Geenstijl

Fransje was de eerste politicus die struikelde over het monsterlijke toeslagdossier. Na een kort intens moment van vreugde over het bezetten van zijn droomfunctie, viel het doek voor de staatssecretaris. Maar Toeslagen bestaan sinds 2005, en fraude met toeslagen dus ook: 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011... De huidige ingreep komt erg laat en is nogal in scène gezet. Fransje heeft netjes econometrie afgemaakt en kan zich heus wel een getalletje herinneren of opzoeken. In plaats van hier superlatieven te spuien, laat ik de eer aan onze ombudsman: “Deze alleenstaande [parttime werkende] ouder ontvangt twaalf inkomenselementen, afkomstig van acht instanties. Daarvoor moeten achttien (digitale) formulieren per jaar worden ingevuld en ontvangt het gezin tachtig betalingen per jaar.” blz 2, blz 13 of hier onderaan. IEDERE losse betaling, formulier of instantie is een nieuwe mogelijkheid tot fraude. Het ziekelijke is dat de begrootte besparingen (die werden verzonnen om de toeslagellende de eerste keer door de Kamers te persen) alleen worden gerealiseerd als voldoende mensen (nu 17%), en van de minima nu 8%) falen in deze bureaucratische ambtelijke brei en géén toeslagen aan zouden vragen. Dat sommige mensen dan niet te eten hebben als ze een foutje maken of als de ambtelijke molen een maand te laat betaalt, boeit niemand. Overigens gaan al die in het toeslagensysteem beloofde *kuch* besparingen trouwens meerdere keren op aan ICT, uitvoeringskosten, schuldsaneringen, (buitengerechtelijke) proceskosten, maatschappelijk werk en extra noodvoorzieningen.

Voor de hand liggende digitaal uitvoerbare controles, zoals of de aanvrager een verblijfstatus heeft, of het BSN-nummer even lang bestaat als de termijn waar met terugwerkende kracht toeslag wordt aangevraagd, of dat de ontvanger van een toeslag ook de bijbehorende uitgaven betaalt (aan huur, of voor het kind), gebeuren simpelweg niet. De staat is regelmatig door de rechter teruggefloten in terugvorderingprocedures omdat de staat in deze manier van blind vooruitbetalen onzorgvuldig is. Mensen die slecht met geld om kunnen gaan, kiezen er massaal voor toeslagen over te laten maken aan de huurbaas, ouders, administrateur, kinderopvang of zorgverzekeraar. Op deze manier proberen ze te voorkomen dat het geld per abuis opgaat aan zaken waarvoor het niet bedoeld is. Deze manier van verstandig met geld omgaan is nu echter weggejorist, want het was te fraudegevoelig. Maar is het niet aan mij waar ik mijn eigen geld naartoe laat storten? Dat je een toeslag alleen mag storten op je eigen rekeningnummer zegt bovendien niets over de juistheid van die toeslag, noch over het gemak waarmee teruggevorderd kan worden. Een buitenlander die een BSN-nummer aanvraagt om fraude mee te plegen, kan dezelfde dag ook een bankrekeningnummer aanvragen. Frauderen is dus nauwelijks moeilijker gemaakt. Ondanks dat de belastingdienst van iedere bankrekeningnummer weet wie de eigenaar is, werd deze nieuwe beveiligingsmaatregel gebruikt om duizenden toeslagen niet over te maken. Het leidde tot de val van Fransje. Het niet uitbetalen van toeslagen is bovendien geen novum van de laatste maanden. ICT-dienstverlener René Veldwijk in 2011: “De overheid had een noodsituatie omdat zes miljoen mensen geen toeslagen konden ontvangen. Er was al 270 miljoen euro geïnvesteerd, maar toen het moest gaan draaien, was er helemaal geen systeem. ... Wij hebben toen voor een paar ton in drie maanden tijd de boel opgelapt en uiteindelijk voor één miljoen euro het systeem gerealiseerd.” Waarom de emmer vol ICT- en toeslagenfaals nu, rond Weekers, ineens wél overliep is nogal duister. Is dit louter voor de bühne? Toeslagen zijn, net zoals de hypotheekrenteaftrek, ooit ingevoerd om een oneigenlijke nominale belastingdruk mogelijk te maken. Een trucage van vadertje staat om iedereen de laatste euro uit de zak te kloppen. Uw belastingdruk is niet meer een functie van alleen uw inkomen of draagkracht, nee, goedgekeurde uitgaven binnen de planeconomie zoals hoge huren, kinderen, hun opvang, zorgverzekeringen en koophuizen mag u weer in mindering brengen. Inmiddels ontvangt bijna 90% van de bevolking geld van de staat via het toeslagensysteem. Het gaat in het toekennen van die paar euro weekgeld door de staat systematisch verkeerd: Samen gaan wonen is voor een alleenstaande ouder in juni 900 euro duurder dan in januari (blz 9) Een kind krijgen is in juli 330 euro duurder dan in januari (blz 25). Uit elkaar gaan voor werkende minima is in juli en augustus bij elkaar 1100 euro duurder dan met oud en nieuw (blz 31). Deze designfout waarin per jaar wordt afgerekend met mensen die dagelijks ieder dubbeltje omdraaien, is vrijwel onbesproken. Toeslagen zijn een straf voor zelfbeschikking Het lijkt sociaal bedoeld, maar dit systeem bestraft mensen die vooruitdenken. Heeft u met veel moeite en jarenlang niet verhuizen een kleine woning met een lage huur, dan krijgt u minder huurtoeslag en ziet u geen winst van uw zuinigheid. Koopt u een kleinere woning, dan krijgt u minder hypotheekrente-aftrek en na verloop van tijd wordt het ontstane spaartegoed extra belast. U verspilt uw rechten als u te goedkoop sociaal huurt, of te goedkoop een woning koopt. Geld overhouden om uw geld naar eigen inzicht te besteden, te sparen of te beleggen is niet de bedoeling. Helaas draait de rest van de economie op deze vrij besteedbare uitgaven, en geven dergelijke overheidsmaatregelen dus demping op conjunctuurbewegingen. Vooruitdenkers worden zelfs gecriminaliseerd en gedemoniseerd tot scheefwoners. Is het niet aan mij waar ik woon en tegen welke prijs? Hoe ik mijn kinderen opvang? Terwijl mensen zonder boodschappen de kerst moeten zien door te komen omdat de Kamer in mei bevolen had met paardenmiddelen de “Bulgaren”-fraude een halt toe te roepen, nam de Belastingdienst nog een ander besluit. 'Horizontaal toezicht'. Waar we net geleerd hebben dat vertrouwen niet bestaat in deze boze wereld en de staat ruimhartig is opgelicht, besluiten we de motor van de economie (waar de meeste belastingopbrengst vandaan komt) MINDER toezicht te houden en minder controles te houden. De fraude zal verschuiven van toeslagen naar onder andere BTW, vennootschapsbelasting en inkomstenbelasting. Vierkante meters waanzin Ooit eens binnen geweest bij een bevriende accountant. Als werkruimte kreeg ik tijdelijk zijn bibliotheekruimte toegewezen. De muren waren bedekt met boeken en ik kan me dan niet beheersen. Wat bleek: accountants stellen vragen aan de Belastingdienst, die reageert schriftelijk en de aldus aangemaakte correspondentie wordt ingebonden uitgegeven om inzicht te krijgen hoe de belastingwetgeving en regelingen in Nederland uitgelegd zouden moeten worden. Vele vierkante meters waanzin, per jaargang gebundeld. De hoeveelheid belasting die een bedrijf inmiddels betaalt is een functie van hoeveel handige accountants, juristen en fiscalisten ze in dienst hebben. De belastingdienst durft deze jarenlange gang van zaken te etaleren met de frase “Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker.” Ze kunnen het wel, ze doen het alleen niet. De belastingdienst voelt zich vrij uw aangifte zonder specificatie te wijzigen als ze een “fout” gevonden hebben en u een boete op te leggen. Zelf geven ze in tweederde van de gevallen foute antwoorden op de belastingtelefoon. Maar nee, onze fouten zijn ter kwader trouw. Terwijl werkende & studerende mensen simpelweg de tijd & energie niet hebben deze Snafu te volgen en er assertief naar te handelen. We moeten terug naar 1 systeem, 1 wet en 1 instantie waar u jaarlijks 1 formulier invult om 1 uitkering of 1 toeslag te krijgen, of 1 belasting te betalen.