Op 14 augustus 2013 werd Fipronil in de EU verboden voor gebruik als gewassenbescherming.

27 mei 2013 had de EFSA een presentatie gehouden dat zaden, gedompeld in dit middel, een negatief effect hadden op onze bijenpopulatie. Bijen zijn voor veel voedzame planten een belangrijk onderdeel van de voortplanting, dus dat was niet acceptabel. 

In die presentatie werd al gewezen op het risico's dat het gif ook vanuit de buitenkant van het zaadje via de plant zelf in de bijen terecht kwam. Vandaar ook uitzonderingen op het verbod voor gewassen die in kassen worden gekweekt, of voor de bloei worden geoogst. Het is al ruim vier jaar algemeen bekend dat dit gif door een leven wezen heen in de voedselketen wordt doorgegeven.

Vervolgens verweert de topman van de NVWA dat hij weliswaar in november gewaarschuwd is voor Fipronil in kippenstallen, maar dat het risico dat het gif in de kip of het ei als een totale verrassing in juni of juli kwam. Dit terwijl de reden om dit gif te verbieden in de EU precies dat soort verspreiding is.

De staatssecretaris van EZ, Martijn van Dam, stelde in Jinek dat er een anonieme tip lag dat Fipronil in pluimveebedrijven zit, maar vond dat ook geen aanwijzing dat er gif in eieren kon zitten. Er is in november wel een strafrechtelijk onderzoek gestart, maar niemand komt acht maanden lang op het idee om eieren en kippen preventief te laten testen.

De staatssecretaris meldde eerst dat Fipronil in stallen verboden was. Het doel van het verbod was ook hem ontgaan. Vervolgens meldt hij dat ze een maand lang bezig zijn geweest de administratie boven tafel te krijgen. Terwijl er al een strafrechtelijk onderzoek liep, en dit dus ook direct via een inval, doorzoeking, inbeslagname of opvragen bankafschriften had gekund. 

Minister Schippers beweerde dat de anonieme melding geen adressen bevatte. De melder staat daar lijnrecht tegenover, en beweert dat hij betrokken bedrijf Chickfriend plus haar leverancier netjes doorgegeven heeft. Bovendien hebben de NVWA en ministeries helemaal geen adressen nodig, om gewoon vóór de tip al steekproeven te houden in supermarkten. 

De NVWA roept dat dezelfde anonieme tip niet duidelijk was, dat haar adviesbureau geen risico's zag en als laatste dat de Belgen te laat een rechtshulpverzoek deden. Waar is het eigen initiatief van deze club? Hadden ze er niet vóór november 2016 zelf achter moeten komen? Wat doet deze club eigenlijk uit zichzelf?

Wordt die eierrel dan toch nog leuk? Mwa, maar het verhaal begint wel politiek op te schalen (ha!) nu de Belgen beweren dat ze een Nederlandse NVWA-memo hebben waarin al in november vorig jaar over het bloedluizenspul werd gelegd. Dus dan heet het ineens dat het kabinet 'in ernstige verlegenheid is gebracht'. In Vak Kip scharrelen een minister (Schippers) en een stas (Van Dam) die verzuimd hebben de memo te delen met de Kamer. Vroeger was daar dan enorme ophef over, maar tegenwoordig is het doodnormaal om shit te verzwijgen voor het parlement dus ook daar geeft niemand een vliegende fuck om - ondanks mega woordgrap headline op de voorpagina van de Telegraaf (die ook lijntjes heeft naar België tegenwoordig). Ook NVWA-baas Rob van Lint blijft hardnekkig goed nieuws, fotomomentjes & wielrenplaatjes twitteren. Dus nee, eigenlijk blijft die eiervlek nog steeds saai, ook als de Belgen er in wrijven. De enige slachtoffers zijn de eierboeren, al is de eierverkoop vooralsnog kennelijk weinig gedaald. Niet gek, je kan dat fipronil per liter drinken en nog niks merken. Mogen we een nieuw schandaal? Deze is dooier dan.. ach laat ook maar de woordgrappen zijn ook al lang verschaald.
Update: Oh lol. We dachten al, waar kennen we die naam Van Lint van. Dat is dus die druif van de IND die zei dat er geen ISIS-types in de asielstroom zitten. Die is dus pas recentelijk overgestapt van Chef Eritreeërs naar Chef Eieren. Vandaar.

Twee eigenaren van het fipronilbedrijf zijn aangehouden. Aanklacht nog onbekend.

Rumoer in kippenhoofdstad van de wereld Barneveld en omliggende gebieden. Het bedrijf ChickFriend - wat klinkt als een startup in het online proncircuit - heeft naar het zich laat aanzien, gerommeld met een schoonmaakmiddel voor stallen.

Ondertussen worden tienduizenden kippen geruimd omdat pluimveehouders nu eenmaal niets kunen met hennen waarvan de eieren niet verkocht mogen worden. Het kan weken duren voordat het gewraakte fipronil uit de gevederden is verdwenen en al die snavels in de tussentijd voeden is bedrijfstechnisch weinig interessant.

Ook de Nederlandse export van eieren krijgt een knauw, de oosterburen halen nu ook Gift-Eier aus den Niederlanden uit de schappen. Die Zeit rekende afgelopen week voor dat het gaat om 2 to 3 miljoen eieren. Bovendien hebben vier Duitse pluimveehouders ook het giftige schoonmaakmiddel gebruikt. Zie daar het probleem van de bioindustrie in een notendop: als het misgaat is het ook goed mis.

Zorgwekkender is het brief die minister van Volksgezondheid Edith Schippers (VVD) en staatssecraetaris van Kippenzaken Martijn van Dam (PvdA/NPO) donderdag naar de Tweede Kamer stuurden. Daaruit blijkt dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) op maandag 19 juni door Belgische collega's er op werden gewezen dat twee Nederlandse bedrijven gebruikt hebben gemaakt van het middel. Aan het eind van de maand start de NVWA op verzoek van de Belgen een strafrechtelijk onderzoek naar ChickFriend.

Maar nu komt het. Pas op woensdag 19 juli gaat de NVWA bij de betrokken Nederlandse pluimveehouders monsters van de eieren nemen. De NVWA - verantwoordelijk voor de voedselveiligheid - wist dus een volle maand dat er mogelijk iets mis was met Nederlandse eieren.

De consument wordt al die tijd in het ongewisse gelaten en tikt zijn eitje lustig door. Het zijn journalisten Joep Boerboom en Arjen ten Cate van De Stentor die op zaterdag 22 juli het nieuws naar buiten brengen. Pas daarná begint de NVWA met het actief informeren van de consument wat uitmondt in en clusterfuck van communicatienachtmerrie.

Tijd voor een grote schoonmaak bij de NVWA. Ook interessant: politiek verantwoordelijk voor het gifschandaal zijn de bewindspersonen Schippers en Van Dam, maar de kans is klein dat die zich nog hoeven te verantwoorden.

Dat wordt een lekkere start van het nieuwe kabinet. Want iemand zal in de Nationale Vergaderzaal moeten uitleggen waarom de NVWA heeft gespeeld met de gezondheid van miljoenen consumenten.

De Beastie Boys dichtten eerder al: Here's a towel, now wipe.

BAS PATERNOTTE