Geenstijl

Het islamitische slachtfeest dat vandaag gevierd wordt, gaat terug op het gruwelverhaal over Abraham die zijn zoon gaat offeren. Het zal allemaal wel echt gebeurd zijn, of misschien ook wel niet, maar in de vorm waarin het verhaal in de bijbel staat, is het een preek-in-verhaalvorm. Die preek gaat over loyaliteit. Abraham is zo loyaal aan zijn Heer, dat hij – huiver huiver – zelfs zijn zoon in Diens opdracht wel wil offeren. De opzet van de verteller is dat de toehoorder denkt: ‘Wel allemachtig. Hoe loyaal ben ik vergeleken bij die Abraham? Wat wordt er nou helemaal van mij gevraagd, en zelfs dat beetje (niet fietsen op zondag, niet te veel liegen en echtbreken) kan ik niet opbrengen! Laat ik een voorbeeld nemen aan Abraham, fijn trouwens dat het goed afliep, zo zie je maar, loyaliteit aan de Heer wordt beloond. Nee, ik zal ophouden met fietsen op zondag, liegen en echtbreken, en blijf een vroom man’. De christelijke kerkvaders zagen nog meer in het verhaal: God heeft geen mensenoffers nodig, Hij stelt, in de plaats van het offer dat een mens wil brengen, het Lam Gods dat Hij Zelf aanbiedt, of preciezer eigenlijk, Zelf is.

Abraham is bereid zijn zoon te offeren (Genesis 22), maar, zie het Nieuwe Testament, uiteindelijk is het God Zelf Die Zijn eigen Zoon offert. Wie dit soort verhalen (die vol met hoofdletters dienen te staan) niet uit de bijbel of een kerkelijke traditie kent, kent ze misschien wel uit het werk van de geliefde volksschrijver Gerard van het Reve. Moslims kennen het verhaal uit de koran. De koran vertelt het verhaal, maar met minder details dan de bijbel, en noemt bijvoorbeeld niet de naam van Abrahams zoon. Net als de bijbel legt de koran de nadruk op de loyaliteit. De zoon van Abraham verzekert de toehoorders van het verhaal dat hij zich loyaal zal betonen (Koran 37:102). Het offer van Abraham wordt herdacht tijdens slachtfeest dat wordt gevierd tijdens de pelgrimage naar Mekka. Moslims vieren het overal ter wereld thuis mee. Nu had Abraham volgens de bijbelverhalen meer dan één zoon. Ismaël, zoon van de Egyptische slavin Hagar; en Izaäk, zoon van Abrahams echtgenote Sara. Ismaël is de voorvader van de Arabieren; Izaäk die van de Joden/Israëlieten. Het bijbelverhaal is glashelder: het offer dat niet doorging, betrof Abrahams zoon Izaäk. De islam daarentegen leert dat het niet Izaäk maar Ismaël geweest is. In de oudste korancommentaren staat vermeld dat het Izaäk geweest is, net als in de bijbel. Maar na een poosje gaan de islamitische theologen denken dat de niet bij name genoemde zoon toch eigenlijk Ismaël geweest moet zijn. Dat staat dus in de korancommentaren van na de begintijd. De islam leert ook dat Abraham samen met Ismaël de Kaäba (‘kubus’) in Mekka gebouwd heeft, dus het ligt in de ogen van moslims voor de hand dat, ook op dit belangrijke moment, het Ismaël is die de hoofdrol speelt, niet Izaäk. Het offerfeest zoals dat in Mekka gevierd wordt, is niet toegankelijk voor mensen die geen moslim zijn. Pas dankzij de tv is het mogelijk een beetje een idee te krijgen hoe het daar toegaat. CNN brengt meestal een uitgebreid verslag, dat door een uiteraard geheel islamitische crew gemaakt wordt. Ondanks dat het voor christenen verboden is eens een kijkje te komen nemen bij het slachtfeest, zijn er in de Middeleeuwen toch wel eens christenen getuige van de Hadj en het daarbij horende slachtfeest geweest. Met de jaarwisseling van 1182-1183 scheidt een aantal kruisvaarders zich af, en gaat met schepen als zeerover de Rode Zee op, richting Mekka en Medina. Ze houden flink huis, maar worden door een Egyptische vloot verslagen en gevangen genomen. De zeerovers/kruisvaarders worden geëxecuteerd, maar twee van hen krijgen een speciale behandeling. Ze worden meegenomen naar Mekka, en daar tijdens het slachtfeest tegelijk met de schapen gekeeld. Waarschijnlijk zijn deze twee slachtoffers desondanks wel de eerste Europese niet-moslims geweest die een (weliswaar kort) bezoek aan Mekka gebracht hebben, tijdens het slachtfeest. Vroeger, voordat YouTube en de tv bestonden, konden we ons maar een vage voorstelling maken van hoe dat toen en daar toeging. Maar lang leve de vooruitgang, nu weet iedereen dat precies. Wat zijn die videootjes over onthoofdingen van de IS/ISIS/ISIL toch nuttig. Mocht u vanwege het slachtfeest een paar vrije dagen hebben, heeft u misschien tijd om aan de volgende leuke prijsvraag mee te doen: noem één daad die door de IS/ISIS/ISIL verricht is, die in strijd is met de islamitische sharia zoals die wordt afgeschilderd in de voor moslims door moslims geschreven gezaghebbende shariahandboeken. Goede inzendingen worden beloond met vijfhonderd euro’s. De jury bestaat uit één man. Bewindspersonen en topambtenaren zijn niet van deelname uitgesloten.