Hans Jansen - Washington wikt, Iran beschikt
Wie tijdens een storm op volle zee in een zeilbootje zit, kan rustig voorspellen dat de opvarenden behouden aan land zullen komen. Als iedereen verzuipt, kraait er geen haan naar die voorspelling. Een Iran-expert die nu predikt dat onder Rouhani en Khamenei Iran echt wel vreedzaam zal worden, kan nog jaren trots zijn op zijn gewaagde voorspelling indien we inderdaad behouden blijven. Wanneer Iran geen daadwerkelijk gebruik maakt van de kernwapens die het nu gaat bouwen, dan hebben we echt enorm geboft. Al voor het kernwapens bezit, stelt Iran eisen aan de wereld. Wat gaat Iran doen als het over meer machtsmiddelen dan alleen olie beschikt? (Het belang van olie neemt trouwens geleidelijk aan af, dat komt door het schaliegas). Iran wil dat Assad overleeft. Iran wil kern splitsen. Iran wil geen handelsboycot tegen Iran. Iran wil 4 miljard daalders waarop beslag is gelegd terug van Amerika. Iran wil centrifuges om meer kernmateriaal te kunnen maken. Obama is met alle eisen akkoord gegaan. Maar wees niet bezorgd, we overleven de storm en komen behouden aan land.
Ene Valery Jarrett, geboren in Iran maar wel Amerikaanse van geboorte, leidt aan de Amerikaanse kant de onderhandelingen met Iran. Zet please geen vraagtekens bij die Iraanse achtergrond van Mevrouw Jarrett, want dat is ongepast. Lees ook de internetroddels over haar sociale leven niet, want die zijn verzonnen door John le Carré. Na Obama & Valery zal geen regering in het Midden-Oosten nog op de USA durven rekenen. Het Amerikaanse systeem biedt immers permanent de mogelijkheid dat er een onberekenbare president aan de macht komt die maling heeft aan alle bestaande afspraken en bondgenootschappen. Obama heeft, misschien wel voor altijd, de reputatie van Amerika weten te veranderen. Yes we can.
De uitspraken over de wereld en haar wegen die de Iraanse leiders plegen te doen, worden gelukkig door de westerse standaard media maar zuinigjes doorgegeven. We lezen immers liever geen taal die druipt van haat, zelfs al gaat het vaak niet over ons maar over Israel, de Joden en de Soennitische moslims. Iraanse Shiitische beroepsmoslims zijn trots op die haat. Die haat bestaat al lang en zit diep, daarom zijn ayatollahs met kernwapens een groter probleem dan kapelaans of rabbijnen met kernwapens. Saoedi-Arabië kon leven met een Israel dat over kernwapens beschikt maar nu Iran die bijna ook heeft, willen de Saoedische prinsen onmiddellijk kernwapens kopen, huren of lenen, en dat zegt iets over hoe Saoedi-Arabië Israël en Iran inschat.
Intern staat Iran aan de vooravond van een demografische ramp. De Iraanse geboortecijfers zijn sinds de Islamitische Revolutie van 1979 met een nog nooit vertoonde snelheid gezakt. Cijfers en uitleg, voor de liefhebbers, hier. Bovendien blaast Iran niet alleen van haat tegen Joden en Soennieten, maar ook tegen Europa en de Verenigde Staten. Desalniettemin heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry aan Iran toestemming gegeven nucleair verder te knutselen, dit tot woede van Israël dat zich nu in de gevarenzone weet. Alleen Frankrijk had door wat er vorige week gebeurde bij het internationale overleg met Iran in Genève of had de rest van de EU het ook wel door, maar vond het wel een mooie regeling? Peace in our time of iets dergelijks?
Ook als er nucleair niets misgaat, is het Amerikaanse Iran-beleid kortzichtig. Als Arabische heersers de indruk krijgen dat Washington zijn oude bondgenoot Israël al laat stikken, concluderen ze tegelijkertijd ook dat Amerika zich evenmin zal bekommeren om andere oude bondgenoten, zoals de regeerders van staten als Saoedi-Arabië. Dat biedt een eigenaardig vergezicht: Als het gaat om het eigen lijfsbehoud, dan worden principes terzijde geschoven, tijdelijk natuurlijk, dat spreekt. Maar toch: is in dat geval een Saoedisch-Israëlische coalitie met het primaire doel niet door Iran vernietigd te worden denkbaar? Zon coalitie zou geen tekort aan geld of vernuft hebben, en de wereld plaatselijk ingrijpend veranderen. Als de wereld tenminste blijft bestaan, dat dan weer wel.
In het Midden-Oosten is ten gevolge van Obamas beleid een eind gekomen aan de betrekkelijke rust van de Pax Americana. Het elkaar wederzijds doodslaan zal in het Midden-Oosten van een incidentele leuke hobby tot een dagelijkse gewoonte worden. De massa-immigratie van vluchtelingen uit het Midden-Oosten zal nog toenemen en West-Europa ingrijpend veranderen. Maar heus, ik voorspel u dat Europa behouden zal blijven. Of er ook nog Europeanen in Europa zullen leven, en zo ja hoe die er dan aan toe zijn, dat is een andere kwestie. Vraag dat liever na bij onze heersers in Brussel.
Washington is heel knap in het wegen en wikken. Maar Iran legt zich eigenlijk meer toe op beschikken.