Sassen ziet het somber in

Vorige week werden de ins and outs van de waarderingsmodellen besproken die in de commerciële vastgoedsector worden gebruikt. Potentiële kopers en verkopers kunnen elkaar nu nog niet echt vinden omdat ze verschillende visies hebben op de risicovrije rente die in de waarderingsmodellen gebruikt dient te worden. Feit is dat de huidige risicovrije rente flink is gestegen en als men deze in de waarderingsmodellen zou gebruiken, dat commercieel vastgoed veel minder waard is dan eerder gedacht. 

Op dit moment is er dus een soort patstelling tussen kopers en verkopers en de deals die de markt  heeft gezien, zijn dan ook allemaal geforceerde deals; de financiering moest nu worden vernieuwd, waardoor de veel lagere waardering maar al te duidelijk werd. Zo nam Deutsche Bank recent een verlies van $350 miljoen op een commercieel vastgoedpositie en werd er een gebouw wat voor $90 miljoen recent was neergezet, verkocht voor $16 miljoen in een faillissementsveiling!

Als geld printen welvaart voor iedereen zou opleveren, dan waren we nu allemaal rijk.

Deze titel is natuurlijk een totale rip van Adam Fergusson, maar het dekt de lading van deze column. Zoals vorige week is besproken, denkt Ray Dalio dat we op weg zijn naar een nieuw monetair systeem. Hij verwacht weer een soort Bretton Woods moment waar de grote machtsblokken een nieuw soort geld gaan bedenken. Het proces naar dit moment is nu in de versnelde fase gekomen door de corona lockdown. De economische depressie die dit teweeg brengt heeft overheden en centrale banken groots doen uitpakken. 

Deze noodpakketten zijn niet overal hetzelfde, maar de meeste behelzen simpelweg zeer sterk verhoogde overheidsuitgaven, belastinguitstel of zelfs verlaging van de belastingen (yess!) enerzijds en enorme monetaire verruiming anderzijds. Het extra geld wat “geprint” wordt, wordt gebruikt om de enorme toevloed aan staatsschulden op te kopen. Dit is monetaire financiering van de overheidsuitgaven. Iets wat we nooit zouden doen in de eurozone (Maastricht criteria, EMU-pact), maar we gaan het toch doen. Ondanks dat de Duitsers door de Weimar-hyperinflatie een genetische afkeer hebben voor inflatoir monetair beleid, zijn nu zelfs zij om. 

Gratis geld bestaat natuurlijk niet. Als geld printen welvaart voor iedereen zou opleveren, dan waren we nu allemaal rijk. Nee, er is een rekening en de vraag is waar die komt te liggen. Grofweg zijn de strijdlijnen tussen oud en jong (schuldenaren versus vermogenden), arm en rijk, werkenden en niet werkenden. Deze strijdlijnen gelden zowel binnen landen als tussen landen (dan wel machtsblokken).

Het verloop van deze fase op weg naar een nieuw monetair systeem zal dus asymmetrisch zijn. Op macroniveau zijn er eigenlijk twee specifieke strijdlijnen: landen met een wereldreservemunt-status versus de rest en landen met militaire macht versus de rest. De eerste is duidelijk waarneembaar: de VS en de eurozone. Hierbij is Amerika de absolute nummer één. De dollar is de grootste in internationale handel en de grootste in de buitenlandse reserves van landen. Op zeer grote afstand volgt de euro (zie hieronder).