Geenstijl

NieuwWij.nl, we krijgen er geen genoeg van. Als een soort Wario tegenover onze Mario roepen ze daar ook allerlei tendentieuze, ongefundeerde en nodeloos deugende onzin over het geloof-met-den-baard. Zo ook dit pareltje van freelancert Robbert van Lanschot (familie van) die zich in zijn ivoren Haagse deugtoren in allerlei onmogelijke bochten wringt om het Salafisme te verdedigen: zijn oplossing? Salafisme is KUNSDT! Zijn hilarische betoog over waarom het Salafisme de rechtlijnige, sobere en welhaast Mondriaanesque Islamvariant is gaat hieronder eventjes onder de loep. Het Salafisme biedt ook veel moois GS: Aloude klassieker op het internet: hij bouwt mooie snelwegen. DeugRob: De opkomst van het salafisme in Nederland roept allerlei vragen op. Sommige waarnemers leggen een link met het puberbrein. De streng-islamitische geloofsbeleving zou een ideaal vehikel zijn om je af te zetten tegen de samenleving. GS: Vlasbaardjes met IS-vlaggen met het hete zaad van de pubertijd nog op de knuisten. Veelvuldig te zien bij nare demo's tegen alles wat leuk is. Ja, dat roept inderdaad vragen op.

DeugRob: In bredere context lijkt die stelling moeilijk houdbaar. Het poldersalafisme is slechts de rafelrand van een groot tapijt. Met name in Azie en Afrika is het salafisme populair. In de Verenigde Emiraten lijkt het juist vooral iets te zijn voor senioren – voor de gerimpelde kruideniers en zilversmeden in de souk van Deira. In Egypte is het bovenal een massabeweging. Bij de eerste verkiezingen na de val van Mubarak, behaalde de salafistische Al Nour-partij meer dan een kwart van de stemmen. GS: Hey, wat leuk. Meneer kompt erachter dat relibeleving samenlevingsafhankelijk is. Dat iets elders zo is, betekent niet dat het hier ook zo is. Omdat ze in Barcelona tiki-taka spelen en in Amsterdam 4-3-3 betekent niet dat het niet over voetbal gaat. Wat ze dus in de souk van Agrabah doen hoeft dus niet persé van toepassing te zijn op wat er in de Schilderswijk gebeurt. Als je dan toch cultuurrelativistische kak gaat opschrijven, doe het dan goed, Van Lanschot. DeugRob: Er wordt ook vaak naar de Saudische oliedollars gekeken. De populariteit van het salafisme zou zijn ‘gekocht’. Maar ook dat kan niet echt een afdoende verklaring zijn. Dure publiciteitscampanges (sic) zijn geen garantie voor succes. Er is volgens mij een aanvullende, meestal miskende reden, die het salafisme stuwt: esthetische bekoring. GS: Maar het helpt wel. Zeggen wij van de boosrechtse internets niet alleen, maar ook hele serieuze linkse wetenschappers: extreme religieuze identity politics, zwaar gesponsord met oliegeld, zijn een wereldwijde trend en een van de grootste tegenkrachten van de sociaaldemocratie. DeugRob: Toen ik aan mijn boek over moslims in Nederland bezig was (Cafe Mogadishu, 2010) heb ik een tijd lang op de vrijdag koranles gevolgd in de strenge As-Sunnah moskee in Den Haag. GS: Je verwacht het niet. Het "fuck de grote trends, ik heb vervormd anecdotisch bewijs". Het riedeltje van de Marokkaanse buurman. Het op vakantie zijn moslims altijd liev. Het je mag een groep niet afrekenen op één individu maar ik mag wel de hele groep duiden aan de hand van mijn eigen ervaring. DeugRob: Leraar was Abu Ismail, die aan de Universteit van Medina had gestudeerd. We kropen door de Korantekst. Soms kwamen tijdens een les niet meer dan twee of drie verzen aan bod. Maar saai was het nooit en die lessen bij Abu Ismail waren voor mij de allermooiste, sereenste uren van de week. Via de As-Sunnah moskee ben ik de islam gaan zien als een paleis van Versailles, waarin je eindeloos kunt ronddolen. GS: Kernwoord hier is dolen. Maar inderdaad, het kijken naar en wetenschappelijk bemoeien met het kleedjesvolk is een prachtige hobby en een eindeloze bron van fascinatie. Maar of dat nu het beste gaat bij een soort HaatLeoLucassen in een gesubsidieerd jeugdhonk voor Syriëreizigers? Ook lijkt hier een gevalletje Martijn de Koning te hebben plaatsgevonden: de weke geest is gebroken door het veelvuldig staren in het zwarte gat van koranieke ellende. DeugRob: Iedere hoek die je om gaat, biedt uitzicht op een nieuwe enfilade schitterende zalen. De afmetingen van de Kaaba in Mekka, de lengte van de ideale islamitische baard, de tien ‘Grote Voortekenen’ en de dozijnen ‘Kleine Voortekenen’ van de Dag des Oordeels – je kunt het zo gek niet bedenken of er schuilt een curieus, vaak prachtig, verhaal achter. ‘Gewone’ moslims plegen zich in dit soort zaken niet te verdiepen, maar voor de salafist houdt de zoektocht nimmer op. Het is een neiging tot ‘levenslang leren’ die hij deelt met orthodoxe Joden. GS: Het autistisch nerden over allerlei details, dat mag best. Keurig mannelijk burgerlijk trekje. Er zijn ook allemaal lui die alle serienummers van Märklintreintjes uit hun hoofd kennen, oude Volkswagens restaureren met louter schroefjes uit 1964 of eindeloos bakkeleien over de plaats van aanvullende stripverhalen in het Star Wars-universum (leest u bijvoorbeeld eens Wookiepedia over hoe VER de discussies kunnen gaan). Een beetje mannelijke autistische hobbies zijn prima, maar helaas is kopjorissen en het onderdrukken van vrouwen, homosensuelen en andersgelovigen ook deel van deze nerderij. DeugRob: De a-politieke salafist kan zijn leven tot een Gesamtkunstwerk kneden. Alles klopt en houdt verband met elkaar. Hij slaapt in met het gelaat richting Mekka. Bij het opstaan reinigt hij zijn tanden, a la de Profeet, met een twijgje van de miswakstruik. Vrije uren worden gebruikt voor studie – niet alleen van de Koran maar ook van de dikke bundels ‘hadith’, de gecanoniseerde verzameling van tienduizend overleveringen rond het begin van de islam. De hele dag door beoefent hij ‘dhikr’ – een verhoogde staat van Godsbewustzijn. Zowel de per definitie stille ‘dhikr van het hart’ als de via een eindeloze stroom insh’allah’s, alhamdoelilla’s en geprevelde gebeden voor omstanders hoorbare ‘dhikr van de tong’. GS: Nee, Rob, dat Gesamtkunstwerk lukt juist niet. Dat is juist het grappige van die salafisten. Ze baseren het leven op een geidealiseerd beeld van de 7e eeuw, een beetje zoals Wilders een Swiebertjenederland uit de jaren '50 wil. Zo'n soort Efteling heeft echter nooit bestaan en kan dus nooit worden nagebootst en al helemaal niet in een bredere maatschappelijke context van een hoogtechnologische samenleving. Het mooie is juist dat powerdwazen als Nourdeen Wildeman en Haitham Al-Haddad twitteren over de zevende eeuw en dat vertwijfelde zwartsokmoslims wakker liggen van de vraag of computers van Apple of Windows meer halal zijn (antwoord: Windows. Apple is een haram haatbedrijf omdat de apple store New York een belediging is van de Ka'aba). Juist het falen van deze re-enactors en LARP'ers in de moderne maatschappij, inclusief al dat wazige gebrabbel (vzmh) toont aan dat die "estethische perfectie" niet meer is dan een slechte klucht. (Of, om het even kunstzinnig te maken, juist de juxtapositie van oud en nieuw en de Entfremdung die daaruit ontstaat is wat het geheel een artistieke waarde geeft ) DeugRob: Het salafisme heeft zelfs een verrukkelijke eigen geur. Na de les van Abu Ismail was er altijd wel een medeleerling die met een flesje muskus-extract rondliep. Iedereen kreeg met een borstelje een uitstrijkje op de hand. Muskus was de lievelingsparfum van de Boodschapper. Lang hing er dan rond je hand een rijke, erotische walm. GS: Ah, kijk. Drobje vindt het gewoon geil. Net als wijlen Pim ga je gaarne hokken met naffers in de donkere achterafkamertjes. Het is 'm gegund hoor, ieder diertje z'n pleziertje. DeugRob: Den Haag wil iets doen aan het salafisme. Dat wordt roeien tegen de stroom in. De afgelopen decennia is de islamitische gemeenschap wereldwijd steeds strenger, steeds orthodoxer geworden. Daarmee schuifelen steeds meer gelovigen ook de niche van het salafisme binnen. Dit is een megatrend waaraan ons land zich niet kan onttrekken. De AIVD schetste onlangs van het salafisme een nogal duister, grimmig beeld. En dat klopt ook wel – zeker voor wat betreft de jihadistische vertakkingen. GS: Nee, Den Haag wil juist niets doen tegen het Salafisme. Salafisten krijgen aan alle kanten de ruimte en worden juist ingezet als bindmiddel in de samenleving, getuige de sja'riapatrouilles en de tienduizenden eypo's soepsidie die de verwarde mannen in korte broeken krijgen voor "taallessen". Het verzuilen en afscheiden wordt gewoon gefaciliteerd. Dat van die jihadistische vertakkingen is overigens onzin: de vroege islam is in wezen een gecodificeerde variant van de wetten en regels van een uiterst expansieve warrior society. Er is dus nauwelijks een "jihadistische tak" te onderscheiden van een vreedzame tak. Ook in de zojuist bewondere Islamitische landen is het seculiere gezag en als de originalists het ergens voor het zeggen krijgen, zoals in Syrië of in bepaalde delen van Noord-Afrika, dan is een permanente en totale oorlog de enige uitkomst. DeugRob: Maar met geen woord werd gerept over al het moois dat deze strenge geloofsrichting te bieden heeft. Terwijl dat volgens mij juist haar echte aantrekkingskracht is. Een onderdompeling in het salafisme kan een feest zijn van intellectueel en esthetisch genot. GS: Ja, heerlijk, zo'n onderdompeling in een dwingende, totalitaire ideologie. Vinden helaas heel veel mensen heel leuk, maar vraagt u vooral niet hoe het met dichters, homo's en vrouwen moet in zo'n onderdompelbad. Mensen als Robbert van L. zorgen er voor dat er boeken geschreven kunnen worden als "Hitlers gewillige beulen". De akelige slaafsheid, volgzaamheid en kritiekloze acceptatie van totalitaire systemen in het gros van de mensheid kun je nog met zoveel intellectualisme verpakken, maar het blijft wat het is: onderwerping. Dat heeft allemaal weinig met estethiek te maken, maar gewoon met de inherente neiging van de mensen om zo graag en zo hard mogelijk achter de dichtsbijzijnde vlag aan te rennen. DeugRob: Robbert van Lanschot is freelance journalist GS: Je zou er toch niet aan moeten denken dat dit soort waanzinnigen een echte baan zouden hebben.