De PvdA houdt haar ouderwetse congres dit weekeinde. Niet anders dan decennia lang het geval was. Oude politiek dus. Terwijl nagenoeg consensus is dat de oude politiek vastloopt. Er heerst veel ongenoegen bij de burgers over de politiek en de politici. De waardering voor de politieke leiders is bar slecht. Reeds eerder is op deze plek aangegeven hoeveel slechter de huidige politieke leiders scoren ten opzichte van bijvoorbeeld het jaar 2000. Recente rapportcijfers tonen een droevig beeld: Mark Rutte liep terug van 5,0 naar 4,4; minister van Financiën, Jeroen Dijsselbloem van 5,3 naar 4,8; Minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) zakte van 4,4 naar 3,7; D66-leider Alexander Pechtold komt op een 4,6. Het laagst scoort minister Stef Blok (Wonen): 3,6. In 2000 was driekwart van de Neder­landse bevolking tevreden met de regering en tweederde was positief over de publieke dienstverlening. Het huidig politiek systeem is verouderd, passé. Het moet anders, geheel anders. Er zijn diverse pogingen ondernomen. Geen onverdeeld succes.

Probleem daarbij is dat mensen meestal de oplossing zoeken binnen het bekende, het gebruikelijke en met beperkte scope. Dit conform de eerste bewegingswet van Newton: alles, voorwerpen én mensen, volhardt in dezelfde toestand. Bekend en veilig. Totdat er een kracht op inwerkt. De kracht die thans gaat drukken op het bestaand politiek systeem is de massale kracht van het ongenoegen van de burgers. Er dus moet een oplossing komen buiten het gewone, het gebruikelijke. Vanwege de diverse eerdere mislukte pogingen, lijkt het zeer moeilijk, zo niet onmogelijk, een goed alternatief voor het huidig systeem te bedenken. Dat is ook ondoenlijk binnen de gebruikelijke wegen en paden. Er moet dus ‘out of the box’ gezocht worden. Denk daarbij aan de opgave waarbij een raster negen puntjes door slechts vier lijnen met elkaar moet worden verbonden zonder de pen op te tillen. Het blijkt voor de een moeilijk en voor de ander zelfs een onmogelijke opgave, als men de oplossing zoekt binnen het gangbare en het gebruikelijke. Maar het kan wel. Met de juiste aanpak, benadering en kennis blijkt het opeens kinderlijk eenvoudig te zijn. Dat is ook wat de bedoeling is van de Griekse uitdrukking: "De waarheid kenmerkt zich door eenvoud." Dat geldt niet alleen voor het verbinden van puntjes, maar ook voor systemen en mensen. Om te beginnen met het allerbelangrijkste: de mensen in het systeem: the right man in the right place. Daar staat of valt alles mee. Op macro-, meso- en micro-niveau. Alternatief dus: geen politieke partijen meer met leden, afdelingen, partijraden, congressen en zo verder. Een goed lopend, succesvol bedrijf heeft zoiets ook niet. Een ervaren visionair die zulks bewezen heeft, stelt een ‘businessplan’ op voor het land dat helder, duidelijk en begrijpelijk is en waaruit duidelijk blijkt dat de uitgaven gelijk zijn met de inkomsten. Niets tekort. Deze man (of vrouw), nummer 1 op een kieslist, de CEO zeg maar, zoekt geschikte personen voor de lijst, stel 99 personen, op de lijst van 2 t/m 100. Maar wie uiteindelijk de Kamer in gaat of niet en wie uiteindelijk op nummer 2 eindigt, bepaalt de CEO niet, maar de kiezer. Zodoende is een gekozene werkelijk ook een ‘volksvertegenwoordiger’. Een tweede belangrijke pijler is dat de overbelaste en onnodig dure bestuurslagen dienen af te slanken. Een nationaal en een gemeentelijk bestuursorgaan is meer dan voldoende voor zo’n klein land als Nederland. Provincies opheffen. Een derde pijler is: het volk kiest de burgemeester en de minister-president. Daarnaast moeten referenda komen over grote of gewetenskwesties. In het tijdperk van internet is dat goed te doen. De burger krijgt zodoende werkelijk invloed. Vanuit zo’n gedachtegang is veel te bereiken met veel minder geld. Met een goede bedrijfsvoering is het best denkbaar en ook doenlijk om het aantal ministeries terug te brengen tot een vijftal clusters. • Landszaken (binnen- en buitenlandse zaken, migratie en participatie) • Veiligheid (politie, justitie, rechtelijke macht, AIVD, warenkeuring, dijkbewaking, burgerbescherming, waterstaat, milieu) • Ontwikkeling (educatie/onderwijs en onderzoek en innovatie) • Economie (financiën en economie, vervoer en waterstaat) • Zorg (gezondheid, huisvesting, sociale zaken) De clusterleider is een minister die wordt ondersteund door diverse directeuren per sector. Geen Staatssecretaris nodig. Tel uit hoeveel hierdoor wordt bespaart en wat je allemaal daarmee kunt doen voor de burgers. Een besluit hiertoe door wat dit weekend het laatste congres van de PvdA zou moeten zijn, zou pas recht doen aan de kwalificatie van ‘progressief denken’ in de meest letterlijk zin van het woord.