'Gewoon beetje onduidelijk voor de beeldvorming'

Kijk. Wij zijn natuurlijk geen complotdenkers zoals Shuchen Tan en Monique Busman. Maar je krijgt toch sterk de indruk dat het onderdeel is van een brede campagne dat het oordeel van de NPO Ombudsman (NPO), inclusief een reactie daarop van de VPRO (NPO), over de veelbesproken campagnefilm Sigrid Kaag: van Beiroet tot Binnenhof (NPO), gisteravond uitkwam op het moment dat heel Nederland met natgekamde haartjes op de Persco van Jut, Jul en de Versoepelfaal zat te wachten. Maar gelukkig mogen wij van de GeenStijl zelf bepalen wanneer wij van de GeenStijl een topic over dat oordeel schrijven.

Dus. De NPO Ombudsman heeft meer dan 2000 woorden vol enerzijdsen, anderszijdsen, mitsen, maren, geen-oordeel-over-het-tijdstippen en hier-lopen-feitelijke-invloed-en-beeldvorming-daarover-uit-elkaar-en om naar de gesuikerde conclusie toe te werken, maar ondertussen schrijft ze ook dit:

"Maar in reactie op de huidige commotie stelde de omroep direct dat de makers, zoals dat geldt voor “alle journalisten bij de VPRO”, in alle onafhankelijkheid hun werk hadden kunnen doen. Daarmee werd het eindproduct in de journalistieke hoek geplaatst, waardoor journalistiek-ethische normen en afspraken gaan gelden.

Als je dat doet, dan zou ik ook een harde grens trekken: na voorinzage is alleen aanpassing mogelijk van feitelijke fouten, privacyschendingen of aantoonbare context-issues. Geen verdere ruimte voor suggestie, signaleren of meedenken. Zullen er dan potentiële hoofdrolspelers afhaken omdat ze zo’n avontuur met een meelopende cameraploeg te onzeker of risicovol vinden? Mogelijk. Maar helderheid vooraf is helderheid na afloop.

Of het labelen van documentaires, ook vóór en tijdens de productie, misverstanden uit de wereld helpt kan ik niet zeggen, want we doen het nog niet. Maar je zou aan een label een duidelijker set voorwaarden kunnen hangen. Documentaires over of portretten van politieke kopstukken zijn bijna altijd journalistieke producten. Dan moet je zelfs de schijn van meedenken, meewerken of meewegen niet willen hebben."

Precies. Zelfs de schijn van meedenken, meewerken of meewegen moet je niet willen hebben. Laat staan bewijs van meedenken, meewerken of meewegen. En dat is er. 

Maar dan zegt de Ombudsman in de conclusie: "Beïnvloeding die de journalistieke grondregels schendt is niet gebleken, de makers hebben hun zeggenschap niet weggegeven. De makers hebben een product gemaakt zoals dat hen vanaf het documentaireplan voor ogen stond." Ja kom nou. De makers hebben inderdaad hun zeggenschap niet weggegeven, omdat ze van begin af aan van plan waren een kritiekloze film over die geweldige Sigrid Kaag te maken. Dat die film uiteindelijk, na invloed van Kaag, nóg kritieklozer is geworden, is voor iedereen met een journalistiek hart bij de NPO een absolute schande. Maar daar hoort de NPO Ombudsman kennelijk niet bij.