Geenstijl

De Kiesraad heeft haar evaluatie van het GeenPeil-referendum van 6 april afgerond en gepubliceerd. In het dertien pagina's tellende document wordt bijzonder nuchtere (en leesbare) taal gesproken. Elektronisch handtekeningen verzamelen moet verbeterd worden, het aantal stemlokalen was te laag, de stembiljetten waren dubieus en een opkomstdrempel is een waardeloos systeem. Allemaal zaken waar wij ons heel goed in kunnen vinden, en die we bovendien allemaal zelf ook al opgemerkt en aangekaart hebben in de aanloop naar 6 april. (Misschien is dat de reden dat de meeste media niet erg gretig zijn om nieuws te maken van de evaluatie van deze landelijke democratische stembusgang?) In de woorden van de Kiesraad zelve: "De eerste daadwerkelijke toepassing van de Wrr heeft een aantal weeffouten en onvolkomenheden aan het licht gebracht die met het oog op denkbare hernieuwde toepassingen van de wet vragen om spoedige reparatie." Duidelijke taal. Dit zijn de belangrijkste weeffouten en onvolkomenheden: 1. Verzoeken voor een referendum moeten digitaal kunnen worden ingediend, "bij voorkeur met DigID", want dat is "efficiënter, klantvriendelijker en in lijn met kabinetsbeleid om digitale communicatie met de overheid te bevorderen." De Kiesraad vond het allemaal k*t met peren hoe dat nu ging. 2. De opkomstdrempel van 30% zorgde voor "verwarring" bij voorstanders: wel of niet gaan stemmen? Dat leidt tot het volgens de Kiesraad "ongewenste" bijverschijnsel van strategisch thuisblijven. 3. Het Rijk moet gemeenten "handvatten bieden" met betrekking tot het aantal stembureaus, want: "Het is onwenselijk dat kiezers in de ene gemeente meer moeite moeten doen dan in andere om te kunnen stemmen." 4. Stembiljetten moeten meer "uniforme vormgeving" krijgen, inclusief een vakje 'blanco'. Want nu constateert de Kiesraad dat er te veel verwarring en onduidelijkheid was met betrekking tot de stembiljetten. De Kiesraad adviseert in conclusie een "spoedige aanpassing" van de Wet raadgevend referendum (Wrr). Het persbericht staat hier en het hele advies is daarrr (pdf) te vinden. Na de breek nog een paar tussenkopjes met toelichting op opvallende zaken uit het advies van de Kiesraad.

Digitaal invullen, uitprinten en weer inscannen GeenPeil gebruikte zoals bekend een applicatie om digitaal te tekenen voor een referendum, maar de Wrr schrijft voor dat de verzamelde handtekeningen op papier moesten worden ingeleverd. Dat hebben we, dode bomen en hoge kosten ten spijt, keurig gedaan. In haar rapport schrijft de Kiesraad echter dat zij die papieren handtekeningen vervolgens allemaal weer heeft ingescand om te kunnen controleren op geldigheid. Logisch dus, dat zij nu adviseert het hele proces standaard digitaal te maken. Het gebruik van DigID voorkomt bovendien fraude of verkeerd ingevulde formulieren en maakt real time telling van de werkelijke tussenstand mogelijk. Vermindering stemlokalen irriteert Kiesraad In de toelichting op deze bevinding staat bijna letterlijk te lezen dat de Kiesraad de opzichtige stembureauvermindering van 6 april sterk afkeurt: het aantal bureaus bleef volgens de Kiesraad "in opvallende mate achter" op voorgaande verkiezingen (8.379 nu, tegenover 9.300 normaal). Maar vooral door de individuele afwegingen die gemeenten maakten om minder stemlokalen in te richten, adviseert de Kiesraad dat het Rijk hier betere richtlijnen voor opstelt, want door die soms onbegrijpelijke gemeentelijke afwegingen ('we verwachten een lage opkomst'), "is hier nog meer van belang dat de invulling van deze taak door gemeenten vanuit een objectieve en neutrale invalshoek gebeurt." Waarmee de Kiesraad dus openlijk suggereert dat niet alle gemeenten objectief of neutraal waren - een constatering die GeenPeil ook heeft gedaan en waar we ons dus van harte bij aansluiten. Ook vond de Kiesraad het kwalijk "dat kiezers in de ene gemeente substantieel meer moeite moeten doen om hun stem in persoon uit te brengen dan in een andere." Verwarrende stembiljetten De Kiesraad toont zich ongelukkig met de opmaak van de stembiljetten, die voor onduidelijkheid zorgden. Ook het feit dat het 'Nederlandse' biljet een andere opmaak had dan het biljet voor Nederlanders die vanuit het buitenland stemden, is reden voor kritiek. Meest opvallend is de kritiek van de Kiesraad op het feit dat het ministerie van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk is voor het ontwerp. Dat zou de Kiesraad liever zelf doen en raadt aan "gelet op de hiervoor in dit advies reeds gememoreerde belangen van objectiviteit en neutraliteit van de kant van de overheid in dezen, het stembiljet voor referenda over een wet in het vervolg niet langer door de minister te laten vaststellen, maar door een onafhankelijke instantie, zoals de Kiesraad." Ja, goed punt. Tenslotte adviseert de Kiesraad, mede op basis van geluiden uit de samenleving, een optie 'blanco' toe te voegen. Zeker in combinatie met een opkomstdrempel is dat een goed idee. Ook wij hoorden van veel mensen dat ze geen behoefte hadden zich uit te spreken voor of tegen een associatieverdrag, maar dat ze wel wilden dat de opkomst gehaald werd om een democratisch signaal aan Den Haag en Brussel te laten horen. De optie 'blanco' lost dat perfect op. Overigens is de intentie voor een vakje 'blanco' wél vastgelegd in de Wrr, blijkt uit het Kiesraad-advies. Waarom minister Plasterk het dan niet op de formulieren heeft gezet, laat zich raden daar kunnen we alleen naar raden... NSB Huilieblad blijft haten op GeenPeil Of het nou om het stalken van referendum-initiatiefnemers van het Burgercomité gaat (tot ze bijna hun baan kwijtraken), of bijna een jaar later nog klagen over de verzamelde handtekeningen, de vale gieren van de Vandermeerschbode blijven om GeenPeil heen cirkelen in de ijdele hoop dat ze fouten of fraude kunnen vinden. Vanmorgen, voor het Kiesraad-advies uit kwam, suggereerde het eurofiele blaadje nog maar eens dat de bijna een half miljoen ingediende handtekeningen mogelijk toch niet goed gecontroleerd (en dus ongeldig) waren. (Jezelf vrolijk maken om hun verontwaardiging kan hierrr.) Maar de Kiesraad haalt de schouders op en zegt: handtekeningen controleren op echtheid is onmogelijk "om de eenvoudige reden dat wij in ons land geen handtekeningenregister kennen." En omdat de Wrr geen aanvullende eisen stelt, kon de Kiesraad niet anders dan concluderen dat de GeenPeil-app een prrrima tooltje was. Vonden wij ook, ja. #TeamKiesraad #FuckNRC Zo. En nu alleen nog even wachten op wat de regering eigenlijk met de uitslag gaat doen...