Op 29 oktober 2015 heeft GeenStijl
dit Wob-verzoek (pdf) ingediend bij VVD-staatssecretaris Klaas Dijkhoff. Strekking: het opvragen van alle incidentcijfers bij het COA vanaf 1 juli 2014 tot heden (ex nunc). Op 28 december, exact de dag dat de wettelijke beantwoordingstermijn verstreek, werden we benaderd met het verzoek of V&J ons Wob-verzoek in een informatievraag mocht omzetten, omdat het ministerie meerdere Wob-verzoeken had ontvangen en graag de cijfers gecoördineerd wilde vrijgeven. Het ministerie wilde voorkomen dat "daaruit
te snelle/onjuiste conclusies worden getrokken". Daar hebben we - met tegenzin - mee ingestemd, uit vrees dat onze Wob anders zou worden afgewezen, er een langdurige bezwaartermijn zou ingaan (12 weken), en de cijfers veel eerder aan media verstrekt zouden worden die wél mee wilden werken aan het snode plannetje van Veiligheid & Justitie. Tevens zagen we een kans om aan te tonen dat het Ministerie van Veiligheid en Justitie niet deugt (mocht iemand daar na alle recente affaires nog aan twijfelen). Want gecoördineerd vrijgeven
deden ze, voorzien van hun eigen vage conclusies die niet tot naakte feiten te herleiden zijn.
De werkwijze van MinV&J in deze kwestie bevalt ons niet, hetgeen we overigens ook duidelijk kenbaar gemaakt hebben aan de (verder ontzettend vriendelijke) voorlichtster die als contactpersoon optrad. De Wet openbaarheid van bestuur is een bestuursrechtelijk middel dat in geval van afwijzing of onbevredigende beantwoording een traject openzet voor diverse mogelijkheden tot bezwaar en beroep. De omzetting van een Wob-verzoek in een simpele persvraag berooft de indiener van die juridische middelen, legt de volledige vrijheid van beantwoording bij de overheid en geeft geen enkele rechten aan de indiener. In plaats van door een Wob-ambtenaar, wordt het verzoek ineens afgehandeld door voorlichters. Je ziet wat het gevolg is: er wordt een totaal genoemd ('ruim 8000'), maar de incidentcijfers worden slechts globaal gecategoriseerd en de data wordt aangevuld met gekleurde of suggestieve opmerkingen (terwijl, oh ironie, in een Wob-verzoek dat soort zaken juist zwartgelakt zouden worden onder de bezwaargrond 'persoonlijke beleidsopvattingen'). Nog kwalijker is dat door V&J de valse suggestie gewekt wordt dat de staatssecretaris deze cijfers op eigen initiatief heeft verzameld en naar de Kamer heeft gestuurd, en dat hij daarbij zo joviaal was om de pers te cc'en. Daarmee draait V&J een aantal Wob-verzoeken om tot een Noord-Koreaans propagandamomentje voor zichzelf. GeenStijl vindt dat verwerpelijk alsook vreselijk doorzichtig. Gelukkig hebben we een uitweg uit deze ambtelijke echoput voor onszelf gecreëerd, want wij zijn ook niet gek.
Voorgekookte cijfers zijn geen beantwoording
Toen we gebeld werden of het Wob-verzoek mocht worden omgezet in een informatievraag, hebben we onze Wob niet ingetrokken, maar slechts stilgelegd. Daarbij hebben we
het volgende gemeld: "Indien de verstrekking redelijkerwijs tekort schiet, zal het Wob-verzoek alsnog worden doorgezet." Dat is wat we bij dezen gaan doen, door middel van een ingebrekestelling. We pakken de draad gewoon weer op, want we achten de antwoorden onbevredigend. V&J heeft in onze optiek een soort gelamineerd foldertje van bij hen aanwezige data gemaakt, waarin veel opzettelijk gedownplayed en vaag gehouden wordt. Maar GeenStijl wil de naakte feiten. De originele documenten dus. Er is door V&J te beperkt alsook te voorgekookt verstrekt en dat is reden om dóór te wobben.
Ons Wob-verzoek vroeg om incidentencijfers vanaf 1 juli 2014, niet vanaf 1 januari 2015. Daarbij vroegen we om kopie van originele documenten, met pas in meest subsidiaire situatie een samenvatting, die bovendien aan meer specifieke eisen moest voldoen dan de volstrekt onvolledige inhoud van het door V&J geleverde document. Maar we zetten dit verzoek bovenal door om het punt te maken dat het omzetten van een Wob in een informatievraag een kwalijke zaak is - zeker bij het doofpotculturele bonnetjesministerie van Ard van der Steur, dat keer op keer aantoont dat openheid en transparantie koste wat het kost voorkomen of vermeden moet worden. Dijkhoff kan dus onze ingebrekestelling per ommegaande tegemoet zien.
Waarna wij nog maanden zullen moeten wachten op de échte, naakte, ruwe data. Want zo werkt uw gesloten overheid. V&J staat niet voor niks voor 'Vertragen & Jeremiëren'. Maar in 2014 kwamen
de documenten uiteindelijk ook beschikbaar. Dus dan kan het nu weer.
