Onderwijsbrief: Stop de Rekenramp
Als er één maatschappelijke sector is waaraan je kunt zien hoe Nederland in een paar decennia langzaam kapot gemaakt is door de oprukkende kaders van de door het (niet zelden door de politiek aangestelde) middle management, is het wel in het onderwijs. Via klankbordgezelschappen, brainstormsessies, rondetafeldiscussies, reflectierondjes, business briefings en control reflection weekends drukt deze volkomen overbodige bestuurslaag haar loodzware sloopstempel op alles wat ooit goed geregeld was. Klein praktijkvoorbeeldje: op een middelbare school in Brabant werd, na pilots, enquetes & stuurgroepen en ondanks protest van docenten, een paar jaar terug een 80 minuten-rooster (ipv lesuren van 45 minuten) ingevoerd door de middelmanagers van de school (dat zijn dus mensen die nog nooit voor een klas gestaan hebben, meer verdienen dan de docenten die het echte, zware werk doen en die hun eigen kinderen vaak niet eens in de hand hebben). Gevolg: concentratieproblemen wegens te lange lessen en veel te veel tijd tussen les, huiswerk en de volgende les wegens minder contacturen. Niemand leerde nog wat, maar uiteindelijk duurde het natuurlijk drie jaar eer de faal erkend & teruggedraaid werd. Tsja. Zo gaat het wel stuk ja. Inmiddels denken alle middelbare scholieren van na de Tweede Fase dat de Stelling van Pythagoras een kraampje met watermeloenen op een Grieks strand is. En niemand die ooit rekenschap aflegt voor deze chronische ondermijning van de kenniseconomie. Liever sturen ze Job Cohen. Eén wetenschapper nam wiskunde als voorbeeld om het overheidsfalen op onderwijsgebied glashelder aan te tonen en cc'de zijn open brief aan de verantwoordelijk minister Van Bijsterveldt naar GeenStijl. Sombere opsomming na de lees verder.
Open brief aan de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Geachte mevrouw Van Bijsterveldt,
Anderhalf jaar geleden haalde mijn dochter tweeën en drieën voor haar wiskundeproefwerken in klas 3vwo. Ik keek waar het mis ging. Ze bleek vooral niet met breuken te kunnen omgaan. Toch is mijn dochter een slimme meid. Ze had destijds op de basisschool de maximale Citoscore gehaald. Kennelijk deugen zowel het rekenonderwijs op de basisschool als de Citotoets niet. Hoe kan dat? Het Traditioneel Rekenen is rond de 40 jaar geleden afgeschaft; nu is er het rampzalige Realistisch Rekenen. Jan van de Craats schrijft daarover in het zwartboek: "Waarom Daan en Sanne niet kunnen rekenen."
Mijn zoon gaat binnenkort Wiskunde studeren in Leiden, net als ik 33 jaar geleden. Hij heeft net VWO eindexamen gedaan in de Wiskunde B variant, die voorbereidt op de exacte wetenschappen. Ik heb naar dat examen (pdf) gekeken. Het was een vreselijk ratjetoe, 12 vellen dik (ik dacht dat 1 A4-tje normaal was). Inzicht in wiskundige functies werd nauwelijks getoetst; wel de behendigheid om knopjes op een rekenmachine in te drukken.
Nutteloze vormen van wiskunde
Er was een paginagroot verhaal bij over een kunstenares. Leuk voor het vak Nederlands of CKV, maar misplaatst op een wiskundetoets. Op de volgende bladzijde stonden er drie priegelige tekeningetjes naast elkaar, en daaronder een vraag over het middelste tekeningetje; eigenlijk een soort ogentest. Andere opgaven gingen over wirwarren van driehoeken, vierhoeken en cirkels: een nutteloze vorm van wiskunde. Erger nog: je weet gewoon niet waar je moet beginnen om de vraag te beantwoorden. Dit toetst nauwelijks een wiskundige vaardigheid. Inmiddels heeft het College voor Examens laten weten dat maar liefst 3 van de 17 opgaven Wiskunde-B niet meetellen (pdf) voor de beoordeling. De reden vertelt men niet, maar het zal iets met kwaliteit te maken hebben.
((N.B. Voor de volledigheid: Dat examen waarin drie opgaven geschrapt zijn was een pilotexamen, waarin geëxperimenteerd werd met nieuwe opgaven. Uit het normale examen is niets geschrapt.)
Een sterke lobby verdedigt de rekenramp met blabla-verhaaltjes en drogredenen over het belang van inzicht, 'handig rekenen', en verhaaltjesrekenen. Zo schreven achttien hoogleraren in 2008 in NRC: Realistisch rekenen niet goed? Kinderen presteren juist beter. Onder hen was Diederik Stapel, bekend van de verzonnen onderzoeksgegevens. Het realistisch rekenen is een nog veel grotere en schadelijkere oplichterij: er is geen empirische onderbouwing dat die methode goed werkt - integendeel.
Slecht rekenen is moord
Ik vond deze twee citaten op BeterOnderwijsNederland.nl:
In arren moede zijn we op onze faculteit maar weer begonnen om in de eerste weken van het collegejaar het elementaire rekenen met breuken te behandelen, tot grote verbazing en hilariteit van onze buitenlandse studenten (Chinezen en Koreanen) die zich terecht afvragen in wat voor land ze eigenlijk terechtgekomen zijn.
Het beroemdste voorbeeld is natuurlijk de verpleegster die voor moord werd aangeklaagd omdat ze een patiënt een overdosis insuline had gegeven. Haar (oprechte) verweer was dat ze simpelweg het recept van de dokter had uitgevoerd: "Vorige week moest ik 0,1 mg geven, en deze week stond er plotseling 0,10 mg, dat is dus 10 keer zoveel..."
Eind 2011 dienden D66 en de SGP in de Tweede Kamer een motie in om het gebruik van de rekenmachine bij toetsen en examens te beperken. Maar, mevrouw de minister, u wilde eerst advies inwinnen, en de motie werd aangehouden. In april kwamen de adviezen binnen, van het College voor Examens en het Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling SLO. U schreef de kamer dat er geen verdere maatregelen nodig zijn. Maar, zoals uit de bijlage van het SLO-rapport blijkt, zowel de vereniging Beter Onderwijs Nederland als de Stichting Goed Rekenonderwijs keurden het advies van SLO af. En Jan Karel Lenstra, voorzitter van de KNAW-rekenonderwijscommissie schreef over het SLO-advies: "(...) het rekenonderzoek in ons land heeft een ongewenste traditie van vooringenomenheid en ik verzet me daartegen. Dat een verdere inperking van het gebruik van de rekenmachine op school in strijd is met wat men buiten de school doet is een heel slecht argument. Buiten de school viert de gemakzucht hoogtij. Een taak van de school is nu juist de kinderen te leren daaraan zo lang mogelijk te ontsnappen." De facto diskwalificeert Lenstra hiermee het SLO-rapport.
In 2010 had de Tweede Kamer besloten dat vanaf 2013 alle leerlingen in het voortgezet onderwijs een rekentoets moeten afleggen. U heeft toen als staatssecretaris gezegd dat de leerlingen daarbij geen rekenmachine zouden mogen gebruiken. Tegen deze afspraak in blijkt nu dat toch ruim 80% van de vragen met een rekenmachine mag worden opgelost. Verhaaltje lezen, plaatje kijken, knopjes drukken, antwoord intypen: wie dat goed kan slaagt; geen probleem als je niet kan rekenen en zelfs de tafel van 2 niet kent. De overige 'echte' rekenopgaven zijn eenvoudig en kunnen met "handig rekenen" worden opgelost, dus zonder standaardrekenmethodes.
Rekenramplobby
Eigenlijk hadden we dit bedrog kunnen verwachten; de machtige rekenramplobby saboteerde een serieuze rekentoets die haar zou kunnen ontmaskeren. Maar deze maand bleek uit een proef dat scholieren zelfs met de quasirekentoets dramatisch slecht scoren.
Mevrouw de minister: gooit u alstublieft al die onzinrapporten in de prullenbak; smijt de rekenmachines, deze 'weapons of math destruction', het wiskundelokaal uit, en stop de rekenramp. Onze kinderen hebben daar recht op.
André van Delft
Wetenschapper en software-ontwikkelaar
P.S. Ohja, dit is ook leuk. Ik kwam bij BeterOnderwijsNederland de methode ZOEFI tegen. Dit is echt verschrikkelijk. Totale debilisering van groep 8. Zie ook de link in die comment naar deze video. "fi" in de URL staat voor Hans Freudenthal; de wiskundige die vorige eeuw met goede bedoelingen het rekenen om zeep heeft geholpen.