Geenstijl

Een van de laatste Heilige Huisjes, het Nederlandse pensioensysteem, de basis voor het poldersucces, ligt onder vuur. Opmerkelijk, want ons pensioensysteem was tot voor kort het beste pensioensysteem ter wereld en werd zelfs als exportproduct naar voren geschoven. Maar het verlies van de eerste plaats aan Denemarken zou een teken aan de wand moet zijn. Ook in het buitenland is het korten van pensioenen opgemerkt. Ook de overheid gaat lekker tekeer. Het 3% spook waart rond en heeft het pensioen ontdekt. Daar kan nog flink worden bezuinigd en dus is de overheid hard bezig de fiscale pensioen-sluiproutes af te sluiten. De overheid neemt al sinds 1999 maatregelen om het fiscaal gunstig pensioensparen te beperken. Het verlagen van de fiscale vrijstelling van pensioenpremies (verlaging pensioenopbouw van 2,25% naar 1,75%) in het regeerakkoord van Rutte II past in deze trend. Ook mag fiscaal vriendelijk nog maar 70% van het gemiddelde loon worden opgebouwd i.p.v. het eindloon. En en passant heeft de overheid ook de zogenaamde 'omkeerregel' gemaximeerd op een inkomen van 100.000 euro. De 'omkeerregel' schrijft voor dat de pensioenpremies fiscaal mogen worden afgetrokken, maar dat de latere uitkeringen worden belast (veelal tegen lager tarief).

Laat ik de knuppel maar direct in het hoenderhok gooien. Ik ben uit principiële overwegingen tegen fiscaal vriendelijk pensioensparen. Ik zie niet in waarom de belastingbetaler moet meebetalen aan spaarplannen van individuele burgers. Sparen voor 'de oude dag' is uitstekend, maar dit is een privé-aangelegenheid en de overheid moet zich er niet teveel mee bemoeien. En zeker niet de pensioenen inzetten bij de inkomenspolitiek van de overheid. Nu zie ik echt wel dat de overheid een verantwoordelijkheid heeft om er voor te zorgen dat burgers na hun werkzame leven niet in een armoedeval terecht komen. Maar dáár hebben we nu juist de AOW voor. De verzekeraars en pensioenfondsen schreeuwen moord en brand. De ingreep van de overheid zal de opbouw van een goed pensioen verstoren. Het Verbond van Verzekeraars roept 'dat we een drama tegemoet gaan' (pdf). Het toont eens te meer aan hoe fiscale prikkels perverse consequenties kunnen hebben. Het sparen voor een adequaat pensioen moet los staan van de fiscaliteit. Pensioenbeheerders moeten het te bereiken (reële) pensioen centraal stellen en daar volgt (bij verschillende rendementsscenario's) een te storten premie bij. Ik snap het wel hoor, de verzekeraars konden lekker groeien door de fiscale stimulansen (net als de banken in de hypotheekmarkt). De gieren cirkelen boven ons pensioenbezit. Het zijn overigens niet alleen Europese gieren, maar ook de Nederlandse Bankgier heeft honger. Zo berekende DNB dat de "vrijval" van 9 miljard aan pensioenpremies door de lagere aftrekbaarheid vooral consumptief besteed moet gaan worden ("koop nou eindelijk eens die nieuwe auto"). Los van het feit dat DNB niets over ons pensioen te zeggen heeft (ze moet gewoon toezicht houden, niets meer en niets minder), is het een vreemde gedachtegang. Er gaan helemaal geen premies vrijvallen, sterker nog , er zullen juist extra premiestortingen moeten gaan plaatsvinden (als u tenminste netto hetzelfde pensioen wil ontvangen). Deze vreemde gedachtekronkels vinden naar mijn mening hun oorsprong in het feit dat werknemers in ons collectieve pensioensysteem geen zicht en invloed hebben op het op te bouwen pensioen. Bovendien lopen belangen tussen deelnemers teveel uiteen. De combinatie collectief beleggen mét individualisering van het pensioen, zoals in Denemarken, biedt daarvoor een uitweg. Alleen dán kan een persoon een juiste afweging maken tussen nu consumeren of juist sparen voor later. En inderdaad, bij een pensioen gebaseerd op individuele eisen en wensen kan de overwaarde van het huis wél een rol kunnen spelen of kan tijdelijk de hypotheek worden afgelost uit pensioenpremies. Dan druipen de gieren wel af. www.bank.blog.nl www.pfverhaar.nl @peterverhaar