Geenstijl

Advocaat Jan-Hein Kuijpers meldde in Nieuwsuur hoe zijn cliënten, de juweliers uit Deurne, uit noodweer handelden. Helaas op een maar al te gebruikelijke wijze, die inmiddels in onze advocatuur, wetboek en jurisprudentie normaal zijn geworden. Uit doodsangst, met de rug tegen de muur, zonder uitweg. De overvallers verklaren we tot slachtoffers, de juweliers tot verdachten. Met een enkele pennenstreek wordt je van hardwerkende ondernemer tot crimineel. Alleen maar omdat een stelletje onverlaten besloten met veel geweld en een vuurwapen een delict te plegen. Van het ene op het andere moment de zaak kwijt. Zonder tussenkomst van een enkele rechter geen toekomst en inkomen meer. Dat vuurwapen van de juwelier wat in de werkplaats lag, was zonder overval nooit boven tafel gekomen. Gelijk wordt er dan geroepen dat juweliers niet voor eigen rechter mogen spelen. Een vreemde gedachte. Zijn overvallers geen eigen rechter? Ze beslissen namelijk zelf even welke vuurwapens ze mogen gebruiken, hoeveel agressie toelaatbaar is en welke juwelen van hun zijn.

De samenleving gaat er gemakshalve vanuit dat de overvallers slechts een diefstal wilden plegen, maar noch de juwelier noch de Officier van de justitie hebben voor of tijdens de overval een garantie gehad dat er niet geschoten zou worden. Niemand kent de verdachten, niemand weet of hun vuurwapen geladen was. Proportioneel geweld De Hoge Raad verwacht van de burger in zo'n geval proportioneel geweld te gebruiken. In mijn ogen een onmogelijke opgave. Je weet simpelweg niet op welk delict je reageert. Je weet niet hoe de bal rolt. Je kan het misschien een beetje raden, als je veel dure spullen hebt, maar niets is zeker in deze wereld. Wat in de praktijk gebeurt is dat de reactie van de burger gewogen wordt tegen het meest gunstige scenario van de getroffen crimineel. Het waren zulke lieve jongens, ze zouden nooit geschoten hebben, ze wilden alleen maar een paar knaken om een bruin brood te kopen. Nooit wordt vergeleken tegen het maximale delict op dat moment haalbare delict. De moord op de juweliers en hun dochter om daarna de hele voorraad netjes in te laden. Moord op Stratmann In plaats van het minimale of maximale delict, zou je ook uit kunnen gaan van het verleden. Haagse Juwelier Ruud Stratmann werd doodgeschoten. "Bij het naar binnen dragen, lag één van de kinderen met een knuffel op de kist. De andere vijf kinderen van het gezin liepen aan de zijkant." Zie je een pistool als juwelier, dan denk je niet aan je glimmende spullen, maar of je erna nog naar je kinderen mag. De Hoge Raad verwacht ook dat de burger alleen geweld gebruikt als het absoluut noodzakelijk is. Prima, dat staat ook in het wetboek. Echter, de Hoge Raad verplicht u te vluchten, als dat enigszins mogelijk is. Het subsidiariteit beginsel. Samen met het eerder genoemde proportionaliteitbeginsel een forse uitholling van artikel 41 van Strafrecht. Vluchten of vechten De zorgvuldige wettekst “geboden door de noodzakelijke verdediging” wordt niet gelezen als noodzakelijk om het delict te stoppen. Genoeg om de crimineel tot bezinning te laten komen. U bent verplicht rustig te kijken, een beeld te vormen wat hij wil, alle opties te overwegen en rustig te reageren, het liefst te vluchten. Allemaal complexe gedachten die voor een juwelier totaal niet haalbaar zijn, tijdens een overval. Moeten vluchten vind ik om drie redenen een hele vreemde. Vluchten of vechten is een van de meest primaire reacties die de mens en dier heeft. Vanuit je diepste overlevingsdrang zal de ene vanuit paniek de confrontatie aangaan en de andere vluchten. Dat is geen denkproces. Ik zie in dat reactieverschil geen enkele mogelijkheid tot toerekeningsvatbaarheid. Hulpeloze toestand In Nederland pleeg je een misdrijf als je iemand in een hulpeloze toestand achterlaat. En terecht. Was de juwelier in Deurne, die ongewapend door twee bewapende mannen belaagd werd, niet in een levensgevaarlijke hulpeloze toestand? Stond het de juweliersvrouw wel vrij om haar man niet te hulp te komen? Waarom zou je die wettelijk verplichte hulp alleen met een telefoontje mogen leveren? De tweede horde die gedachteloos, zelfs door de advocaat van de juweliers gemist wordt. Tevens heeft u het recht proportioneel geweld te gebruiken om een dader van een misdrijf op heterdaad aan te houden. Het OM beweert dat je geen wapens mag gebruiken, maar dat staat nergens in artikel 53 van strafvordering. In mijn ogen is al het geweld tegen vuurwapengevaarlijke criminelen automatisch proportioneel. Schrap eigenrichting Deze uithollingen van het wetboek door de rechtelijke macht is weer een voorbeeld van magistraten die op de stoelen van Kamerleden gaan zitten. Spelen voor eigen volksvertegenwoordiger. De rechtelijke macht is uitermate kritisch over eigenrichting van de burger, maar vindt het geen enkel probleem zelf een draai te geven aan het wetboek. Het huidige noodweer artikel stamt uit 1886. Het is tijd voor een nieuw artikel, waar de eigenrichting van de Hoge Raad geschrapt wordt.