Geenstijl

Het was deze week feest op de beurs. Champagne in overvloed. Koninklijke Olie pakte na een jaar dividenduitkeringen en zijwaartse koersbewegingen in een maand 7,19% erbij. Beleggers vierden feest omdat de oliereuzen minder investeerden. Cash is King. Je klanten kunnen voorzien, langetermijnvisie en durven ondernemen is voor sukkels. Koersvormende beleggers willen graag dat een bedrijf zichzelf leegverkoopt en flink dividend uitkeert, misschien zelfs een aandelen inkoopprogramma zoals KPN dat ooit gekend heeft. Dat er op een gegeven moment te weinig olie gevonden of verwerkt wordt, och, dat is slechts het probleem van de automobilist. Geld gevangen, poppetje gezien, kastje dicht. Alle makkelijke olie hebben we allang verbrand. Vroeger gooide je in Saoedi-Arabië willekeurig een steen over de schouder en was je trots olie te vinden. De afgelopen vijf jaar hebben de uit de hand lopende investeringen nauwelijks invloed op de productie. Reservecapaciteit in het uit de grond trekken van fossiele brandstoffen is nu op zijn laagst sinds 2008. Natuurlijk is een overstap naar goedkope en duurzamere energie welkom, maar het liefst wel rustig, in vrede en zonder onderbrekingen in de levering.

Er is wereldwijd ongeveer 20% overcapaciteit in raffinage. Op de strip in Rotterdam zijn alle grote spelers bezig te saneren. Productie van diesel en benzine uit ruwe aardolie verhuist naar het Midden-Oosten, India, Rusland en China. Dit betekent dat bij de volgende politieke instabiliteit we niet alleen afhankelijk zijn van de import van ruwe aardolie, maar ook nog eens afhankelijk van raffinaderijen aan de andere kant van de globe. Vroeger was een raffinaderij een heilig strategisch bezit. Dat het desinvesteringsprogramma in olie zo breed gewaardeerd wordt op de beurs is ook extra vreemd als je de geschiedenis kent. Eind jaren zestig kostte olie al drie decennia geen reet. Shell was de enige partij die rekening hield met ernstige politieke onlusten, en ook de enige die stevig investeerde in olie terwijl de olieprijs op de laagste stand sinds 1930 stond. Toen de oliecrisis uitbrak waren ze de enige die extra konden leveren. Zes jaar later waren ze gegroeid tot de tweede producent ter wereld. Nu het vinden en winnen van olie steeds duurder en moeilijker wordt, en bijna ieder huidig boorgat maximaal wordt leeggezogen, is het heel vreemd dat in deze fase het ene na de andere project in de ijskast wordt gezet. "Ten opzichte van 2013 zullen de investeringen met 20% dalen." Noordpool, schaliegas, zelfs de gas-to-liquid-baby is te vondeling gelegd. In tien jaar tijd raakte Shell een kwart van haar productie kwijt. Geldkraan dicht, oliekraan dicht Aan dit feestje minder investeren, minder werken en minder produceren doen alle grote maatschappijen mee. Exxon, BP, Sinopec, CNPC, Chevron, Total, Conoco, Gazprom, enzovoorts. Weet de oliesector iets dat wij niet weten? Dubbele dip recessie? Ergens makkelijkere olie? Waarom durven ze echt allemaal de geldkraan dicht te draaien? Ondertussen maken nieuwe kleine oliemaatschappijen die aan het pionieren zijn in nieuwe olieproducerende landen zoals Ghana woekerwinsten. Geen regels en nog makkelijke olie. Documentaire Big Men geeft een beeld hoe vrije jongens laag hangend fruit plukken. Ik voorzie een herhaling van Nigeria. Geld komt binnen bij de lokale politieke elite, die geen enkel belang hebben bij kosten voor veiligheid, milieu, beperking van overlast, kwaliteit of gezondheid. Onderweg naar een nieuwe oliecrisis? Voormalig Greenpeace-activist & docent aan de universiteit van Oxford Jeremy Leggett waarschuwt dat we door dit wereldwijde gebrek aan interesse in exploratie & productie een nieuwe oliecrisis uitlokken. We hebben straks zo weinig aangeboorde velden, productie en raffinagecapaciteit in reserve, dat bij een beetje economische groei of een beetje stagnerende leveringen de vraag groter is dan het aanbod. Olie is van oudsher een totaal niet prijselastisch goed. Hoe hoog de prijs ook wordt, u moet toch naar uw werk en zult in hoofdzaak toch moeten tanken. U wilt toch uw huis verwarmen. Een klein tekort in aanbod zal weer leiden tot extreme prijzen. Extra zuur voor tuinders, bedrijven en minima, die dergelijke extra energielasten niet kunnen betalen. Poetin lacht ons uit Dit wereldwijde olietekort maakt samen met de Westelijke verslaving aan energie ook iedere vorm van politieke druk volledig ongeloofwaardig. Landen zoals Nigeria, Syrië, Rusland, Oekraïne, Iran, Bahrein en vele anderen weten dat ze kunnen doen wat ze willen, ze verkopen toch wel iedere druppel olie die ze hebben. Poetin lacht ons recht in ons gezicht uit, en hij heeft nog gelijk ook. Het is raar dat aan de ene kant we verwachten uit de recessie te klimmen, maar basale infrastructuur niet klaar hebben. We hebben geen idee hoe we aan genoeg energie komen voor de volgende periode van economische bloei. We staan nu al geparkeerd in de file, terwijl de meeste kantoren nog leeg staan en bijna een miljoen Nederlanders niet naar hun werk rijden, omdat ze geen werk hebben. We rijden met een lege tank in de file de toekomst in. De geloste champagne was een dure premature ejaculatie.