OM niet bepaald bloeddorstig

Maar natuurlijk. Dit soort excuses hadden die duizenden ouders die, zonder dat ze iets kwaads hadden gedaan, jarenlang kapot zijn gemaakt, moeten gebruiken. Jaap Uijlenbroek wordt niet vervolgd voor het misleiden van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag, omdat hij zelf heus niet wist dat hij de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag heeft misleid, en dan is het geen meineed. "Bij de POK heeft hij verklaard dat hij pas via de media kennis heeft kunnen nemen van het memo en dat die hem niet op andere wijze bereikt heeft. Uit onderzoek is gebleken dat de memo wel ter sprake is gekomen in overleggen waaraan hij deelnam en dat er in mails wel naar de memo is verwezen, maar niet onder de titel 'Palmen' en dat deze memo niet door hem is ontvangen. Tegenover de Rijksrecherche heeft de voormalig directeur-generaal verklaard dat hij met zijn verklaring bij de POK over 'kennisnemen' en 'bereiken' bedoelde dat hij de memo nooit eerder zelf heeft ontvangen, gelezen of bestudeerd." En dat smoesje is voor het OM voldoende om niet tot vervolging over te gaan. Klap op de vuurpijl, zout in de wonde, kers op de taart vol poep en pis, in dit persbericht is "het feit dat de memo volgens meerdere getuigen in de betreffende periode niet de betekenis had die het later kreeg". De tering hee OM. Dat was precies het probleem, en daar waren mensen zoals Jaap Uijlenbroek voor verantwoordelijk. Ook de twee andere verdachten gaan vrijuit, en zo is het aantal vervolgde ambtenaren (de echte slachtoffers in dit bloeddorstige klimaat) nog steeds NUL.

Gaaf land Nederland

Terugluistertippie. Sandra Palmen (van het memo-Palmen) zat gisteravond bij Met Het Oog Op Morgen om te praten over het memo-Palmen (van Sandra Palmen). Daarin vertelde zij dat ze na het schrijven van het memo-Palmen had verwacht dat het snel afgelopen zou zijn met het ONTOELAATBARE HANDELEN van de Belastingdienst. Maar ja. Dat gebeurde niet. Wat er wél gebeurde, was dat Sandra Palmen overwoog dan maar klokkenluider te worden, maar dat deed ze uiteindelijk niet.

Maar waarom niet?

Misschien omdat het ministerie van Justitie het OM dwong om de klokkenluider in de WODC-zaak te vervolgen?

Misschien omdat een klokkenluider bij de Belastingdienst op non-actief werd gesteld?

Misschien omdat Nederland EU-klokkenluider Roelie Post liet stikken?

Misschien omdat de politie klokkenluiders over racisme en discriminatie arresteerde?

Misschien omdat zelfs de gemeente Lopik ongestraft een klokkenluider kapotmaakt?

Misschien omdat Fred Spijkers zes-en-twintig jaar werd kapotgemaakt omdat hij niet wilde liegen over dodelijke fouten van Defensie? 

Misschien omdat het ministerie van Defensie ook in 2012 doodleuk een klokkenluider gek liet verklaren?

Misschien omdat je in Nederland, land van de rechtsstaat, land van het recht, land van de staat, wel gek moet zijn als je ergens een klok gaat luiden?

Misschien hoor.

Maar het is wel waar

Het is al meer dan vijf jaar geleden dat Sandra Palmen het memo-Palmen schreef. In een goed functionerende overheid was er toen per direct gestopt met het kapotmaken van toeslagenouders door de Belastingdienst. Maar u weet allemaal hoe het ging. Dat memo-Palmen bleef rondzwerven op het ministerie, de Belastingdienst bleef toeslagenouders kapotmaken en toen het puntje bij gesensibiliseerd paaltje kwam, wist opeens niemand van het memo-Palmen af. Het ministerie betaalde vervolgens veel geld aan PwC om te onderzoeken hoe dat toch allemaal kon. In dat onderzoek, dat volgens de Belastingdienst vooral erg vervelend was voor de Belastingdienst, werden de geit, de kool en de inmiddels door de Rijksrecherche onderzochte topambtenaren gespaard. Dus nu weten we nog niks. Gisteren sprak de Kamer drie uur lang met staatssecretaris De Vries over het memo en u raadt het al: all we got was this video of Pieter Omtzigt.

Hoe dan

Dus. Er bestaat al sinds 2017 een vernietigend memo over de handelswijze van de Belastingdienst in de toeslagenaffaire. Dat memo duikt pas in 2020 op. Er wordt een onderzoek ingesteld naar hoe dat in vredesnaam mogelijk is, en de onderzoekers concluderen dat het allemaal komt omdat het memo nét tijdens een verkeerde vergadering is besproken, dat er nét door de verkeerde persoon over het memo werd gebeld en dat het memo daarna nét in de verkeerde factsheet terecht is gekomen en daarna nét door een verkeerde afweging expres buiten het digitale archief is gehouden en dat het allemaal reuze ongelukkig en toevallig is dat net niemand van de hoofdrolspelers het memo ooit heeft gezien. Dat komt allemaal in een (in eerste instantie afgezwakt) rapport, waarover vervolgens in een technische briefing aan de Tweede Kamer wordt gelogen. Maar! De verklaring van een ambtenaar, die het memo in 2019 al op zijn iPad had, dat het memo ook is gezien door secretaris-generaal Manon Leijten en dat secretaris-generaal Manon Leijten zelf het woord LAAKBAAR in de mond heeft genomen, stond niet in het rapport omdat de onderzoekers dat niet geloofwaardig vonden (pdf van brief). Ook niet onder vermelding van 'hee, we weten niet of dit zo is, maar dit zegt iemand', of zo. Nee. Gewoon GEEN WOORD. Het wordt pas openbaar omdat de Kamer, zoals blijkbaar keer op keer op keer op keer op keer op keer op keer moet in dit dossier, blijft doorvragen. Er is een woord voor dit soort 'onderzoek' in de Nederlandse taal. Zoek maar op.

Zijn we weer

Ja hoor. Wéér die toeslagenaffaire. En sterker nog: wéér dat memo-Palmen. Maar weet u nog, toen wij op 26 oktober schreven dat het om de details zou gaan, in die hoorzitting met de opstellers van het rapport over wie wanneer las dat de Belastingdienst in 2017 al wist dat ze LAAKBAAR handelde in de toeslagenaffaire? Het gaat dus om de details. En wel een detail over het woord 'laakbaar', waarvan volgens PwC niemand gezegd zou hebben dat het al op 4 juni was gevallen. Vorige week stuurde PwC namelijk via de staatssecretaris een briefje (Detail 2021D41048) aan de Kamer waarin stond dat er toch iemand gezegd heeft dat het woord 'laakbaar' al op 4 juni gevallen is. Een belangrijk detail, waar Pieter Omtzigt 33 gedetailleerde Kamervragen over heeft gesteld. Die gaan wij eens even lekker gedetailleerd bespreken, na de breek.

En nu even goed opletten allemaal

In de toeslagenaffaire zit de duivel hem in de grote lijn: duizenden ouders kapotgemaakt door niets of niemand ontziend tuig bij de Belastingdienst en een politieke top al die ellende moedwillig in de doofpot stopte. Maar de duivel zit hem ook in de details. En over de details gaat het nu al een tijdje in de nasleep naar het onderzoek naar de memo-Palmen. In dit memo, geschreven door 'Vaktechnisch coördinator Toeslagen' Sandra Palmen, stond haarfijn uitgelegd wat de Belastingdienst allemaal verkeerd heeft gedaan in de toeslagenaffaire. Palmen schreef dit memo in 2017. De Kamer kreeg het pas in 2020. Daar kwam een onderzoek naar, maar passages uit de concept-versie van dat onderzoek werden weer afgezwakt, met name over de vraag wanneer topambtenaren Jaap Uijlenbroek en Manon Leijten van het memo wisten. Een detail, inderdaad. Maar wel een duivels detail, omdat Uijlenbroek en Leijten onder ede verklaarden dat ze nog nooit van het memo hadden gehoord. Dat detail is dus: meineed. Vanavond zitten de onderzoekers van Price Waterhouse Coopers voor een hoorzitting in de Kamer. Antwoorden PwC op vragen van de Kamer daarrr. Livestream na de breek.

Hiermee komt geen einde aan een vervelende periode

Je kunt als staatssecretaris van De Enorme Puinzooi Bij Toeslagen Opruimen Zaken nog honderdduizend deemoedige filmpjes opnemen, als je ondertussen zelf vrolijk mee gaat doen aan het endemische achterhouden van informatie, dan ben je dus geen haar beter dan je voorgangers Eric Wiebes en Menno Snel, die zijn afgetreden. Het blijkt nu dat Alexandra van Huffelen een fors afgezwakte versie van het rapport over het wegmoffelen van het memo-Palmen aan de Kamer heeft gestuurd. Dat leest u goed. Delen van een rapport over hoe cruciale informatie jarenlang werd achtergehouden, zijn opnieuw achtergehouden. 

Dat is verrassend voor ongeveer 0,0 mensen die deze affaire een beetje volgen en zeker niet voor RTL Nieuws en Trouw, die verklaringen in handen hebben waaruit blijkt dat "aanwijzingen die sommige door PwC geïnterviewde ambtenaren gaven, waaronder dat het memo wél met opzet in een la verdween" uit het rapport zijn geschrapt. "In een conceptversie van het PwC-rapport van 17 september stonden volgens deze verklaringen passages over de rol van toenmalig directeur-generaal van de Belastingdienst (DG) Jaap Uijlenbroek. Die zou in juni 2019 opdracht hebben gegeven om te achterhalen wat er sinds 2017 met het memo-Palmen was gebeurd." Dat is nogal cruciaal, want Uijlenbroek verklaarde in de verhoren van de Ongekend Onrecht Commissie onder ede dat hij pas in 2020 voor het eerst van het memo had gehoord. Dat was meineed, vermoedden wij vorig jaar al en lieten Trouw en RTL Nieuws in juni van dit jaar in een reconstructie zien. 

Meineed is strafbaar. Het is aan het Openbaar Ministerie (als die tijd hebben tussen het jagen op DannyFalcon88 door) om in actie te komen.

Informatie achterhouden is in een gezonde politieke cultuur dodelijk. Het is aan de Tweede Kamer (als die tijd hebben tussen het formeren van een kabinet met exact dezelfde coalitie als de vorige door) om in actie te komen. 
UPDATE: In concept stond inderdaad dat Uijlenbroek het memo had besproken, nieuwe Kamerbrief daarrr

Het is natuurlijk ook erg voor: de ambtenaren

De echte slachtoffers van de Toeslagenaffaire zijn de ambtenaren. Dat is niet waar natuurlijk, maar wij krijgen onderhand de indruk dat deze idiote zienswijze (in NRC verwoord door OVV-voorzitter Jeroen Dijsselbloem) in Den Haag steeds meer voet aan de grond begint te krijgen. Anders kunnen wij bovenstaand intranet-filmpje (gelekt door een kuchende man in een metzijnmobieltjezijnschermfilmenjas) van de hoogste ambtenaar van het ministerie van Financiën voor medewerkers van de Belastingdienst niet interpreteren. 

Bas van den Dungen meldt aan zijn ambtenaren dat met het verschijnen van het PWC-rapport over het wegmoffelen van het explosieve memo-Palmen (bekend van deze doofpot) een einde komt "aan een ingrijpende periode voor velen van ons".  Tsja. Voor duizenden slachtoffers is nog geen einde gekomen aan een ingrijpende periode, want die wachten nog steeds op compensatie. Ook zegt hij "Het is nogal wat, als onderzoekers in je e-mailbox kijken". Tsja. Het is ook nogal wat als je huwelijk kapotgaat en je je kinderen niet meer kan zien omdat je ten onrechte als fraudeur bent bestempeld door de misdadigers van de Belastingdienst. Wij denken altijd dat de slachtoffers de echte slachtoffers zijn en dat je niet weg moet kijken van de ellende die die mensen is aangedaan. Maar ja. Wij zijn dan ook geen secretaris-generaal (of 'eindbaas' (eindbaas, jezus mina, eindbaas, kunnen we daar mee ophouden, dat soort woorden, eindbaas, je bent een ambtenaar, geen krokodil met een kroontje op zijn hoofd en allemaal hele grote kogels op een piratenschip)) van het ministerie van Financiën. 

In het rapport wordt door de onderzoekers geen schuldige aangewezen voor het feit dat het memo drie jaar lang geheim kon blijven. Het ligt allemaal aan ongelukkige toevalligheden die net zo uitkwamen zal je altijd zien tsja helaas en het memo had ook net de verkeerde opmaak en precies niet de juiste ambtelijke stickertjes erop geplakt, het werd toevallig ook nog eens net tijdens een informele vergadering besproken, etc. etc. etc. ad infinitum ad nauseam. Dat niemand in drie jaar heeft gedacht VERDOMME DIT ZOU IEDEREEN MOETEN LEZEN, WE HANDELEN LAAKBAAR EN MAKEN DIE MENSEN WILLENS EN WETENS KAPOT EN ZOUDEN DAAR OGENBLIKKELIJK MEE MOETEN STOPPEN IK RUST NIET VOORDAT IEDEREEN DIT GELEZEN HEEFT, daar staat dan weer geen verklaring voor in het rapport.

Extra wrang: het rapport komt uit op de dag dat vvd, CDA, D66 en ChristenUnie (de coalitie achter het kabinet dat """opstapte""" vanwege de toeslagenaffaire) bekendmaken dat ze gaan proberen nog vier jaar te regeren, en op de dag dat bekend werd dat het compenseren van de slachtoffers NOG ALTIJD NIET OPSCHIET. Om het allemaal nog een beetje verdrietiger te maken volgen hier nog 8 droevige screenshots uit het rapport en de bijlagen. Zelf lezen kan DAARRR.
UPDATE: Nog wat brisante details bij RTL Nieuws

Dus. De staatssecretaris die aftrad omdat er onder zijn leiding duizenden ouders financieel en emotioneel kapot zijn gemaakt, weigerde zijn telefoon in te leveren bij de accountants van PWC. Dat hadden de slachtoffers moeten proberen, toen er deurwaarders op de stoep stonden. Oh nee, dat kon niet.