Dat is dus vooral: laagopgeleiden krijgen vaker staf

Hee een onderzoek van NOS op 3, het onderzoeksplatform bekend van de onthulling dat het Iraanse regime zich al tientallen jaren inzet tegen de onderdrukking van de moslims! Wat hebben ze vandaag weer onderzocht? Nou, het blijkt dat allochtonen veel strenger worden bestraft dan autochtonen in Nederland! Van de hoogopgeleide allochtonen die met het OM te maken krijgen, krijgt 11% een gevangenisstraf, terwijl dit onder laagopgeleide autochtonen maar liefst 21% is. 

Ho wacht ho. Dit klopt toch niet GeenStijl? 21% is toch meer dan 11%? Krijgen laagopgeleide autochtonen nou vaker een straf dan hoogopgeleiden allochtonen. Ja dat is de belangrijkste kanttekening die we bij dit onderzoek (zelf narekenen daarrr) hebben: het gaat voornamelijk om opleidingsniveau, maar wordt gepresenteerd als klassenjustitie met een flinke nadruk op afkomst. Terwijl uit de cijfers blijkt dat de verschillen op basis van afkomst een stuk kleiner zijn dan de verschillen tussen opleidingsniveaus. Bij laagopgeleiden gaat het om 23% vs. 21%, bij hoogopgeleiden 11% vs. 8%. De verschillen zijn nog het grootst bij de groep 'middelbaar opgeleiden' (20% vs 15%) maar die wordt door NOS op 3 vrijwel volledig genegeerd. Je zou haast denken: dat past niet in het zielige verhaal.

En ja, de verschillen NOS op 3 heeft gevonden kunnen een aanwijzing zijn dat er in Nederland sprake is van 'klassenjustitie'. Maar dit zijn wel hele grofmazige cijfers waar een hoop op valt af te dingen. Want in de publicaties wordt wel netjes gezegd dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen veelplegers en mensen met een blanco strafblad, maar vervolgens schrijft NOS op 3 toch dat 'de kans' dat je in de gevangenis belandt groter is als je een een lage opleiding hebt. Nou denken wij dat je een hoop nodig hebt om te slagen als beroepscrimineel (al beland je als je echt slaagt natuurlijk niet in de bajes, red.) maar een hbo-diploma lijkt ons nou niet bepaald een vereiste. Oftewel: de kans dat een laagopgeleid balletje in de Grote NOS Op 3 Gevangenis Loterij een veelpleger is, is een stuk groter dan bij een hoogopgeleid balletje. 

En dan hebben de rekenaars van NOS op 3 ook nog eens geen rekening gehouden met de (alsnog vrij lompe) categorisering van het soort misdrijf die het CBS biedt. Uit het in de verantwoording opgegeven lijstje blijkt al dat bij het merendeel van de soorten misdrijven de verschillen een stuk kleiner zijn dan de '2,8 keer zo grote' kans van de NOS, die gebaseerd is op de categorie 'misdrijven totaal'. Oftewel: een vernieling telt net zo zwaar mee als een levensmisdrijf. Wij hebben op een vrij simpele manier gecorrigeerd voor 'soort misdrijf' en komen dan uit op een 'kans' die 'slechts' 2,2 keer zo groot is (sommetjes daar). 

Oftewel: de NOS schrijft "Mensen die een vergelijkbaar misdrijf plegen, krijgen niet altijd dezelfde straf" maar heeft vervolgens helemaal geen mensen die een vergelijkbaar misdrijf plegen met elkaar vergeleken. Sterker nog, zelfs de mogelijkheid die de cijfers bieden om de misdrijven iets beter met elkaar te vergelijken, hebben de onderzoekers genegeerd. Je zou haast denken: dat past niet in het zielige verhaal.