Dit schiet: niet op

Bijna acht maanden geleden diende GeenStijl bij vier ministeries (MinDef, BuZa, J&V en AZ) Wob-verzoeken in over de desastreus verlopen evacuatie uit Afghanistan. Iedereen zag dat het mis ging, we zagen veel wát er mis ging, maar wij willen weten: hoe beroerd zijn de verhoudingen achter de ambtelijke schermen, dat vier ministeries van drie coalitiepartijen (D66, CDA, vvd) het niet voor elkaar krijgen een paar honderd mensen bijtijds in veiligheid te krijgen uit een escalerende situatie die iedereen en z'n oplettende twitteraar al maandenlang zag aankomen. Maar ja, die zaak ging zoals het altijd gaat: met vertragingen, verdagingen, obstructie en bezwaarschriften. Totdat een bestuursrechter oordeelde dat de ministeries binnen twee weken alles op moesten hoesten. Toen was het ineens alle hens aan dek bij de Rijksoverheid, en stuurde Mark Rutte de landsadvocaat op GeenStijl af. En niet zomaar eentje: Elisabeth Pietermaat, een van de partners van het kastlijkenkantoor* Pels Rijcken. Zaten we dus wéér bij de rechter. Weet je wat dat kost? En niet alleen ons, maar ook u, de belastingbetaler: er zat voor een vermogen aan ambtenaren & uurtjefactuurtjes in het krappe zaaltje tegenover 1 bloggertje plus 1 Loonstein.

AZ had op dat moment al geopenbaard (inhoud: WhatsAppjes van Rutte over de vraag of diplomaten wel genoeg slaap krijgen), MinDef en BuZa hadden enkele deelbesluiten geopenbaard, dus nog lang niet alles maar genoeg voor enkele ontluisterende inkijkjes in het emoji-gebruik van Luilaksmurf Bijleveld, de dwarsliggerij van het IND en de oplopende spanningen bij mensen die wég willen uit Kaboel maar tegen een muur van bureaucratie oplopen. Alleen van Veiligheid & Justitie (specifieker: de bedrijfsonderdelen van Ankie Broekpak-Bingozaal) hadden we nog niets ontvangen. Tot afgelopen week, toen wierpen ze ons een botje toe in de vorm van een deelbesluit. 

De inhoud versterkt het bestaande beeld van desinteresse, niet-gevoelde noodzaak en een overdreven scherp oog op beeldvorming in de media. Terwijl de Taliban Afghanistan heroverden, mailden Justitie-ambtenaren over hun eigen "vakantie-exodus" (!). Maar alles wat relevant is, of kan zijn, is onleesbaar gemaakt: 141 stukken zijn 'niet openbaar', 111 stukken 'deels openbaar' (de meest relevante passages zwartgelakt, betekent dat), 1 stuk is openbaar (een nietszeggend tabelletje) en 1 stuk was 'reeds openbaar': een Kamerbriefje van Kaag. Een deelbesluit (pdf) bij J&V van 254 stukken op een totaal van ongeveer 5000 stukken. Zucht. Deze Wob is als de evacuatie zelf: te laat, te weinig, het schiet totaal niet op en we lopen bijna een jaar later nog steeds achter de feiten aan.

Paar screenshots na de breek terwijl we wachten op een naderende uitspraak in de zitting van twee weken geleden, maar wie alles zelf wil lezen, wij zijn uiteraard transparant. Wij wel:

Inventarislijst Bijlage 2 (Niet openbaar).xlsx
Inventarislijst Bijlage 3 (Deels Openbaar).xlsx
Inventarislijst Bijlage 4 (Openbaar).xlsx
Inventarislijst Bijlage 5 (Reeds openbaar).xlsx
Ordner deels openbaar NIET LEESBAAR.pdf (WeTransfer, 175MB)
Ordner openbaar transparant.pdf
Ordner reeds openbaar transparant.pdf

Niemand die bij ons gewobd heeft, wij openbaren pro-actief

We zagen dit twietje ("Wob-verzoek mei 2020: VWS voert wekelijks drie "omgevingsanalyses" uit. Men scant en analyseert duizenden nieuwsberichten en reacties op social media. Doel is stemming in land peilen, gedrag van "stakeholders" monitoren en kritiek op het beleid (complottheorieën) inventariseren.") over vermoedelijk deze Wobstukken en dachten: 'ohja daar hebben wij nog een mailbox vol van'. Dankzij meerdere kuchende mannen in doktersjassen kregen wij in 2020 en 2021 tientallen zogenaamde VWS Omgevingsanalyses doorgestuurd. Dat waren er niet wekelijks drie, maar dagelijks drie en soms nog meer. We verwezen er wel eens naar (bijvoorbeeld hier of daar) en lazen zelf lachend mee op de achtergrond. Het is namelijk van een Orwelliaanse Kafkaëske koddigheid dat een team van raamambtenaren dag in dag uit via het plastic venster van de departementale Lenovo's sociale media (voornamelijk Twitter) zat te F5'en om zelf onderzoek te doen naar Hoe Demense Reageren op headlines, persco's, selfies van Hugo, nog meer selfies van Hugo, koffiedrinkers, Willem Engel, de dagkoersen van het RIVM en interviews met Hugo. 

Enerzijds bewijzen de driemaal daags keurig opgemaakte Omgevingsanalyses dat sociale media vooral een focus naar het negatieve sentiment trekken, andersom geredeneerd kun je ook denken: wat leggen die ambtenaren toch een hyperfocus op negatieve twitteraars, waar wellicht een verklaring in ligt voor het reactieve coronabeleid van de afgelopen jaren. Het was een pandemie van beeldvorming, zoals alle politiek tegenwoordig lijkt te worden bepaald door beeldvorming, voorlichting en woordvoering in plaats van de praktijk. Daar oordeelt iemand van de OVVerheid achteraf scherp over en dan kijken we samen de koe in de kont. Maar dat is slechts onze omgevingsanalyse van een land dat bestuurlijk onder water staat.

Lees vooral zelf mee met tientallen VWS Omgevingsanalyses, want bij dezen openbaren we ons hele mapje 📂 HUGO LEEST TE VEEL INTERNET.zip (53 items, 50MB)

Mailtje van een bekende naar aanleiding van de vele Wob-berichten

Sinds een aantal jaar bij een grote instelling waar ik de technische ontwikkelingen rond tekstanalyse van grote bestanden nauwgezet volg. Met name de inzet van kunstmatige intelligentie hierbij fascinerend. Nu las ik in september het interessante artikel over de 'robowob' op GS: Hugo de Jonge heeft speciale software om Wob-verzoeken zwart te lakken - én te openbaren. Ik ben alleen bang dat de auteur niet helemaal begrijpt wat die software nu eigenlijk kan en waarom deze zo beangstigend is.

Op basis van de site denk ik dat deze tool van Zylab niet alleen een fraaie zoekmachine is die op trefwoorden zoekt, maar dat dit bedrijf ook gebruikmaakt van nieuwe technieken uit de Digital Humanities-gereedschapskist die ik in de praktijk heb gezien. De software doet onder meer aan 'topic modelling' en dat betekent dat clusters van bij elkaar horende woorden worden geïdentificeerd. Hierdoor kunnen delen van teksten worden gevonden over bijvoorbeeld 'toeslag', die daar op het eerste gezicht niets mee te maken kunnen hebben. Zo is sneller na te gaan welke delen van de tekst ook dienen te worden gelakt, omdat die informatie bevatten over een bepaald gevoelig onderwerp. Door gebruik te maken van zelflerende software kan de computer nog sneller verbanden leggen in enorme hoeveelheden tekst waar een normaal mens nooit in staat toe zou kunnen zijn (en bijvoorbeeld namen van mensen aan bepaalde termen koppelen). 

Zie bijvoorbeeld deze verkenning over historisch onderzoek (pdf) en deze tweets:

Bejaardenslager keurt eigen vlees

We zitten hier voor het laptopscherm, ons ontiegelijk te verbazen / Soms wouden we dat we twee grote, goed gefinancierde uitgeverijen waren / Dan konden we samen graven

Jeroen Dijsselbloem van de OVV zei het al bij de Toeslagenaffaire: de echte slachtoffers, zijn de ambtenaren. En dat is bij corona natuurlijk ook zo. Jarenlang werden alle besluiten verborgen gehouden en alle Wobverzoeken tot aan de hoogste rechter geweigerd en nu moeten die arme, arme ambtenaren door honderdduizenden documenten ploegen om achteraf alles alsnog openbaar te zetten. Dat doen ze nu stapsgewijs (RSS) en bij iedere stap, trap je in de stront van vieze worst en kom je dickpics tegen. Daarom hebben ze gisteren, op de perscodag over de gelekte "heropening" van Nederland, wederom een batch van vele duizenden documenten online gezet. Stilletjes, terwijl u naar doodgraver dokter Kuipers keek.

Gelukkig hoef je die stukken niet te gaan lezen, want dat heeft Jeroen Dijsselbloem al voor u gedaan! "Op woensdag 16 februari om 10 uur presenteert de Onderzoeksraad voor Veiligheid het rapport "Aanpak Coronacrisis - Deel 1: tot september 2020". De pers presentatie is live te volgen op YouTube", aldus de OVV (waar ze het rustig hadden de afgelopen jaren). Is dat even handig & toevallig & een besparing op karige redactiebudgetten van Vlaamse en Hilversumse miljardenuitgevers! Iedereen en z'n tikgeit kan vandaag gratis overschrijven wat de Onderzoeksraad voor de Veiligheid vertelt. Nou. Als Mark Rutte, Hugo de Jonge, Ernst Kuipers en al die miljoenmiljard ambtenaren met hun zwartgelakte 'persoonlijke beleidsopvattingen' dáár maar goed vanaf komen, zeg!

Rijksoverheid weigert Wob-documenten te verstrekken en zet Zwartgelakte Kippen in

Eerder vandaag berichtten wij over deelbesluiten inzake de - politiek gezien - faliekant gefaalde evacuatie van ambassadepersoneel en Afghaanse tolken uit Kabul. Uit die Wobstukken stijgt een tamelijk ontluisterend beeld op van onderschatting van het probleem enerzijds, overbureaucratisering van de situatie anderzijds en drie ministeries (BuZa, Defensie en J&V) die elkaar de hete aardappel der verantwoordelijkheid doorschuiven - totdat het te laat was en het leger met chartertoestellen paniekvluchten moest gaan uitvoeren om een levensgevaarlijke situatie te managen die máánden eerder voorkomen had kunnen worden. Sigrid Kaag moest aftreden, Ank Bijleveld werd gesensibiliseerd naar een functie elders (waarnemend burgemeester van Almere, au) en Ankie Broekers-Knol mocht stilletjes met pensioen.

Maar deze documenten zijn nog niet álle documenten. Er is nog veel meer en dat willen de vier ministeries waar wij Wobverzoeken aan stuurden niet vrijgeven. Het vierde ministerie waar we een verzoek indienden is Algemene Zaken en daarom luidt de kop boven dit topic 'Mark Rutte stuurt Landsadvocaat op GeenStijl af'. Het hoogste ambt stuurt het duurste kantoor, om stukken geheim te houden die openbaar zouden moeten zijn. Goed voor de street cred misschien, de Maffiamaatjes van Staat op je dak, maar wij willen uiteindelijk gewoon ons werk kunnen doen en de gevraagde Wob-stukken over het Afghanistan-debacle lezen.

Onze Wobwezel van advocatenkantoor Loonstein heeft strak op de termijnen gelet en toen die verstreken, zijn we meteen naar de rechter gestapt. Die sprak recht in ons voordeel en sommeerde de vier ministeries om binnen twee weken de stukken te leveren - de officiële wettelijke termijn, tenzij bijzondere omstandigheden. Maar die zag de bestuursrechter niet omdat de ministeries al vijf maanden rekken. Daartegen vraagt de Staat nu een voorlopige voorziening aan (= een kort geding in het bestuursrecht) om de uitspraak op te schorten, en dat is dan weer uniek in Wobland. Wij vertalen dat maar even vrijelijk naar: Er is nog véél meer te vinden. Want er zijn tienduizenden (!) documenten bij de drie ministeries tezamen, plus nog enkele tientallen (lol) bij Mark 'Hoe minder ik weet hoe beter' Rutte. Die tientallen, daar zit het venijn: Rutte is eindverantwoordelijk - zeker als het gaat om militaire inzet in het buitenland.

Eerste impressie: de Nederlandse bureaucratie is erger dan het bewind van de Taliban

Tweede impressie: Dit land heeft VEEL te veel ambtenaren

Sigrid Kaag verloor haar demissionaire droombaan over de gefaalde evacuatie van tolken en ambassadepersoneel uit Afghanistan, na de Val van Joe Biden Kabul. Uit de debatten en omstandigheden rond de zegetocht van de Taliban weten we al dat eigenlijk alles mis ging dat mis kon gaan, maar GeenStijl heeft na de Afghaanse Aftocht een aantal Wob-verzoeken ingediend bij diverse ministeries om te vragen naar alle communicatie tussen ambtenaren, diplomaten, politici, bewindslieden, de legertop - enfin, iedereen die er interdepartementaal bij betrokken was. 

Natuurlijk verstreken alle wettelijke termijnen voor beantwoording, zonder beantwoording. Daarop zijn we naar de rechter gestapt, die oordeelde dat de ministeries binnen twee weken alsnog moesten ophoesten. Dat krijgen de ministeries natuurlijk weer niet voor elkaar maar daarom hebben we nu van MinDef en MinBuZa alvast twee zogenaamde deelbesluiten ontvangen (en werken wij verder aan openbaring van de rest). Geinig: door een cc-fout bij Defensie weten we dat Nu, Nieuwsuur, Telebelg, Volkskrant en NRC dezelfde stukken hebben gekregen.

MAAR: Wij laten als enigen iedereen meelezen.

Een deel van de BuZa-documenten was al openbaar (Natalie Righton schreef op basis daarvan in oktober een reconstructie), vandaag kan iedereen ze lezen. Waar wij denken dat deze toestand zo enorm kon escaleren, is op het vlak van samenwerking: BuZa, MinDef en J&V zaten totáál niet op dezelfde pagina en daarom werd de evacuatie een bureaucratische kastje/muur met dramatische real life gevolgen. Na de breek een paar dingen die ons al opvielen, inclusief wat concluderende bevindingen onderaan. Als u mee wilt zoeken & interessante dingen opspoort: redactie@geenstijl.nl staat voor u open, want het zijn nogal wat A4'tjes:

Wob-stukken:
1. MinDef Tolken Deelbesluit - 100MB ZIP-file
2. BuZa Stukken bij Deelbesluit - 90MB PDF

Halp?

NOS Heeft de stukken ook: 'Nederland sloeg eind september aanbod evacuatie-vlucht uit Kabul af'

Ook de NPO is wel KLAAR met de coronabureaucratie

Levende Dickpic Hugo de Jonge bepotelde ongevraagd OMT-adviezen die door het RIVM aan zijn ambtenaren werden gestuurd. Tekstuele wijzigingen werden niet aan het OMT voorgelegd (waardoor Rutte in zijn persco vrijdag niet loog toen hij zei dat "het OMT zich niet laat beïnvloeden", want het OMT werd simpelweg niets gevraagd. Uit duizenden documenten Worstverzoek waar Nieuwsuur maandenlang voor moest procederen om ze boven water te krijgen, bleek ook al dat de coronamelder app (die niemand gebruikte) een vieze worst van wetteloosheid was en als je dan ook nog even meeneemt dat de ontdekker van omicron mede vanuit Nederland onder druk gezet werd om te verzwijgen dat omicron het milde eindspel van de pandemie is, dan weet je: die coronapas (die niemand wil gebruiken) moet je gewoon niet meer gebruiken. Kijk Nieuwsuur vooral even terug om in beeld & geluid te horen hoe Den Haag met levens, vrijheden en mondmaskers marchandeert. HOOOONK.

"We produceren wel wat zinnen"

Dus Hugo de Jonge, die graag wil dat de kritische burger z'n hatelijke bek houdt zodat zijn ambtenaren (tegenwoordig de ambtenaren van Groen Mannetje Kuipers) ongestoord vieze worst kunnen maken van uw grondrechten, heeft zich hardop en inhoudelijk bemoeid met ONAFHANKELIJKE adviezen van het "onafhankelijke" Outbreak Management Team. En het zogenaamd "onafhankelijke" RIVM van Jaap en Zijn Mensen (waarvan we net als van het mediageile OMT ook al twee jaar weten dat ze veel, maar niet onafhankelijk zijn) liet dat uiteraard allemaal gebeuren. Dat blijkt uit verdere lezing van die 5500 pagina's Worstverzoeken waar we al eerder aandacht aan gaven maar die dus voor Nieuwsuur bestemd waren. Bij de keurslagers van de NPO hebben ze namelijk heel lang geprocedeerd tegen Hugo de Schoenen om dit allemaal uit de luchtdicht hersluitbare VWS-verpakking te wrikken. (Hetzelfde VWS dat ook nog steeds een Wob-verzoek van GeenStijl blokkeert, trouwens.) We zeggen nog maar eens we zeiden het toch: De spiegels van het pandemiepaleis staan op barsten.

Semi-gerelateerd: Is het u wel eens opgevallen dat de camerageile Hugo de Jonge met z'n glanzende bouwhelmpje op NOG MEER op een vleesgeworden dickpic lijkt? Niemand vroeg er om, hij duikt overal ongevraagd op en hij lijkt totaal niet door te hebben hoe ongewenst het is.

Ambtenaren wisten in mei 2020 (!) al dat ze grondrechten gingen schenden

De coronamelder app, dat nutteloze ding dat niemand gebruikte, is een beschimmelde worst uit het dickpic-album van de Rutte Doctrine. Dat blijkt uit vrijgegeven Wobdocumenten waarin deze worst plotseling ongevraagd opduikt. De Haagse worstenmakers wilden gedragsverandering bij burgers afdwingen door te liegen dat het gebruik van de coronamelder app in de toekomst tot minder maatregelen zou leiden. Dat is niet alleen met de kennis van nu een leugen (want we zijn inmiddels grondrechtelijk geëscaleerd naar de QR-pas, dat nutteloze ding waar we nooit meer vanaf komen), dat was ook toen al een "worst die wordt voorgehouden", wat Haags is voor: 'Verkoop die troep op valse gronden, als dat eigenwijze burgertuig die app maar installeert'. Nog erger is dat de ambtenaren WISTEN dat ze grondrechten aan het beschadigen waren op hele wankele gronden, dat er geen democratische legitimatie was en dat ze dat allemaal OPZETTELIJK VERZWEGEN HEBBEN. Want dankzij de spoedwet konden ambtenaren doen wat ze wilden: "Met die tijdelijkheid en die flexibiliteit zit het bij noodverordeningen wel goed." Tuig.

5500 pagina's Wob dus hierrr, maar de meest relevante feiten in de pica's hieronder, via de oplettende THIERRY BAUDET, want als je worst voorhoudt, zul je "wappies" oogsten. Het is ook niet dat we het nog niet wisten, maar het is goed dat we het maar weer eens zwart op wit zien: we worden geregeerd door gewetenloos ambtelijk schuim. Weg met die vieze worst, NU.

Alles stroomt, maar er verandert niets

De Nederlandse overheid overtreedt al lange tijd stelselmatig en veelvuldig de Nederlandse wet. Dat bleek vorig jaar uit onderzoek naar de afhandeling van Wob-verzoeken door de Rijksoverheid, en dat blijkt dit jaar opnieuw uit onderzoek naar de afhandeling van Wob-verzoeken door de Rijksoverheid. Die gaat namelijk ondraaglijk traag, volgens de opstellers van het rapport 'Ondraaglijk traag' (pdf). Bij bijna 80% van de onderzochte Wob-verzoeken wordt de wettelijke termijn overschreden. Er is dus een regel, maar daar houdt de overheid zich in de meeste gevallen (dus niet: af en toe, maar wel: meestal) niet aan. Je zou voor minder een vrijwillige donatie (waren wel twee heerlijke Wobjes, red.) aan Veilig Verkeer Nederland moeten doen. "Indien de minister om een uitgebreid achtergronddossier vraagt, dan ligt het binnen 2 dagen op zijn of haar bureau. Indien de Kamer om informatie vraagt dan wordt dat doorgaans binnen 2 tot 4 weken verstrekt. Indien een burger of journalist om overheidsinformatie vraagt, dan duurt het gemiddeld 23 weken om deze informatie te verstrekken." Maar goed, we krijgen dus een nieuwe bestuurscultuur met nieuw elan dus dit gaat allemaal opgelost worden door dezelfde mensen die vorig jaar nog glashard liepen te liegen over transparantie. Toch?
OVERIGENS: Bij het ministerie van VWS duurt het trouwens allemaal nog veel langer