Pim
Terwijl u dit leest, is het tien jaar geleden dat Pim Fortuyn werd vermoord door de milieuterrorist Volkert van der Graaf. In krap zeven maanden tijd wist Fortuyn het politieke discours te domineren en langdurig te veranderen. De meningen verschillen over de uiteindelijke impact die Fortuyn heeft gehad. De één marginaliseert die invloed, de ander overschat hem. Weer een ander zegt dat het niets was geworden. Een relevante discussie zeker - maar vooral leuk voor in de kroeg. Tien jaar is in de politiek een mensenleven, het doet er inmiddels niet meer zoveel toe. Wat er wel toe doet is een adequate geschiedschrijving. En daar gaat het mis. De vraag die velen nog steeds bezighoudt: was de moord te voorkomen geweest? Fortuyns zielloze moordenaar Volkert van der Graaf heeft daar het volgende over gezegd: Als ik op zes mei Fortuyn met een aantal beveiligers om hem heen uit de studio had zien komen, dan had ik de aanslag toen niet gepleegd. Nu is het natuurlijk de vraag wat het woord van deze gestoorde mafkees waard is.De Commissie Van den Haak deed onderzoek naar de moord maar wist helaas niet alle vragen te beantwoorden. Sterker, er ontstonden nieuwe vragen. Dat sterkt de gedachte dat het een doofpotcommissie is geweest. Ik was daar zijdelings bij betrokken. Fortuyn had in een interview met mij in oktober 2001 gezegd dat hij aanwijzingen had door de toenmalige BVD te worden afgeluisterd. De commissie besteedde maar liefst twee hoofdstukken aan dat deel van het interview en concludeerde dat Fortuyns bewering niet gestaafd werd door de feiten. De BVD had gekeken of er kosten waren gemaakt met betrekking tot de telefoonnummers van Pim Fortuyn en daar was geen sprake van. Er waren geen bonnetjes dus het kon niet kloppen. Aha. Een jaar later bleek dat de BVD de gangen was nagegaan van Edwin de Roy van Zuydewijn in opdracht van de koningin zonder de betrokken minister en premiers (Kok en Balkenende) in te lichten. Naïviteit van de commissie of doofpot? Lees wat mijn oud-collegas Stan de Jong en Joost Niemöller daarvan denken (PDF).
Zorgelijker is de onduidelijkheid over wat er in de top van het laatste kabinet Kok is besproken over de eventuele beveiliging van Fortuyn. VVD-lijsttrekker Hans Dijkstal was degene die het onderwerp ter tafel bracht. Hij verklaarde aan de commissie dat hij zijn zorgen over de beveiliging heeft geuit aan Wim Kok. Die laatste had Dijkstals zorgen overgebracht aan minister van Binnenlandse Zaken Klaas de Vries die gelijk contact had op genomen met de Rotterdamse politie. Kok op zijn beurt verklaarde echter iets heel anders: Dijkstal had hem in algemene bewoordingen wat medegedeeld over Fortuyn en Kok had geantwoord dat het met die beveiliging wel goed zou komen.
Dat zijn dus twee botsende verklaringen, loog Dijkstal of Kok? De Commissie Van den Haak deed er geen verder onderzoek naar, Klaas de Vries bleef sowieso uit de wind. Het antwoord zullen we waarschijnlijk nooit weten. De opluchting was groot in de Tweede Kamer toen het rapport uitkwam en alle debatten achter de rug waren. Joost Eerdmans latere pogingen tot een parlementaire enquête strandden. Pim dood, moordenaar achter de tralies, case closed. Jammer, de vragen blijven.
Dan iets van andere orde. Afgelopen vrijdagmiddag zocht ik een manier om Fortuyn blijvend te herdenken. Natuurlijk, er is al een standbeeld, een vergaderzaal in een dependance van de Tweede Kamer is naar hem genoemd. Maar een standbeeld is statisch, heeft niets te maken met ontwikkeling. Een standbeeld is doods, een fixatie in brons van een tijd die nooit meer terugkeert. En het benadrukt vooral dat je hartstikke dood bent. Terwijl Fortuyn stond voor dynamiek, hij spuide een constante stroom van boeken, columns en gedachtevorming. Daarom heb ik de Pim Fortuyn Prijs bedacht. Een prijs jaarlijks uit te reiken rond de zesde mei voor de politicus met de passie, drive en charisma van Fortuyn. Gelijk contact gezocht met Joost Eerdmans: Lijkt me geweldig. Even overleggen met de familie en getrouwen. Maar het idee mag je van mij lanceren en dat ik er brood in zie. At your service! Mooi, die Pim Fortuyn Prijs gaat er dus komen.
Eat that, Ad Melkert, Thom de Graaf en Paul Rosenmöller.
P.S. Het zou helpen als voormalig GroenLinks-wethouder Jack Bogers een keer de waarheid zou vertellen. Waarom heeft hij er als bestuurder voor gezorgd dat belangwekkende informatie van de computers van Vereniging Milieu Offensief is verdwenen? Weet Bogers meer van de moord op Chris van der Werken? Er zijn nog steeds vragen. Lul.