Geenstijl

Vanavond werd in de Tweede Kamer onder meer gedebatteerd over de gevolgen van de Brexit. Maar hoe kort die vergadering ook duurde, de belangrijkste conclusie kunnen we nu al trekken: zolang dit kabinet er zit zal een Nederlands referendum over onze positie binnen de EU er niet komen. Premier Rutte en vicepremier Asscher hebben aan duidelijkheid niets te wensen overgelaten: zo’n referendum is volgens hen onwenselijk en schadelijk, en bovendien zou ‘geen Nederlander’ er op zitten te wachten. Blijkbaar denken de heren (en met hen het grootste deel van de landelijke politiek) dat de redenen die 17 miljoen Britten hadden om uit de EU te stappen, in ons land totaal niet leven. En kennelijk zijn de recente peilingen over de wenselijkheid van een Nexit-referendum, waarin toch ongeveer de helft van de bevolking aangeeft zo’n referendum wel te willen, hen ontgaan.

Laten we wel wezen: het zou waarschijnlijk verstrekkende gevolgen hebben als ons land besloot het Verenigd Koninkrijk achterna te gaan. Niemand heeft een glazen bol waarmee hij kan voorspellen welke consequenties een Nexit zou hebben. Bij een overhaast vertrek uit de EU is niemand gebaat. Maar dat het de hoogste tijd wordt de bevolking bij de besluitvorming te betrekken en medezeggenschap te geven over de koers die Nederland in Europees verband vaart, zou voor elk weldenkend mens buiten kijf moeten staan. Even wat feiten op een rij. In 1992 wordt door ondertekening van het Verdrag van Maastricht de Europese Unie opgericht. De twaalf betrokken landen gaan verregaande samenwerking aan, leveren een deel van hun soevereiniteit in en besluiten een gezamenlijke munt in te voeren die de nationale valuta vervangt. De Nederlandse bevolking heeft hier geen enkele inspraak in en wordt voor een voldongen feit gesteld. In 1995 treedt in Nederland het Verdrag van Schengen in werking. Vrij verkeer van personen tussen de betrokken landen is een feit. In de loop der jaren wordt de Schengenzone met meerdere landen uitgebreid. Dit heeft allerlei maatschappelijke en sociaal-economische gevolgen en ook consequenties voor de veiligheid in ons land, maar ook hier heeft de Nederlandse bevolking niets over te zeggen. Inmiddels telt de Europese 28 leden (als we Groot-Brittannië nog even meetellen) en zijn er vijf kandidaat-lidstaten (Oekraïne niet meegeteld). Voor deze uitbreidingen is goedkeuring van de nationale parlementen nodig, maar ze vormen in Nederland nooit een verkiezingsthema en het Nederlandse parlement heeft (uiteindelijk) altijd met uitbreiding ingestemd. In 2005 vond er in ons land een raadgevend referendum plaats over de invoering van een Europese Grondwet. Ruim zestig procent stemde tegen, maar toch werd de Grondwet door Nederland geratificeerd. In 2010 kreeg Griekenland de eerste miljardenleningen van de EU en het IMF. Later volgden er meer, een deel van deze leningen hoeft intussen niet te worden terugbetaald. Nederland heeft hier vele miljarden aan meebetaald, vele harde woorden en beloften van politici en ministers zijn niet waargemaakt en de Nederlandse kiezer heeft zich hier nooit over kunnen uitspreken. Sinds de invoering van de EU hebben de lidstaten langzaam maar zeker steeds meer macht overgedragen aan Brussel. De enige directe invloed die de Nederlandse kiezer op de Europese besluitvorming heeft, is door middel van de Europese Verkiezingen. Van de 750 zetels kiest Nederland er 26. Begin april vond in Nederland het raadgevend referendum over het associatieverdrag met Oekraïne plaats. De opkomst die het referendum geldig maakte werd gehaald en een ruime meerderheid stemde tegen ratificatie van het verdrag, maar tot op heden weigert de Nederlandse politiek hier consequenties aan te verbinden, en intussen lijkt de EU de banden met Oekraïne alleen maar verder aan te halen. De EU verbiedt landen in een tijd van ongekende vluchtelingen- en asielzoekersstromen hun grenzen te bewaken. Van adequaat beleid om de immigratie beheersbaar te maken, laat staan om die te stoppen, is geen sprake, maar individuele landen worden tegengewerkt om hun eigen beleid te voeren. En dan hebben we het nog niet over het afschaffen van de visumplicht voor inwoners van Turkije en de gesprekken die met dat land worden gevoerd over een toekomstig EU-lidmaatschap; over de zelfverrijking en decadentie waar vele EU-parlementariërs zich schuldig aan maken; over het feit dat Nederland een van de grootste nettobetalers aan de EU is terwijl het nauwelijks iets in de melk te brokkelen heeft – en zo zouden we nog wel even kunnen doorgaan. Hoop dat er ook maar iets gaat veranderen, laat staan dat dat structureel gebeurt, is nergens op gebaseerd. Neem alleen al de gang van zaken rond het recente Britse referendum. EU-leiders en regeringsleiders van EU-landen blonken uit in angst zaaien voor de gevolgen van een Brexit en uitten hoofdzakelijk dreigende taal richting de Britse stemmers. En sinds vrijdagochtend de uitslag bekend werd, klinkt vanuit Brussel opeens de klare taal die bijvoorbeeld richting Turkije zo node wordt gemist: Groot-Brittannië moet zo spoedig mogelijk opkrassen uit de EU en niet op clementie te rekenen. Er valt in de verste verte geen hand in welke boezem dan ook te bespeuren, het woord zelfreflectie lijkt bij de machthebbers van de EU niet te bestaan. Wie dit alles op een rijtje ziet staan, kan maar één conclusie trekken: het wordt de hoogste tijd dat de Nederlandse bevolking directe zeggenschap krijgt over de betrokkenheid van ons land bij de EU. Er kleven nadelen aan referenda, maar het EU-lidmaatschap heeft zulke verstrekkende gevolgen en trekt zo’n enorme wissel op ons land, dat een referendum over een Nexit, of op zijn minst over een herijking van ons EU-lidmaatschap, onvermijdelijk lijkt. Onze bevolking heeft na 24 jaar vol frustratie het volste recht zich uit te spreken over deze fundamentele kwestie. Lewis (Oldskool reaguurder en vaste inzender. Eerdere bijdragen hierrr en daarrr en daar en hier en hier en daar.)