Geenstijl

Heel lang heeft op mijn bureau een interview gelegen met Charles Calomiris door Barrons. Ik had erop geschreven "fantastisch stuk, beschrijft pijnlijk nauwkeurig de oorzaak van bankencrisis in 2008". Een paar maanden geleden is het interview in mijn archief verdwenen, maar ik heb het vorige week heel snel weer te voorschijn gehaald en, als waarschuwing, prominent in het zicht gelegd. Waarom? Omdat Calomaris mij wees op de levensgevaarlijke kongsi van de Amerikaanse Nationale hypotheekbanken (Freddy Mac en Fannie Mae), de commerciële banken en de overheid ("There is a powerful political interest that wants real-estate lending to be sponsored by the government"). Vooral President Bush dacht stemmen te kopen door goedkope hypotheken zonder enige effectieve kredietcontrole te verstrekken. De bank Washington Mutual ging erdoor failliet. En omdat sinds vorige week plotseling 'de polder' pleit voor een Nationale Hypotheekbank in Nederland. Opperste alertheid is dus geboden.

Oké, we weten allemaal dat de banken een probleem hebben met hun hypotheekportefeuille. Banken kunnen te weinig langlopend spaargeld ophalen om de veel te grote portefeuilles te financieren. Gevolg is dat banken kortlopend geld moeten ophalen (met alle risico's van dien) en te weinig overhouden voor de kredietverlening. De pensioenbeleggers APG en PGGM (daar zit het lange spaargeld op dit moment, 1.043 miljard) willen de hypotheken wel overnemen, maar dan moet de overheid (dat bent u, de belastingbetaler) wel garant staan. Wientjes vindt het natuurlijk ook een goed idee. Ja, zo wil ik het ook wel. Het klinkt natuurlijk aanlokkelijk. De overheid als redder in nood voor burgers en banken die in het verleden domme beslissingen hebben genomen, vaak uit hebzucht. Ja, dat is echt die 'molton deken' die MP Rutte nu juist kwijt wilde. De burger moest weer zelfredzaam worden, ja, ja, er komt niets van terecht. Nu al staat de overheid voor van alles en nog wat garant (zie hier). Niet alleen hebben de banken heel veel hypotheken verstrekt met een NHG-garantie (=overheid), maar ook bijna al het spaargeld heeft een impliciete overheidsgarantie. Het gaat over de vraag of de overheid er is om spaarders en hypotheekgevers te faciliteren. De Hoogleraren Bovenberg en van den Brink wijzen op de goede ervaringen van een hypothecaire overheidsbank in Canada. Is de volgende stap dat ook al het pensioengeld gaat lopen via de overheid (zoals de AOW)? Waar eindigt het? Bij de allesomvattende staatsbank? De overheid die er voor je is van 'wieg tot graf'. De Commissie Wijffels, die aanbevelingen moet doen over de toekomstige structuur van het bankwezen, zal ondertussen wel haar eerste goedbetaalde vergadering hebben gehad. Wellicht moet Wijffels zijn eigen boek uit 1985 nog eens openslaan. Hij wees er toen op dat individuele werknemers meer invloed zouden moeten hebben op de bestemming van pensioengelden. Het zou het 'financieringsgat' van banken verkleinen. Fundamenteler is de vraag of banken zich niet primair moeten richten op zakelijke kredietverlening. Nederland heeft lange tijd goed lopende private hypotheekbanken gehad, die zich financierden via pandbrieven (ook fijn voor particuliere beleggers). Daar was geen overheid voor nodig. En als dat ertoe leidt dat de hypotheektarieven op een lager niveau komen te liggen (de banken geven nu het NHG-voordeel niet altijd één-op-één door aan de klant), dan is dat mooi meegenomen. www.bank.blog.nl www.pfverhaar.nl @peterverhaar