Geenstijl

Als je een publieke functie hebt dan is er een aantal ongeschreven regels. Ze zijn ogenschijnlijk onbenullig, maar het is toch beter dat je je er aan houdt. Een van die lessen is dat je bij een werkbezoek niet met een werktenue op de foto moet. Dat staat altijd lullig. Vooral ministers van Defensie hebben het daarbij lastig. Uniformen en helmen zijn de normaalste zaak van de wereld in die omgeving, maar foto´s van politici in uniform worden altijd koddig. Hoe vaak zijn voormalig ministers als De Grave, Ter Beek en Voorhoeve wel niet geconfronteerd met lachwekkende foto´s van henzelf met te grote en scheve legerhelmen. Ook een lachwekkende foto van Hans Dijkstal in cowboypak, gemaakt tijdens een personeelsfeestje, kwam vroeger steevast bij elk tv-portret van hem langs. Luie journalistiek, maar het is nog tamelijk onschuldig.

Een andere les is: ga niet etend op de foto. Dat ziet er ook nooit goed uit. Hoewel eten een volstrekt normale bezigheid is, geeft het geen gezicht. Volksschrijver Gerard Reve omschreef etende mensen als het meest onsmakelijke dat hij kende. Hij vond dat mensen ´hun behoefte´ afgeschermd van anderen moesten doen, het liefst achter een jutten gordijntje. Publieke figuren kunnen die suggestie maar beter ter hand nemen, want anders sta je bijvoorbeeld vereeuwigd likkend aan een ijsje (we kennen de foto van Balkenende nog wel!) en duikt die foto te pas en te onpas weer op. En als je dan toch iets in publiek moet eten, zorg dan dat je niet knoeit, niet hoeft te zuigen of likken, of dat er iets tussen je tanden blijft zitten. Bij staatsbanketten van de Koningin wordt daar rekening mee gehouden. Dus geen sesamzaadjes of slablaadjes die tussen de tanden kunnen komen. Mede om die reden mag er niet worden gefilmd of gefotografeerd in de kantine en het restaurant van de Tweede Kamer. Het zou immers prijsschieten zijn voor lullige momenten. Ook hier weer veel luie journalistiek, maar opnieuw tamelijk onschuldig. Met sex is het echter serieus. Sex is de meest normale zaak van de wereld, maar ook een zeer grote bron van vermaak voor anderen. Dus als van publieke personen bekend wordt gemaakt wat ze zoal ondernemen, dan kan dat rekenen op grote, ongezonde, belangstelling. Zo is een voetballer, die wat experimentele sex had met z´n vriendin, door het slijk gehaald, omdat de vriendin er een video van had verkocht. En is onlangs een tv presentatrice door de mangel gegaan omdat privé naaktfoto´s en video´s waren gestolen en op internet gezet. Wat een publieke vernedering voor iets wat volstrekt legaal is! Deze week werd ook groot nieuws gemaakt van het feit dat een wethouder in Nijmegen omgang zou hebben gehad met een raadslid. Dat zou dan in een fietsenhok hebben plaatsgevonden, voor het oog van een bewakingscamera. Meteen kwamen er geluiden op (ook via GeenStijl) om deze beelden publiek te maken. Toen bleek dat de gemeente deze beelden had gewist (er waren immers geen criminele bezigheden te zien) brak er verontwaardiging uit. Bizar was het gebruikte argument dat de Nederlandse bevolking the right to know heeft om dit soort beelden te zien. Hoezo? Met welk recht dan? Dat mensen sex met elkaar hebben (en dat ze daarbij misschien ontrouw zijn aan hun eigenlijke partner) is toch hun eigen zaak? Dat er toevallig een camera hing betekent niet dat het materiaal meteen publiek is. Nog ongezonder is dat steeds meer kranten berichten over dit soort privézaken van publieke figuren. Met name de Telegraaf maakt de afgelopen maanden hierin een zorgwekkende beweging. Zo brachten ze onlangs een paginagroot interview met een voormalige vriendin van een Tweede Kamerlid. In dat interview stond niets politiek oneerbaars, niets illegaals wat werd blootgelegd. Het was pure sensatiezucht naar details van iemands sexleven. Is de volgende stap om te achterhalen hoe vaak ministers masturberen? Het dient geen enkel doel dan mensen in verlegenheid te brengen. Waar de afgelopen decennia er een grote mate van zelfbeheersing was bij journalisten om te berichten over intieme details van het sexleven van publieke figuren, lijkt dat ´jutten gordijntje´ van de privacy niet meer te worden gerespecteerd. En dat is niet alleen maar luie journalistiek, het is ook gevaarlijk. Daarmee wordt berichtgeving hierover een instrument van journalisten om mensen bewust te destabiliseren, en daarmee te chanteren. In de politiek zal dat een verkramping veroorzaken tussen journalistiek en de politici, die de openheid over inhoudelijke zaken ook niet ten goede zal komen. Boris van der Ham