Geenstijl

Het was ons, het halfjaartje, weer wel. Woensdagmorgen openen de stembussen en is het eindresultaat aan de goden kiezers. Dan is het klaar met GeenPeil-propaganda op GS, en gaan we de Kamer in. Eerst even dit, om er vanaf te zijn. Wat er ook gebeurt, over één ding ben ik stellig: GeenPeil heeft een integere campagne gevoerd. Geen leugens, geen vuile trucs, geen opportunistische overdrijvingen. Wel een onderbouwd, goed uitgewerkt verhaal met een eerlijk antwoord op alle kritische vragen. Ook als dat antwoord luidt dat ons plan details kent waarvan we nu nog niet kunnen zien hoe ze in de praktijk uitpakken. Dat hoort bij een experiment: sommige bruggen kun je pas oversteken als je aan de voet staat. Tegelijkertijd is het fantastisch dat “uitgerekend” een weblog als GeenStijl de ruimte, vrijheid en support biedt om zo’n experiment te lanceren. Ook als de kans bestaat dat het mislukt. Dat is zeldzaam - en een zegen. GeenPeil kon daarom na het door GS en haar achterban afgedwongen referendum ‘fuck it, we gaan het doen’ zeggen en een a-politieke partij beginnen, nadat duidelijk werd dat de uitslag door Rutte en Pechtold werd genegeerd. Een besluit dat letterlijk in een uurtje genomen is. Vanaf daar ging alles ad hoc & on the fly. Een piepklein team van enkele tientallen bevlogen mensen rond een harde kern van een man of tien werd tijdens de campagne in het land bijgestaan door vele honderden betrokken en actieve vrijwilligers. Het was, nog los van de te overwinnen bureaucratie die komt kijken bij deelname aan de verkiezingen, een constante zoektocht naar balans tussen enerzijds verdiepende toelichting op een vernieuwend plan voor directe democratie, en anderzijds de vereiste ongepolijste elementen en retoriek om in een verkiezingscampagne de aandacht te trekken. En dan ga je die campagne voeren. Je moet een boodschap uitdragen, maar het moet transparant en eerlijk zijn. Geen schreeuwerige hyperbolen, maar een technisch verhaal over digitale vernieuwing van de democratie. Geen loze beloftes, want er is geen programmaboekje vol standpunten die je wilt verkopen. Geen ‘ja maar hullie’ over andere partijen, want we willen een nieuw plan voor het politieke systeem en niet alleen maar standpuntjes terugroepen naar de oude partijen. Er is een groot verschil tussen campagne voeren voor zetels, en een neutraal stemsysteem in de Tweede Kamer implementeren. Beide zaken bijten elkaar wel eens, ook intern: de ‘grote hoofden’ met de intellectuele rekenkracht achter het plan klikken niet altijd even goed met de ‘retorisch begaafden’ die de (media-) campagne vorm gaven en daarbij soms te plat, en dan weer te diep te werk gingen. Zo ga je heen en weer tussen ‘Pechtold is een lul’ roepen op je eigen radiozender (is-ie ook, daar niet van) naar het maken van misschien wel iets te lange talkshows (1, 2, 3), omdat je ook mensen wilt bedienen die op zoek zijn naar een gesprek over inhoud - en wij meenden dat we dat konden leveren. Woensdagavond 15 maart om 21:00 uur, als de stembussen sluiten, weten we of het plan en de campagne de juiste balans gevonden hebben. Of we voldoende bereik, interesse en nieuwsgierigheid naar de werking van ons experiment gekweekt hebben om zetels te halen. Dat we bijna 4000 betalende leden hebben in ruim drie maanden geeft ons daar een optimistisch gevoel over. Ongeacht de uitslag gaat GeenPeil sowieso door: volgend jaar zijn er gemeenteraadsverkiezingen en de democratie, die vernieuwt zichzelluf nie. Maar eerst: zetels winnen op 15 maart. Zwevers, daal neer en niet-stemmers, sta op! Voor die zetels moeten we de doelgroepen bereikt hebben waarvoor dit plan is ontworpen: zwevende kiezers, die zich niet meer in 1 vast partijprogramma herkennen. Blanco-stemmers, die hun democratische plicht willen vervullen maar niemand (meer) met hun stem vertrouwen. En de niet-stemmende thuisblijvers, die zelfs de kracht niet meer kunnen opbrengen om hun desillusie over cynische polertiek & dito politici in democratisch plichtsbesef om te zetten. Ik ken die zwevers en twijfelaars wel een beetje, denk ik. Ik ben er zelf namelijk ook eentje.

Cynisme van uw belastingcenten Dat cynisme schijnt in zoveel dingen door in Den Haag. Een ander voorbeeld uit dezelfde periode: Jolande Sap tekende namens GroenLinks bij het kruisje van de politiemissie naar Kunduz, omdat Rutte toezegde dat vrouwenrechten en onderwijsverbetering hoog op de agenda zouden komen. Hij deed dat lachend, omdat hij prima wist dat zulke toezeggingen gebakken lucht zijn in een oorlogsland zonder democratie of rechtsstaat. Het streven is nobel, maar de haalbaarheid ervan is zulke opportunistische kolder dat de kosten alleen maar als schijnheilige aflaat voor het eigen geweten gezien kunnen worden. Van uw belastingcenten, dat wel natuurlijk. Enfin. Sap kon een ideaal van haar partij profileren en Rutte cashte dientengevolge een wit voetje bij de internationale bondgenoten. Kunduz zou enkele jaren na onze mislukte missie geen vrouwengelijkheid kennen: de provincie werd vorig jaar overlopen door de Taliban. De aflaat van Sap kostte bijna een half miljard euro, of een half miljoen per opgeleide Afghaanse agent. De VVD maakte Afghanistan niet veiliger, en ook GroenLinks had nogal opzichtig op het verkeerde paard gewed en zich daarmee niet populair gemaakt bij een achterban die overwegend tegen militaire missies is. Er was überhaupt niets aan de burger gevraagd over het wel of niet deelnemen aan een levensgevaarlijke missie in een failliet land, waar 545 door onze polderpostzegel getrainde politiemensen een druppel op een gloeiende plaat bleken. Steeds meer kiezers hebben steeds meer van dit soort voorbeelden waarmee ze hun toegenomen wantrouwen in de politiek kunnen markeren. Verbroken beloftes, omgebogen standpunten, uitgeruilde principes, geen geld naar de Grieken en allemaal 1000 euro er bij (na aftrek van de bonnetjes van Fred Teeven): ik begrijp wel waarom zo’n 70 procent van de kiezers inmiddels zweeft. Omdat steeds minder mensen nog bij alle programmapunten van een partij passen. En als er toch raakvlak is met de plannen en beloftes, is er twijfel over de betrouwbaarheid van de politici die het programma moeten uitvoeren. Zullen ze hun belofte ditmaal wel bewaken? Het langetermijngevolg is verwijdering. Tussen burger en bestuur, tussen politiek en praktijk, tussen belofte en schuld. Maar democratie staat of valt bij participatie. Als die afneemt, krimpt de kring van beslissers en daarmee neemt de weerbaarheid van de democratie af. Daarom zijn de dalende ledencijfers van politieke partijen een probleem. Daarom is het ondemocratische gehalte van de Europese Unie een probleem. Daarom is het oprukken van de islamitische cultuur, met haar antidemocratische uitwassen en antirechtsstatelijke opvattingen, een probleem. En daarom zijn thuisblijvende kiezers een probleem. GeenPeil is de beste keus voor zwevende kiezers Democratie bestaat namelijk alleen maar bij de gratie van debat, in een systeem dat wisselwerking tussen vrije burgers en gekozen bestuurders actief moet stimuleren. Maar we zien, kijkend naar de massa en niet naar de marge, juist een omgekeerde ontwikkeling in Nederland: de politicus sluit zich op in de ivoren torens van het machtsbehoud en de burger gaat naar huis, sluit de luiken en haakt af. GeenPeil wil zwevende kiezers aan de grond krijgen, blanco stemmers kleur geven en de thuisblijvers weer uit hun huizen lokken. Via GeenPeil hou je altijd inspraak in het bestuur. Bij GeenPeil kun je per onderwerp meestemmen op de partij van je voorkeur, tussentijds je stem wijzigen, of gewoon zelf beslissen wat je stemt. De Kamerleden van GeenPeil zullen altijd stemmen wat de leden samen democratisch bepalen. Alles met behulp van moderne technologische middelen waarmee we onze 19e eeuwse democratie (en gefaalde initiatieven uit de vorige eeuw) naar 2017 halen. Dat is ons plan, daarvoor bestaan de technologische middelen en ik geloof volledig dat daar de enige kans op een verandering ten goede ligt, waarmee de kloof tussen burger en bestuur kleiner kan worden gemaakt. Ik zie mijzelf niet terugkeren bij gevestigde partijen. Daarvoor voeden zij te veel mijn cynisme, met hun onbetrouwbaarheid, achterkamertjes en slinkse bewegingen voor eigen machtsbehoud ten koste van burgerstemmen en brede inspraak. De alternatieven, nieuwkomers en hemelbestormers zijn te hysterisch (Jesse's GroenLinks), te boos (PVV), te schreeuwerig (VNL), te veel lavendellucht (FvD) of te weinig samenhangend (Piratenpartij). Nee, ik ben niet de zoveelste die daarom uit opportunisme maar gewoon zijn eigen partijtje begon. Het gaat niet om mij en ik zal blij zijn als mijn in de afgelopen maanden veel te zichtbare kop weer uit beeld verdwijnt. Het gaat ook niet om lijsttrekker Jan Dijkgraaf, of om wie dan ook op de lijst of achter de schermen van GeenPeil. Bij GeenPeil gaat het om de ware baas in de democratie: de burger, de kiezer, het volk. Om degenen die het roer van hun democratie uit handen voelen glippen, dat roer terug in handen te geven. Den Haag dweilt, GeenPeil repareert de kraan Als het plan van GeenPeil in werking treedt, zullen het principe en de techniek overslaan naar andere ledenpartijen. Het gebruik van 21e eeuwse digitale middelen is op lange termijn de enige manier om de kiesgerechtigde burgermassa betrokken te houden bij het landelijke bestuur. Zeker bij de onvermijdelijke internationale politieke schaalvergrotingen is meer inspraak hard nodig. De democratie moet daarvoor eerst digitaler en directer worden. Waar Den Haag nu vergeefs de wassende onvrede probeert op te dweilen, repareert GeenPeil de kraan. Gedurende deze verkiezingscampagne zaten de politici, met een oog op de peilingen, vooral te wachten op de eerste beweging van de Ander. Rutte wachtte op Wilders, Pechtold en Buma wachtten op Rutte, Jesse ving bot bij Roemer en Lodewijk heeft de moed weken geleden al opgegeven. En de media maar wachten, met een oog op de peilingen, tot de campagne die maar niet wilde beginnen, eindelijk zou beginnen. Waar is de gamechanger, wie zet hem in, welke retoriek hoort daar bij? Het werd - mogelijk - de lelijke Turkijerel die bovendien ook nog eens uit electoraal opportunisme gescript is door de regeringspartijen: 'het hele scenario was vorige week al bekend'. GeenPeil wacht niet op de gamechanger, GeenPeil verandert de regels van het spel. En ja, natuurlijk eindigt deze terugblik vooruitblik nog eenmaal in een onvervalste stemoproep. Op persoonlijke titel. Zwevers, blancostemmers en thuisblijvers: Stem deze keer eens op jezelf. Kies een willekeurige kandidaat van GeenPeil. Lijst 19, onder het logo met het kroontje.