Geenstijl

Het heeft even geduurd, maar de banken krijgen de duimschroeven aangedraaid. Ondanks fanatiek tijdrekken worden de contouren van een nieuw bancair stelsel langzaam duidelijk. Of toch niet? Vast staat dat politici en buitenlui genoeg hebben van 'too big to fail' bonus-banken waar spaarders vogelvrij zijn, klanten een poot wordt uitgedraaid en die uiteindelijk door de belastingbetaler gered moeten worden. Heerlijk als je bankbeeld zo lekker simpel kan zijn. Nuance is een vermoeiende bezigheid. Dit jaar zijn drie rapporten verschenen die het beeld niet eenvoudiger maken. Even een opsomming: (1) in de VS de Volcker-rule, (2) in de UK de Vickers-commissie (pdf) en (3) zeer recent kwam de EU met het rapport van de commissie Liikamen (pdf). Het is geen toeval dat er drie rapporten op tafel liggen. De bancaire systemen verschillen nogal en - ja vervelend hoor- dus ook de oplossingen. Maar over één maatregel is iedereen het eens, dat scheelt. Banken met écht klantcontact (consumenten, bedrijven) moeten per direct stoppen met het op grote schaal handelen voor eigen rekening ('proprietary trading').

Maar de deskundigen zijn het niet eens waar nu precies "de knip" gelegd moeten worden en al helemaal niet wat nu precies 'eigen rekening' is. In de VS wil men een complete scheiding van investment banking en retail/commercial banking (met gevolg dat er 530 pagina’s met uitzonderingen zijn, ‘too big to read‘). In de UK mogen banken wel alle activiteiten blijven doen, maar moet er om de retailactiviteiten een hek worden geplaatst met extra eigen vermogen en regelgeving ('ringfencing'). Het Liikamen-rapport gaat veel minder ver en daar is een goede reden voor. Europese banken zijn 'universal banks'. Een klant kan alle bankproducten afnemen, sommigen zullen zeggen moet afnemen, omdat de weg naar de kapitaalmarkt voor veel (kleine) ondernemingen in Europa is afgesloten. Maar het kenmerk van de traditionele algemene bank was de 'balance of power' binnen de bank, afgedwongen door cultuur en regelgeving. De commissie Liikamen wil dat weer terug. Alleen als de handelsactiviteiten meer dan 15 tot 25% van balans bedragen, zullen deze activiteiten moeten worden afgestoten. Dat raakt slechts een paar hele grote banken zoals Deutsche Bank, BNP Paribas en Société Générale. En de commissie wil dat álle betrokkenen (aandeelhouders, obligatiehouder, personeel en spaarders en in die volgorde) zullen boeten als het mis gaat (jargon: bail-in). Liikamen zegt echter ook nog twee verrassende dingen, die politiek niet lekker zullen liggen. Bankieren is altijd risicovol, welk verdienmodel ook wordt gebruikt. Precies, denk maar aan de o zo veilige spaarbanken in Duitsland of Spanje (of de hypotheekbanken in Nederland in 1981). En, grote banken zijn niet per definitie risicovoller. Juist de veelheid aan activiteiten zou universele banken beter bestand maken tegen rampen. Dit gaat ongetwijfeld nog veel discussie geven. In de commissie Liikamen zat als enige Nederlander 'alleskunner&weter' Wijffels. Hij is het niet eens met de conclusies en wil afsplitsing van risicovolle activiteiten. Hij krijgt een tweede kans. Nu als de commissie Wijffels, die in opdracht van de Jager moet gaan nadenken over een nieuwe bankstructuur in Nederland. Ik denk niet dat hij veel steun gaat krijgen in de topzware commissie (13 leden). Hoewel, er zitten maar liefst tien hoogleraren in en maar drie bankiers, dus wie weet). Het wordt een (waarschijnlijk goed betaalde ) samenvatting van de drie rapporten. En *mark my words* de conclusie zal luiden dat Nederlandse banken anders zijn en dat onze banken investment-bank activiteiten hard nodig hebben om de zeer omvangrijke en potentieel gevaarlijke hypotheekportefeuille te kunnen financieren. Wedden? www.bank.blog.nl www.pfverhaar.nl @peterverhaar