Geenstijl

Het was niemand minder dan vadertje Drees die in 1954 als eerste PvdA-premier eigenhandig een rapport over Nederlandse oorlogsmisdaden op Zuid-Celebes in de doofpot stopte. Nog voor de politionele acties had het Nederlandse Depot Speciale Troepen (DST) tussen december 1946 tot februari 1947 een ware slachting aangericht op het eiland. Het rapport laat zich lezen als een orgie van geweld. Eén van Drees’ overwegingen was dat niet alleen de militaire maar ook de burgerlijke autoriteiten er slecht vanaf kwamen. En nadat Indië verloren was moesten die natuurlijk ook weer gewoon aan het werk kunnen. Een kleine zestig jaar later lag het rapport nog zó gevoelig dat Kamerleden het zélfs in 2012 slechts ‘vertrouwelijk’ mochten inzien. Daar hebben we bij HP/De Tijd destijds een stokje voor gestoken. D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma riep dit weekeinde op tot een ‘allesomvattend onderzoek naar Nederlands geweld in Indonesië. Maar dat gaat er niet komen. En het is wederom een PvdA’er die dat gaat blokkeren.

In datzelfde jaar 2012 werd er ook al gepleit voor een uitgebreid onderzoek naar het militaire optreden van Nederland in voormalig Nederlands-Indië in de jaren 1945-1949. Drie onderzoeksinstituten riepen daar destijds toe op in de Volkskrant. Harde feiten waren nodig, onderzoek in Nederlandse en Indonesische archieven. Kosten: 2 tot 3 miljoen euro. Frans ‘Two-Face’ Timmermans Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (PvdA) draait het plan op 19 december dat jaar echter de nek om. Hij had contact gezocht met de Indonesiërs. Tijdens de begrotingsbehandeling van zijn ministerie zegt hij daarover in de Tweede Kamer na vragen van diezelfde Sjoerdsma en SP-Kamerlid Harry van Bommel: “Wat vinden jullie ervan als wij samen met jullie zo’n onderzoek doen? Indonesië is daarover heel helder geweest tegen mij: dat vinden wij geen goed plan, dat willen wij niet. Ik vind dat een helder signaal.” Het typeert Frans ‘Two-Face’ Timmermans; het jaar daarvoor had hij als Kamerlid aan zijn ministeriële voorganger Uri Rosenthal (VVD) namelijk nog gevraagd om ‘nieuw wetenschappelijk onderzoek naar de gebeurtenissen in het dorp Rawagede in 1947’. Handelen met de Gordel van Smaragd Natuurlijk speelde er meer mee bij die beslissing van Timmermans. In november 2013 vertrok namelijk een top-delegatie van het kabinet naar de voormalige kolonie. Onder leiding van minister-president Mark Rutte – gesecondeerd door minister voor Buitenlandse Handel Liliane Ploumen (PvdA) en staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma (ook van de PvdA zoals u weet) – reisde een handelsmissie met ruim honderd Nederlandse bedrijven in het kielzog af naar de Gordel van Smaragd. Ook hier toonde PvdA wederom twee gezichten. Als regeringspartij vinden de sociaal-democraten de handelsmissie een prima initiatief, in de oppositierol werd de tank-deal met de Indonees een jaar eerder echter afgeschoten. Hoi, Bert Koenders Zal er ooit een ‘allesomvattend onderzoek’ naar de Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië komen, met steun van de Nederlandse en Indonesische overheid? Vermoedelijk wel. Voorwaarde is dan echter dat alle direct betrokkenen overleden moeten zijn. Zolang daders en slachtoffers van beide zijden (De Bersiap iemand? Collega Quid schreef er dit weekeinde ook al wat over) nog leven, liggen schadeclaims op de loer. En schadeclaims leiden tot ophef en ophef is het laatste waar het driftig met elkaar handelende Nederland - tweede handelspartner van Indonesië binnen de EU - en Indonesië op zitten te wachten. Tot die tijd zullen we het dus moeten doen met wat Sjoerdsma noemt ‘druppelsgewijs’ binnenkomende nieuwe feiten. Ironisch element in dit alles is natuurlijk dat de Eerste Minister zich er op voor laat staan historisch geschoold te zijn. Het zal echter wederom een PvdA-minister van Buitenlandse Zaken zijn die het verzoek van D66 zal afwijzen. Hoi, Bert Koenders.