Hans Jansen - Wetenschap, Godsdienst
Robert Grosseteste overleed in 1253. Hij was bisschop van Lincoln, Engeland. Hij was de eerste geleerde die doorhad waar de kleuren van de regenboog vandaan komen, en dat licht breekt. Roger Bacon overleed in 1294. Hij heeft vastgesteld dat, anders dan Aristoteles meende, warm water niet sneller bevriest dan koud water. Hij was Franciscaan. Hij voorzag de ontdekking van de microscoop, de telescoop en vliegtuigen. Hij schreef zijn belangrijkste werk in opdracht van Paus Clemens IV; een moderne uitgave daarvan telt bijna 2000 bladzijden. Giovanni Campano overleed in 1296. Huiskapelaan-biechtvader van vier pausen. Was wiskundige. Thomas Bradwardine overleed in 1349. Aartsbisschop van Canterbury. Werkte aan wat vroeger, voor de onderwijsrevolutie, op de HBS mechanica heette. Willem van Ockham, naam wordt verschillend gespeld, Franciscaan, overleed in 1349. Doorzag dat de ruimte een vacuüm is, en dat daarom de hemellichamen niet worden afgeremd maar hun beweging vasthouden. Jean Buridan, overleed 1358. Parochiepastoor. Mechanica. Nicole Oresme. Overleed 1382. Bisschop van Lisieux. Stelde vast dat de aarde om zijn as draait en dat de atmosfeer meedraait.Middeleeuwse beroepschristenen hebben, net zoals Grosseteste of Roger Bacon, steeds een rol gespeeld in het ontstaan, de ontwikkeling en de vooruitgang van de wetenschap. Dat bewijst niet dat christendom waar of beter is. Maar wie gevormd is door het staatsonderwijs, dat speerpunt van D66, is er van overtuigd dat het christendom anti-wetenschappelijk is. Dat is niet juist. Zelfs met alleen de Wikipedia is te controleren dat het niet klopt. We gaan dan ook maar gewoon verder met namen laten vallen:
Albert van Saksen overleed in 1390. Bisschop van Halberstadt. Zag in dat de weerstand van de dampkring vliegende objecten afremt, maar dat de zwaartekracht ze naar beneden haalt. Pierre dAilly overleed 1420. Bisschop van Noyon, later kardinaal. Berekende de omtrek van de aarde. De aarde is kleiner dan hij dacht. Nicolaas van Cusa overleed 1464. Bisschop van Brixen. Meende dat de aarde zich door de ruimte heen beweegt. Copernicus overleed in 1543. Was kanunnik. (Dat is een kerkelijke functie.) Dacht dat de planeten in een cirkel om de zon draaien. Johannes Kepler, overleden in 1630, protestant, stelde vast dat het geen cirkels maar ellipsen zijn. Isaac Newton overleed in 1727. Hij wist te beredeneren waarom de planeten niet de ruimte in worden geslingerd.
De befaamde Copernicaanse revolutie heeft nooit plaats gevonden. De wetenschap heeft zich daarentegen stap voor stap ontwikkeld. Er is geen absolute grenslijn tussen de duistere Middeleeuwen en de verlichting die op die veronderstelde duisternis gevolgd zou zijn.
Het christendom is een aftakking van het jodendom. Het leert, net als het jodendom, dat zowel God als zijn schepping redelijk zijn. Dat rare en oncontroleerbare idee lokt het uit dat mensen gaan redeneren over hoe de wereld in elkaar zit. Dat leidt tot wetenschap.
Dat het christendom en het jodendom door de Grieken en de Romeinen beïnvloed zijn, is een open deur. Het is moeilijk te zeggen wie van de drie, het jodendom, het christendom of de antieke Grieken, meer invloed uitgeoefend heeft op West-Europa. De roots van West-Europa liggen in ieder geval niet in West-Europa zelf, of in Arabië, maar in Athene en Jeruzalem.
Bij dit alles speelt de islam géén rol. De islam leert dat God het universum elk deelmoment herschept, en daarbij niet onderworpen is aan wat wij redelijk, verstandig of rechtvaardig vinden. Dat permanente herscheppen maakt het universum onvoorspelbaar en onkenbaar, alles kan immers meteen weer anders zijn. Causaliteit is dan ook iets waarin een dogmatisch geschoolde moslim niet mag geloven. Het heelal wordt, volgens de islam, elke deelseconde herschapen, zonder rede of regel.
Wetenschap en techniek zijn alleen en uitsluitend ontstaan onder de paraplu van het christendom, in perioden dat er in vrijheid redelijk nagedacht kon worden. Het is niet zo dat de islamitische wereld, of de Derde Wereld in het algemeen, op het Westen is achter geraakt doordat zij iets zijn kwijt geraakt dat wij nog wel hebben, nee, de wereld van de islam heeft hoogstens nu en dan beperkte brokken techniek of wetenschap geïmporteerd maar zelf nooit meegedaan. Kijk naar waar de Nobelprijzen gevallen zijn. De islam heeft, bijvoorbeeld, ook niet meegedaan aan de ontsluiting van, en migratie naar, Amerika, ook al probeert sinds kort de MoslimBroederschap dat laatste in te halen.
Dat er korte tijd een bloeiende islamitische wetenschap bestaan zou hebben, is een deerniswekkende illusie. Maar zelfs als het waar zou zijn dat er zoiets heeft bestaan, waarom is het dan opgehouden? Iets met de islam?
Godsdiensten en ideologieën zijn nooit waar of onwaar ze zijn oncontroleerbaar. Maar ze kunnen de samenleving behoorlijk verpesten of verbeteren. Uw huiswerk voor de volgende week: probeer één beroepsmoslim te vinden die een bijdrage aan de wetenschap heeft geleverd.