Ja, wat is dat toch, met ons.

We breken ons al sinds kerst 2014 het hoofd op het verband tussen het christendom en ons post-religieuze schuldgevoel. Heel veel verder zijn we zelf sindsdien niet gekomen, maar Peter Duyf draagt in zijn bovenstaande bespreking van De Tirannie van het Berouw door Franse filosoof Paul Bruckner (wiki) een aantal nieuwe handvatten aan. Bijvoorbeeld de these dat het schuldgevoel niet voortkomt uit het christendom, maar uit het feit dat we (vroeger) alleen konden overleven door te doden en aan de natuur te onttrekken. 

Het christendom zou vervolgens juist een taal hebben geboden om van dat elementaire schuldgevoel tot vergeving te komen. Maar sinds het wegvallen van het christendom is Europa die taal ontnomen, en is dat elementaire schuldgevoel naar binnen geslagen, en heeft het nu een veel destructievere manier gevonden om zichzelf te uiten. Want het is natuurlijk wel gewoon zo: nagenoeg alles wat Europa doet lijkt die schulddimensie als grondslag te hebben.

Al die Boekenplanken zijn erg de moeite waard trouwens, maar na de breek onze drie favorieten. Die over de bijbel, Girard en Sloterdijk. Doe er je voordeel mee, en wees ook eens interessant op feestjes.