Het was de week van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM). Uw columnist was woensdag te gast bij BNR Nieuwsradio in Amsterdam. Willem Vermeend was er ook, vanuit een studio in Den Haag. Onderwerp was natuurlijk dat vermaledijde ESM. Vermeend was voor. Zo ontzettend voor dat hij niet meer ophield met praten, er viel bijna niet tussen te komen. De sympathieke presentator Roelof Hemmen zei tegen zijn eindredactie – onderwijl vervaarlijk zwaaiend met zijn vuist - dat hij Vermeend volgende keer lijfelijk in de studio voor zich wil hebben zodat hij hem desnoods fysiek zou kunnen onderbreken. Dat was erg vermakelijk. Zorgelijker is dat het optreden van Vermeend symptomatisch is voor de houding van de voorstanders in het ESM-debat. Vermeend waarschuwde namelijk voor de kwalijke verhalen van de PVV. Wilders ridiculiseerde volgens hem het debat over het ESM. Het was bangmakerij waar de blonde ex-gedoger zich schuldig aan maakte. Het is de vraag of die aanpak sterk is. Het Nederlandse volk is niet dom en staat open voor argumenten. De kritiek van de PVV wegzetten als bangmakerij is in ieder geval niet afdoende. Dat woord bangmakerij is een vinding van minister van Financiën Jan Kees de Jager. Vindt hij de ChristenUnie – die goede brave ChristenUnie – ook een stel bangmakers, vraag ik mij nu af.

Ik zei tegen Vermeend dat die 40 miljard euro waar we voor garant staan – we storten vijf miljard, de overige 35 miljard is beschikbaar op afroep - bijna net zoveel is als onze onderwijsbegroting. Vermeend boos natuurlijk, het is niet dat we dat geld gaan onttrekken aan de bestaande begroting zei hij. Waar dan wel vandaan, vroeg ik totale onnozelheid veinzend. Want het antwoord wist ik al. “Dat lenen we,” zei Vermeend. Aha. Het was ietwat dommig van Geert Wilders dat hij het tijdens het debat voortdurend had over een ‘blanco cheque van veertig miljard euro’. Het één sluit namelijk het ander uit. Maar het verweer van De Jager was nog zwakker. Als er naast de 40 miljard Nederlandse euro’s nog meer nodig is zal de Tweede Kamer inspraak krijgen. Want dat is democratie. Daarmee ging De Jager volledig voorbij aan de onvrede die heerst over die initiële veertig miljard. En: waarom hebben we geen vetorecht? De kiezer is niet dom, staat open voor argumenten. Die is bereid te geloven dat het ESM van levensbelang is voor de Europese Unie en daarom voor Nederland. Maar daar moet wel iets overtuigends tegenover staan. CDA, VVD, PvdA, D66 en GroenLinks (wat er nog van over is, iedere stap van Jolande Sap richting de macht kost een zetel) lieten die overtuigende argumenten achterwege. De onvrede is niet weggenomen afgelopen week, wellicht groter geworden. Begrip voor de zorgen van het electoraat, meer was niet nodig. Maar het ontbrak, het was er gewoonweg niet. Financieel woordvoerder Ronald Plasterk van de PvdA gaf het tijdens het debat eerlijk toe: onder zijn achterban is weinig draagvlak voor het ESM. Maar daar gaan ze ‘aan werken’. Mooi voornemen van Plasterk cum suis maar de toorn van de kiezer is genadeloos. Barbertje gaat hangen op woensdag 12 september. Het is de vraag of dat in het belang van de natie is.