfde doelgroep behoort. Plaatjes, inclusief liquiditeitsbegroting voor wisselingen zijn er niet. Leuker kunnen we het niet maken, makkelijker doen we ook niet. Complex systeem van geldpotjes De echte voordelen van een vlaktaks of basisinkomen zitten niet in een procentje meer of minder. Het voordeel is dat iedere arbeider zijn fiscale positie kan inschatten, dat zichtbaar wordt wanneer werken loont en we stoppen met het rondpompen van toeslagengeld. Het is van het padje af om eerst loonbelasting in te houden om daarna toeslag te ontvangen. Wel of niet een progressief belastingstelsel is een politieke keuze, die mensen in het hart van hun bestaan raakt. Wat we nu hebben is een dermate complex systeem dat de mate waarin je belasting betaalt niet meer een functie is van bezit, of van inkomen, maar van hoeveel moeite je doet om van iedere kleine regeling gebruik te maken, en hoe succesvol je daarin bent. Bijstand is al basisinkomen Wat is er mis om budgettair neutraal voor staat en burger de verstrekking van dergelijke bijstand en haar toeslagen te integreren in de fiscus? Let dus op CPB, je hoeft geen koopkrachtplaatje door te rekenen, want we willen het saldo op iemands girorekening niet wijzigen, we willen alleen het op en aftrekken en rondpompen terug de fiscus in verhuizen, in plaats van onder elkaar op je bankafschrift. Niet alleen voor de belastingbetaler, maar zeker ook voor de fiscus zelf en de personen die vele verstrekkingen ontvangen is het noodzakelijk dat het blauwe leger zich gaat beperken tot 1 loket, 1 afweging, 1 maandelijkse betaling of vordering. 1 controle. Dan kan je ook inzien, berekenen en garanderen dat iemand die 1 uur extra werkt, ook minimaal 1 euro extra verdient. Asociaal Vanuit huis netjes de tijd nemen om zorgvuldig achttien! formuliertjes in te vullen levert 2000 euro in de maand op. Schoon in het handje. Daar valt niet meer tegenop te werken. Vooral niet als gaan werken vanuit de bijstand een hoop onduidelijkheid geeft, je van de eerste duizend euro aan loon niets merkt in je portemonnee en pas daarna valt extra loon in de veel gunstigere eerste schijf. De effectieve “nulde” 100% schijf is niet sociaal, niet liberaal, en tegenovergesteld aan progressief.