Feynman en/of Feiten - Prinsjesdagfarce
Premier Rutte, vice-premier Asscher en MinFin Dijsselbloem zaten in de Ridderzaal vooraan te lachen als drie Zwarten Pieten. Ze zaten te wachten op de Koning die als Sinterklaas uit het grote boek zou voorlezen. Daarnaast zat Ard van der Steur. Een ingezakte man die doelloos in de leegte staarde. Tekenend voor het feit dat politieke partijen werken met een dun laagje charisma van enkelen om de massa te bespelen.
Een weggeeffeestje werd het, iedereen ging erop vooruit. Een klein beetje. Vooral omdat de buitenlandse economie ons nog een beetje overeind helpt. Behalve studenten. Volgens het lek kregen ze er 200 miljoen bij, volgens de nota gingen ze er 200 miljoen op achteruit. Pechtold was er als de kippen bij om te melden dat hij er een keertje niet bij was, en er dus op studenten bezuinigd werd. De man is zijn sociale leenstelsel alweer vergeten, een hogere opleiding is niet meer aan hem besteed. De onderwijspartij is dement.
Daarna kwam Henk Krol. De man was woest omdat de miljoennota meer campagne dan ceremonie was. Dat mocht volgens hem niet, campagne voeren op Prinsjesdag. Zelf trok hij een geplastificeerd A4'tje uit de zak met een grafiek waaruit zou blijken dat ouderen er 30% op achteruit waren gegaan. Als je kijkt vanuit half betaalde utopische beloftes naar harde realiteit dan klopt dat. Vergelijk je echter de ontwikkeling van koopkracht van ouderen met die van de rest van de bevolking dan klopt dat totaal niet. De man staat op acht zetels met deze farce.
50Plus heeft er enorme moeite mee dat er heel veel in de pot zit, maar toch over kortingen wordt nagedacht. Dat er nu twintig keer zo veel in de pot zit als twintig jaar geleden is irrelevant. Misschien zat er toen extreem weinig in de pot, en nu een beter maar toch nog ontoereikend bedrag.
Terwijl iemand in 1996 pensioen spaarde stond de Nederlandse staatsobligatie met een looptijd van 10 jaar op ruim 10%. De beurs bewoog vergelijkbaar. Als een bejaarde een halve eeuw later van die inleg wil genieten verwacht die dat een euro inleg gegroeid is naar 117,39. Ga je uit van 5%, dan eindig je na een halve eeuw op 11,47. Dalende rendementen zijn slopend voor een pensioen.
Roze wolk
Er zijn beloften gedaan aan pensioengerechtigden op basis van verouderde economische verwachtingen. Destijds is gekozen minder in te leggen, tijdelijk niets in te leggen of zelfs de oude inleg te verdonkeremanen, omdat iedereen zich rijk rekende. Er is gekozen ongeveer een klein deel van het pensioen daadwerkelijk te sparen, en de rest te verwachten uit rendementen. De huid werd verkocht voordat de beer geschoten was.
Een betoog over de pensioenkwestie zonder de gestegen levensverwachting mee te nemen is mij te gemakkelijk. Ouderen krijgen veel langer pensioen dan verwacht, en krijgen alleen al daarom veel meer dan eerder voorzien. Er is echt schandalig lang mooi weer gespeeld met verouderde sterftetabellen. Ieder jaar stijgt de gemiddelde levensverwachting iets, duurt de levenslange belofte iets langer, en wordt daardoor iets duurder.
Witteveen Kader
Door het opbouwpercentage voor jongeren te verlagen kwam snel geld vrij. Daar staat tegenover dat ze minder rechten opbouwen. Bij hoge rentestanden zijn die beloften in de verre toekomst vrij goedkoop. Bij lagere rentestanden is het veel moeilijker te proberen de dekkingsgraad uit te middelen met nieuwere wel gedekte pensioenen voor jongeren.
Dit probleem is dus aangepakt door het pensioenfonds deels af te breken en daardoor minder topzwaar te maken. Symptoombestrijding. Een methode die ook al volgt uit de flexibilisering van de arbeidsmarkt, waarbij steeds minder jongeren überhaupt pensioen opbouwen. Mocht de economie dankzij deze kaalslag opveren, gaat de winst naar investeerders - onder andere de pensioenen.
Volgens de wet moet een pensioenfonds minimaal 105% in kas hebben. De Blauwe waterlijn. Echter gebeurt er niet veel bij deze grens. De 90% grens is veel belangrijker. Als deze gepasseerd wordt, moet er weer gekort worden De Rode lijn. ABP is dit jaar al enige tijd onder die grens geweest, maar korten doen we alleen rond de kerst. Indexeren mag alleen boven de 125%, dat is ver boven en buiten deze grafiek.
De beleidsdekkingsgraad is uitgevonden om tijdelijke paniek op de beurs te negeren. Deze neemt het gemiddelde over de laatste twaalf maanden. (Oranje stippellijn) Onhandig effect daarvan is dat de huidige beleidsdekkingsgraad eigenlijk acht maanden achter de feiten aanloopt. Alleen vorig jaar was de echte dekkingsgraad hoger dan de beleidsdekkingsgraad.
Bijdraaien
Mijn lineaire trendlijn middelt ook, maar dan zonder de gemiddelde neerwaartse beweging te bagatelliseren. Beide lijnen creëren geen oplossing. Tijdens de kerst kijken we twaalf maanden terug, en dan zitten de vier goede maanden uit 2015 er niet meer bij. Gemiddelde over de eerste acht maanden van dit jaar is 90,64%.
De reden dat het ABP steeds verder in moeilijkheden raakt, zijn structureel. Lage ECB rente, te veel geld in het financiële systeem, stijgende levensverwachting, economische stagnatie en tegen zichzelf in beleggen via diverse vermogensbeheerders. Aangezien we de negatieve trend niet alleen waarnemen, maar ook goed kunnen verklaren, kunnen we dit niet meer negeren.
Slaap zacht
Er zal deze kerst sowieso niet gekort worden. Te dicht op de verkiezingen. Er wordt al gesproken de reparatiefase te verlengen. Dat is gewoon hetzelfde als kop in het zand, morgen er weer uithalen en dan hopen dat het niet meer regent. En anders, wie dan leeft, wie dan zorgt. Ondertussen mag het pensioenfonds proberen met minder vermogen via de beurs een groter gat te dichten.
Trouw suggereert een omslagstelsel: Ze keren jaarlijks circa 30 miljard euro uit aan pensioenen. Ongeveer hetzelfde bedrag komt ook jaarlijks binnen aan premie. De pensioenen kunnen dus met gemak worden uitgekeerd. Niet mijn voorstel, maar laten we in ieder geval deze casus serieus bespreken.
ADHD
In plaats van alleen een bespreking van de miljoenennota zagen we in hoog tempo principiële wetsinitiatieven, opgeheven alcoholsloten, wietteelt, proefballonnetjes en stokpaardjes voorbijkomen. Algemene beschouwingen, met nauwelijks financieel effect. Het doet je afvragen of de plotselinge steun voor de donorwet geruild is. Zoals D66 vaker kroonjuwelen kocht.
Wilders deed 19 maart 2014 een uitspraak, het proces was de vrijdagmiddagborrel van Prinsjesdag 2016. Was er in de afgelopen of komende maanden echt geen minder politiek beladen moment beschikbaar? Zelfde met Samson, die gaat niet in op het koffertje, maar kondigt wel zijn kandidatuur als lijsttrekker aan.
Politici die weigeren financiële keuzes te verantwoorden in een open debat en dat maskeren door ander politiek nieuws te maken, hebben niets in een democratie te zoeken.