Geenstijl

Terwijl het ANP afgelopen donderdag update na update verzorgde over de voorbereidingen voor Koningsdag, het vertoon van de kroon en de franje van Oranje, waarde de geest van de tien jaar geleden overleden prins Bernhard door de Tweede Kamer. SP Tweede Kamerlid Ronald van Raak vroeg schriftelijk wéderom opheldering aan minister-president Mark Rutte over de banden tussen Bernhard en de inlichtingendiensten. Aanleiding was het nieuwe boek van Gerard Aalders waarin deze schreef dat de BVD in opdracht van prins Bernhard eind 1995 onderzoek liet doen naar zijn eigen oorlogsverleden: het lidmaatschap van de NSDAP, het politiek vehikel van de Duitse rijkskanselier en Führer Adolf Hitler. Die verklaring staat haaks op de mededelingen van Rutte afgelopen december tijdens het debat over de kwestie Edwin de Roy van Zuydewijn: prins Bernhard of andere leden van de Oranjes kunnen niet zelf opdrachten geven aan de inlichtingendiensten. Dat betoog van Rutte hapert al langer.

Terug naar zaterdag 19 januari 2002, het gesprek tussen toen nog koningin Beatrix en haar nichtje prinses Margarita. Die laatste vermoedde samen met haar toenmalige echtgenoot te worden afgeluisterd door de inlichtingendiensten. In dat door Margarita – oh ironie – heimelijk opgenomen gesprek zegt het staatshoofd: Beatrix: “Dacht je dat ik het recht had je af te luisteren, zonder toestemming? Ik doe het niet. Ik heb het nooit gevraagd. (...) Er moet een juridische grond zijn en ik moet toestemming van de minister krijgen.” Koningin Beatrix meende dus in 2002 dat zij ‘het recht had’ om met toestemming van ‘de minister’ mensen te kunnen afluisteren. En zei dat met een stelligheid waardoor niet valt uit te sluiten dat zij het ook daadwerkelijk eens gedaan heeft. Wee de premier of minister van Binnenlandse Zaken die daar ooit toestemming voor heeft gegeven: een staatsrechtelijke gotspe. Tel daarbij op de bevestiging van Pieter Broertjes aan uw scribent dat prins Bernhard hem vertelde aan de BVD opdracht te hebben gegeven onderzoek te laten doen naar Edwin de Roy van Zuydewijn én de recente onthulling van Aalders en een patroon wordt zichtbaar. Ondanks het feit dat in deze constitutionele monarchie de politiek het laatste woord zou moeten hebben, lijkt het erop dat in bepaalde dossiers paleis Noordeinde en daarvoor Soestdijk werkelijk de touwtjes in handen hebben of op zijn minst denken te hebben. Twee generaties in ieder geval. Hoe komt dat? Kent u de oude grap van Wim Sonneveld nog over het kapotte verkeerslicht? “Het is oranje, het blijft oranje, het is oranje boven.” Dat malheur lijkt in ieder geval ook te gelden voor de premiers Kok, Balkenende en Rutte. De roep van Van Raak om onderzoek is een terechte. Het is na tien jaar tijd om de kloppende zweer definitief open te snijden. Want de patiënt gaat zienderogen achteruit.